Yeniçağa Gölü

Gölün su seviyesi yağışlara bağlı olarak mevsimsel olarak değişir. Göl çevresi sazlık ve bataklıktır. Gölün fazla suları Çağa Deresi aracılığıyla Büyüksu çayına aktarılır. Göl 25 km²'lik üçgen şekilli Yeniçağa ovasının içinde yer alır. Göle yakın alanlarda göl etkisiyle oluşmuş turbalıklar yer alır. Doğu, batı ve kuzeybatı yönlerinden gelen küçük dereler göle karışır. Doğudan Deliler, batıdan Kuzuviran deresi göle dökülür. Ovada 9 hm³ yeraltı suyu tespit edilmiştir. Gölde su ürünleri kooperatifi tarafından ticari balık avcılığı yapılmaktadır[1].

Göl alanı 1954'de sıtmayı önleme, 1969'da taşkınları önleme amacıyla küçültülmüştür. Bu amaçla açılan kanal göl seviyesi fazla düşünce 1990 yılında kapatılmıştır[2].

Havzanın kuzeyi sedimentlerden, güneyi volkanitlerden oluşur. İki bölümü Kuzey Anadolu Fayı ayırır. Kuzeydeki çökeller daha fazla aşınmış ve alçalmıştır. Çağa depresyonu tektonik nedenler ile Genç kuaterner devrinde oluşmuştur. Göl yüzeyinden 10 m kadar yüksekte KB ve batı yönünde tatlısu-akarsularca oluşturulmuş göl taraçaları bulunur. Kuaterner başında oluşan gölün bugünkünden 2,5-3 kat büyük olduğu tahmin edilmektedir[3].

Yeniçağa gölünde 100 kadar kuş türü belirlenmiştir. Turnalar ve şah kartal gölde kuluçkaya yatar. Arı şahini, angıt ve balık kartalı göç sırasında göle uğramaktadır. Sazan, kefal, japon sazanı ve mercan balığı gölde avlanan balık türleridir[2].

Göl çevresi turba oluşumu açısından önemli çayırlıklarla çevrilidir. Koruma kararından sonra zenginleşen çayırlar pek çok hayvan için barınma ve üreme alanıdır. Türkiye'nin en derin kalkerli turbalığı 2 metre ile burada yer alır. 1,2 metreden çıkarılan torf, kaçak olarak derinlerden çıkarılınca bataklar oluşmaya başlamıştır. Yeniçağa ekonomisine katkı sağlayan torf artık çıkarılmamaktadır[2].

İlçe içinden geçen , yakınlarından geçen TEM otoyolunda günde 40 bin aracın kirliliği önemli bir sorundur. Gölde magnezyum ve çinko gibi kimyasallar belirlenmiştir. Yolların kirliliği yağmur sularıyla göle taşınmaktadır[2].