Wilm Hosenfeld

Hosenfeld, günümüzde Hessen'e bağlı Hünfeld'in bir parçası olan Mackenzell kasabasında muhafazakâr Katolik bir öğretmen çiftin altı çocuğundan dördüncüsü olarak dünyaya geldi. Hosenfeld'in kişiliği, hem Katolik ailesinin ilkeleri hem de o dönemlerdeki ideal gençlik hareketi Wandervogel'in tarafından şekillendirilmişti. 1913'te liseden mezun oldu ve bir yıl sonra, 1914'te gönüllü olarak Alman İmparatorluk Ordusuna katıldı. Birinci Dünya Harbinde cephede sıcak çatışmaya girdi ve iki defa yaralandı. 1917'deki son yaralanması (ikinci) çok ağır olduğundan, Hosenfeld'ın cepheye gönderilmemesine yönelik kararı alındı. Gazi statüsüne girdiğinden ve orduya kattığı hizmetten ötürü 1917'nin sonlarında II'nci Sınıf Demir Haç Nişanına layık görüldü. 1918'de harp sona erdi ve Almanya yenildi. Hosenfeld ise 1933'te SA'e çağrılıncaya dek asıl mesleği olan ortaokul öğretmenliğini yapmaya başladı.

Harp-i Dünya II'de Wilm Hosenfield

Nazi Partisinin yükselişiyle birlikte ülkedeki askerî ve politik hareketlilikler geri geldi. Hosenfeld önce 1933'te SA'e sonra 1935'te NSDAP'a çağırıldı. Nazi Partisi ve ideolojisi Hosenfeld'ın hoşuna gitmemiş olsada muhafazakâr kişiliği onu ne olursa olsun vatana sadık kalmaya iteledi ve Nazi Partisine üye oldu. Yeni bir harbin kaçınılmaz olduğu bir tarihte, Ağustos 1939'da Wehrmacht'a transfer oldu. Almanlar Polonyayı işgal ettikten bir süre sonra Hosenfeld, Ocak 1945'e kadar görev yapacağı şehir Varşova'ya tayin edildi. İlk misyon yeri olan Pabianice'de, bir zindanın inşaası ve işletilmesiyle görevlendirildi. Aralık 1939'da Węgrów'da bir taburda misyon aldı ve bu taburda Mayıs 1940'ın sonunda kadar kaldı—görevi sırasında tabur, Jadów'a 30 km kadar ilerledi. Temmuz 1940'ta Varşova'ya tayin edildi ve harbin sonuna kadar orada görev yaptı. 660'ıncı Muhafız Taburuna (Wach-Bataillon 660) bağlı Varşova Muhafız Alayının en üstüne kadar yükseldi.

Hosenfeld'ın Szpilman'a yardım ettiği bina, 223 Niepodległości Avenue bulvarı, Varşova (Google Maps'teki konumu)

Olayı kalıcılaştırmak için binanın (üstteki) üzerine sabitlenmiş mini bir anı tabelası

Bir süre sonra Nazilerin yıkıcı ve acımasız politikalarına gözleriyle tanık olan Hosenfeld, bundan ürktü ve hayal kırıklığına uğradı. Özellikle Yahudilere karşı olan bu güçlü nefrete anlam veremeyen Hosenfeld, bu manzara karşısında kendisini vicdanen sorumlu hissediyordu. Zamanla, okuduğu kitaplardan gelişi güzel şekilde Yahudi tarihini öğrendi ve daha önceden Avrupalı sandığı birçok bilginin/aydının aslında Yahudi olduğu, ve tarih boyunca Yahudilerin hep ayrımcılıklara maruz kaldığı gibi bilgileri öğrendi. Bir süre sonra, beraberindeki birkaç Alman subayı meslektaşıyla birlikte sempati duyduğu Yahudilere karşı, yetkilerini kullanarak önemli yardımlarda bulunmaya başladı. Aynı dönemlerde Hosenfeld, Polonyalı Yahudilerle iyi iletişim kurabilmek için Lehçe konuşma kılavuzları satın aldı ve boş vakitinde Lehçe öğrenmeye gayret etti.

Bir gün Władysław Szpilman, saklandığı binanın alt katında çıkarttığı seslerden dolayı Hosenfeld'ın onu farketmesine sebep oldu. Başlangıçta onu öldüreceğini sandığı için korkan Szpilman, Hosenfeld'ın "Kimsin?", "N´apıyorsun?", "Mesleğin nedir?" sorularından sonra karşısındaki bu Alman subayının kötü niyete sahip olmadığını anlayıp bir nebzede olsa rahatlamıştır. Kaldığı yeri gösterdikten sonra, aynı gün Hosenfeld tarafından karnı doyurulan Szpilman, aylarca ona bakan bu subayı gelecekte kaleme alacağı Śmierć Miasta: Niezwykła Prawdziwa Historia Przeżycia Jednego Człowieka w Warszawie 1939–1945 ("Şehrin Ölümü: Varşova'da bir Adamın Hayatta Kalmasının Olağanüstü Hikayesi") kitabında "Hayatımı kurtaran Alman" diye anacaktı. Nazi Partisinin yayımladığı emirler genelgesinde yasaklanmış olmasına rağmen Polonya'daki kiliselerin Missa Ayinlerine katıldı. Polonyalı savaş esirlerine aileleri ile görüşmeleri ve erken tahliye edilmeleri için yardım etti. Ettiği yardımlardan ve çiğnediği kurallardan/emirlerden ötürü Hosenfeld, birkaç defa Gestapo tarafından tutuklanma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştı.

17 Ocak 1945'te, Varşova'nın yaklaşık 30 km batısındaki küçük bir Polonya şehri olan Błonie'deki Alman bölüğünü kıstıran Kızıl Ordu, şehri çembere aldı ve kaçılacak nokta bırakmadı; Hosenfeld ve beraberindeki Alman subaylar ve askerler, Sovyetlere teslim olmak zorunda kaldı.[1] Tıpkı diğer Alman rütbelilerine yapıldığı gibi savaş suçları işlediği suçlamasıyla tutuklandı ve 25 yıl zorunlu çalışma cezasına çarptırıldı.[2] Abwehr'de ve Sicherheitsdienst'te aktif bir isim olduğu inancıyla Sovyet gizli servisleri tarafından mahzenlerde işkence gördü.[3] Yaşamının korkunç bir sonla biteceğini hisseden Hosenfeld, Batı Almanya'daki eşine gönderdiği mektupta kurtardığı Yahudilerden bahsetti, onlarla temasa geçmesini ve kurtulmasını istemek üzere yalvarmasını' istedi.

1950'de Władysław Szpilman'ın kulağına ona yardım eden Hosenfeld'ın ismi ve yardım istediği geldi. Szpilman, derhal harekete geçerek Polonya Gizli Polis Şefi Jakub Berman ile irtibata geçti. Bir süre sonra Szpilman'a geri dönüş yapan Berman, mektubunda şu ifadelere yer verdi:

Eğer Polonya'da tutuklu olsaydı onu çıkarabilirdik. Fakat Sovyetler Birliği Yönetimi, Hosenfeld'ın özgür bırakılmasına izin vermeyeceklerdir. Onun casuslukla ilgili bir müfrezeye ait olduğunu söylüyorlar. Polonya yetkilerince yapabileceğimiz hiçbir şey yok, güçsüzüm ve üzgünüm...[4]

Szpilman, Jakub Berman'ın "güçsüzüm" ifadesine asla inanmadı ve bir gün Wolf Biermann'la yaptığı bir röportajda Berman'ı, "Stalin'in lütfuyla güçlü" olarak nitelendirdi.[5]

Polonya Yahudilerinin lehinde tanıklık etmesine rağmen Hosenfeld, Sovyetlere bunu inandıramadı. Kampta gördüğü yedi yıllık kötü muamele, işkence, ve kötü şartlar nedeniyle Hosenfeld, 13 Ağustos 1952'nin akşam saatlerinde (ö.s. 09:00–10:00 dolaylarında) işkence sırasında devam eden torakal aort yırtığından oluşan yüklü kan kaybından dolayı, Stalingrad'taki bir Sovyet toplama kampında yaşama gözlerini yumdu.[6]

• Vogel, Thomas, ed.: Wilm Hosenfeld: "Ich versuche jeden zu retten"—Das Leben eines deutschen Offiziers in Briefen und Tagebüchern [Wilm Hosenfeld: "Her birini kurtarmaya çalışıyorum"—Mektup ve günlüklerde yazan bir Alman subayının yaşamı]. Thomas Vogel tarafından derlenmiş ve yorumlanmış hâli ile: Militärgeschichtlichen Forschungsamt (MGFA: Military History Research Institute). Deutsche Verlags-Anstalt, Münih, 2004. 3-421-05776-1 (Almanca)
• Szpilman, Władysław. The Pianist: The Extraordinary True Story of One Man's Survival in Warsaw, 1939–1945. Picador; 2nd edition, 2002 0-312-31135-4 (ISBN ), 978-0-312-31135-3 (ISBN ). Bu kitap, Andrzej Szpilman'ın bir önsözüyle başlayıp Hosenfeld günlüğünden alıntılarla devam eder, ve Wolf Biermann tarafından yazılan bir sonsöz ile sona erer. (İngilizce)