Torul

Torul, Karadeniz Bölgesi'nin Doğu Karadeniz Bölümü'nde, Gümüşhane iline bağlı ilçe ve ilçe merkezi.

Torul
İlçe
Ülke Türkiye
İl Gümüşhane
Coğrafi bölge Karadeniz Bölgesi
İdare
 • Kaymakam Ömer Said Karakaş [1]
 • Belediye başkanı Evren Evrim Özdemir (MHP)
Yüzölçümü
 • Toplam 1.049 km² (405 mil²)
Rakım 950 - 1.000 m (−2.330 ft)
Nüfus
 (2018)
 • Toplam 13,771
 • Kır
 -
 • Şehir
 -
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
İl alan kodu 456
İl plaka kodu 29
Resmî site
Torul Belediyesi

Tarihçe

Torul ve çevresinin tarihi kaynaklarda ilk kez geçtiği belge MÖ. 400'lerde kaleme alınan Ksenofon'un Anabasis (Sefer/Onbinlerin Dönüşü) isimli eseridir. Ksenofon, Torul-Tonya bölgesinde Kolkh halklarından Dril adlı savaşçı bir kabilenin yaşadığını ve bu kabilenin kolonici Yunanlar'ın amansız düşmanı olduğunu belirtmektedir.[2] Dril kabilesi erkekleri sorgun ağacından kalkanlar, mızraklar ve baldır zırhlarıyla bastan ayağa silahlanmış Karadeniz'in en savaşçı kabilesi olarak aktarılmaktadır. MS.130'larda Roma İmparatorluğu'nun Kapadokya Valisi Arrianus Karadeniz Bölgesi'ne gelmiş, İmparator Hadrianus'a bölgeyle ilgili bir rapor hazırlamıştır. Hazırladığı raporda yine Torul bölgesinde Dril kabilesinden bahseden Arrianus, Dril kabilesinin bölgede yaşayan diğer Laz/Tzan/Tzani [3][4] topluluklarıyla aynı olduğunu belirtmiştir.İlçenin Torul(Dorila) adı da büyük bir ihtimalle Lazlarla ilişkilidir.[5]

Papalık elçisi Ruy González de Clavijo 1404 yılında bölgeye geldiğinde Torul'un Kabasitas Ailesi kontrolünde olduğunu belirtmiştir. Torul Kalesi'nde ikamet eden bu aile, Bizans Döneminde Zigana Vadisinin bir bölümünü kontrolleri altına almışlardı. Osmanlı kuvvetlerinin Zigana Vadisini kontrol altına almak amacıyla düzenlediği seferde, Kabasitas ailesi kaleyi terk etmiş ve böylelikle kale ve şehir 1481 yılında Osmanlı hakimiyetine girmiştir.[6]

1828'den Cumhuriyete kadar Trabzon vilayetinin Gümüşhane sancağına bağlı bir kasaba, Cumhuriyetin kuruluşuyla birlikte Gümüşhane'ye bağlı bir ilçe olmuştur.

İlçe nüfusu, 1877-1878 Osmanlı-Rus harbinde (93 Harbi) bir miktar göç vermiştir.

I. Dünya Savaşı sırasında (Ağustos 1916) Rus ordusu yöreyi ele geçirmiş, 1917 Sovyet Devrimi'nden sonra Rusların geri çekilmesiyle onların yerini Rumlar almıştır. Torul, 14 Şubat 1918'de düşman işgalinden kurtarılmıştır.

Coğrafya
Konumu
Harşit Çayı kenarında Trabzon-İran transit yolu üzerinde kurulmuş, dağlık bir araziye sahip bir ilçedir. Doğuda, Gümüşhane Merkez; kuzeyde, Trabzon ili, Maçka ve Tonya ilçesiyle, batıda Kürtün ve Giresun Alucra ilçesi ve güneyde Şiran ilçesi ile çevrilidir. Doğu Karadeniz Türkmen Çepnileri, Horasan üzerinden gelirken burada konaklamışlerdır. İlçenin yüz ölçümü 969 km² olup, ilçe merkezinin yüksekliği 950 metredir.
Bitki örtüsü
Arazi orman toprağı karakterindedir. Yağış orman bitkilerinin yetişmesine elverişlidir. Bu nedenle İlçenin bitki örtüsünü ormanlar teşkil eder.
Akarsuları
Nivene, Çitderesi ve Köstere dereleri ile beslenen Tirebolu'dan denize dökülen Harşit Çayı İlçenin önemli akarsuyudur.
Yaylaları
Koli,İstemdam vs.

İklim

Doğu Karadeniz iklim zonu içinde bulunan Kuzey Karadeniz dağlarının iç kısmından itibaren az yağışlı kışları ise sert ve yazları ılık bir iklim manzarası arz etmektedir.

Kültür

Pestil,köme ve siron gibi yöresel yemeklere sahiptirler.Halk oyunları ise kemençe ve horondur.

Günlük konuşma dili kendine özgü olsa da genel özellikler bakımından Karadeniz ağzına benzerlik taşır[7]

Nüfus
İlçede bulunan Şehit Tamer Özdemir Anadolu Lisesi.
Yıl Toplam Şehir Kır
1965[8]32.0772.26129.816
1970[9]34.2763.11731.159
1975[10]37.8663.22134.645
1980[11]35.8672.99632.871
1985[12]35.4204.21731.203
1990[13]17.0874.05713.030
2000[14]15.4164.59210.824
2007[15]13.1185.8237.295
2008[16]13.8294.8808.949
2009[17]12.9714.6298.342
2010[18]12.3854.4217.964
2011[19]12.0434.3667.677
2012[20]12.3794.3748.005
2013[21]12.0524.6447.408
2014[22]11.4956.2535.242
2015[23]10.9985.7605.238
2016[24]12.9238.3754.548

Kaynakça
  1. "Arşivlenmiş kopya". 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2015.
  2. Ksenophon, Anabasis, 5.2.1-2
  3. "Arşivlenmiş kopya". 27 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2018.
  4. "Arşivlenmiş kopya". 31 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2018.
  5. Ahmet Mican Zehiroğlu, Antik Çağlarda Doğu Karadeniz
  6. Tellioğlu, İbrahim (2016). "1691 Tarihli Cizye Defterine Göre Pertek, Mazgirt, Çemişgezek ve Sağman Kazaları". Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 21. Ankara Üniversitesi. ss. 166,170. 21 Mart 2020 tarihinde [Türklerin Karadeniz’e Çıkışında Zigana Vadisi’nin Önemi kaynağından] |url= değerini kontrol edin (yardım) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2020.
  7. "Arşivlenmiş kopya". 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2020.
  8. "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  9. "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  10. "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  11. "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  12. "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  13. "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  14. "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  15. "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  16. "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  17. "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  18. "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  19. "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  20. "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  21. "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  22. "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  23. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
  24. "2016 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 7 Mart 2017.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.