Thaler
Thaler i yaklaşık dört yüz yıl boyunca Avrupa'da kullanılan bir gümüş sikke idi. Dolar ve Samoalı tālā adları thalerden gelir.
Etimoloji
Thaler ismi Bohemya Krallığı'nda (şimdi Çek Cumhuriyeti ) Joachimsthal kasabasında kullanılan Joachimsthaler isimli bir madeni paraın kısaltması olarak kullanılmıştır.
Etimolojik olarak Almanca: Thal Almanca'da "vadi" anlamına geliyor. Thaler ise "vadiden" bir kişi veya bir şeydir. Çekçe Çekçe: tolar olarak yazılıyor. 1902 yazım reformundan sonra ise Almanca yazım taler olmuş.
Arka plan
15. yüzyılın sona erdiğinde Avrupa'daki madeni paraların içerdiği kıymetli maden miktarının savaş maliyetlerini karşılamak için sürekli azaltılmasından dolayı bu paraların değeri düşmüşdü. Groschen tipi madeni paraların gümüş içeriği bazı durumlarda yüzde beşin altına düşmüşdü. Baharat, porselen ve ipek ithalat ticaretin de madeni paranın değer kaybetmesinde katkısı vardı.
Joachimsthal'dan ilk Bohem thaleri
1518 yılında guldiner denen para orta Avrupa'nın her yerine yayılmışdı. O zamanlar Macaristan ile birlikte Jagiellonian hanedanın II. Louis tarafından yönetilen Bohemya Krallığında Joachimsthaler adlı bir guldiner cıkmışdi. Joachimsthaler Schlick kontların St. Joachim Vadisi, Jáchymov (şimdi Çek Cumhuriyeti ) yakınındaki zengin bir kaynaktan çıkarılan gümüşden üretiliyordu. Meryem Ana'nın babası Joachim Bohemya aslanı ile birlikte sikkenin üzerinde tasvir edilmişdi. Gümüşün bulunduğu komşu vadilerde de benzer sikkeler çıktı. Bu gümüş paralar Almancada 'thaler' ve Çek dilinde 'tolar' olarak daha yaygın olarak tanınmaya başladı.
19. yüzyıl
1837 yılında Prusya thaleri güney Alman gulden parasının değerini bellirleyen bir para olmuşdu. Alman guldenin değeri ise 1.75 thaler idi. 1850'de neredeyse bütün Alman eyaletleri bu Thaler standardını kullanmaya başlamıştı.
1857'de Vereinsthaler birçok Alman devleti ve Habsburg İmparatorluğu tarafından kabul edildi. Vereinthaler 1871 yılına kadar Almanya'da ve 1867 yılına kadar kullanılıyordu, ancak 1908 yılında Alman İmparatorluğunda tedavülden kaldırıldı. Birinci Dünya Savaşı'nda Almanya yenildikden sonra enflasyonist dönemde bu eski paraların bir kısmı Almanya'da acil madeni para olarak kullanıldı.
Hollandalı daalder
Yeni Hollanda'dan (New York) leeuwendaalder veya 'aslan doları' tüm On Üç Kolonilere yayıldı. Böylece leeuwendaalder Amerikan dolarının adaşı oldu.[1][2]
Hollandalı leeuwendaalder (Almanca Löwenthaler) bazı Alman ve İtalyan şehirlerde taklit edildi. Bu madeni paralar Romanya'da yayıldı. Romanyave Moldova'lı ley ve Bulgaristan'lı leva isimleri leeuwendaalder'dan gelir.[3]
Kaynakça
- "Production of the Leeuwendaalder". www.coins.nd.edu. 21 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2019.
- "Lion Dollar – Introduction". www.coins.nd.edu. 1 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2019.
- "Online Etymology Dictionary". www.etymonline.com. 2 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2019.