Tehlikeli İlişkiler (film)
Tehlikeli İlişkiler 1988 ABD İngiltere ortak yapımı romantik-dramatik dönem filmdir. Özgün adı Dangerous Liaisons olan film 14 Temmuz 1989'da Türkiye'de gösterilmiştir.
| Tehlikeli İlişkiler | |
|---|---|
| Dangerous Liaisons | |
 "Tehlikeli İlişkiler" (Dangerous Liaisons) filminin afişi | |
| Yönetmen | Stephen Frears |
| Yapımcı |
Norma Heyman Hank Moonjean |
| Senarist |
Christopher Hampton (senaryo ve oyun) Choderlos de Laclos (roman) |
| Oyuncular |
Glenn Close John Malkovich Michelle Pfeiffer |
| Müzik | George Fenton |
| Görüntü yönetmeni | Philippe Rousselot |
| Kurgu | Mick Audsley |
| Stüdyo |
Lorimar Warner Bros. Pictures |
| Dağıtıcı | Warner Bros. Pictures |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Dram, aşk |
| Renk | Renkli (Eastmancolor) |
| Yapım yılı | 1988 |
| Çıkış tarih(ler)i |
16 Aralık 1988, ABD 7 Temmuz 1989, Türkiye |
| Süre | 119 dakika |
| Ülke |
 ABD İngiltere ortak yapımı |
| Dil | İngilizce |
| Bütçe | 14 Milyon $ |
| Hasılat | 34 Milyon $ |
| Diğer adları |
Tehlikeli İlişkiler (Türkiye) Les Liaisons dangereuses (Fransa) Le Relazioni pericolose (İtalya) Las Amistades peligrosas (İspanya) Gefährliche Liebschaften (Almanya) |
Stephen Frears'ın yönettiği filmin başlıca rollerinde Glenn Close, John Malkovich, Michelle Pfeiffer, Keanu Reeves ve Uma Thurman oynamışlardır. Film ünlü İngiliz oyun yazarı ve yönetmen Christopher Hampton'ın aynı adlı tiyatro oyunundan uyarlanmıştır, bu oyun da 1741 - 1803 yılları arasında yaşamış Fransız romancı ve ordu generali Choderlos de Laclos'un 1782 tarihinde yazdığı ve yayınlandığında skandal yaratmış olan aynı adlı romanından (Fransızca: Les Liaisons Dangereuses) uyarlanmıştır. Sanaryoyu da bizzat oyunun yazarı Hampton kaleme almıştır. Romanın daha önce de defalarca tiyatro ve sinema uyarlamaları yapılmıştı. Bunlardan en bilineni Roger Vadim'in 1959 tarihli filmi Les Liaisons Dangereuses'dür. Bu film Türkiye'de Tehlikeli Aşklar adıyla gösterilmişti.
Geniş, güçlü bir oyuncu kadrosu ve kusursuz sinema diliyle dikkati çeken filmde 18. yüzyıl Fransa'sında ahlaki değerleri iyice dibe vurmuş bir grup aristokrat'ın sadece eğlence olsun diye cinselliği kullanıp komplolar kurarak çevrelerindeki insanların hayatlarıyla oynamaları anlatılırken aşk ihanet, intikam gibi kavramların nasıl yüzyıllardır hiç değişmeden insanlığın gündeminde kalabildiğini de gözler önüne serer.
Tam yedi dalda Oscar'a aday gösterilen film, 'En İyi Uyarlama Senaryo', 'En İyi Sanat Yönetimi' ve 'En İyi Kostüm' dallarında bu ödülleri kazanmayı başarmıştı. Ayrıca filme aralarında BAFTA ve César da dahil olmak üzere 11 ödül verilmiş, 14 ödüle de aday gösterilmişti.[1]
Oyuncu Kadrosu
| Oyuncu | Rolü |
|---|---|
| Glenn Close | Marquise Isabelle de Merteuil |
| John Malkovich | Vicomte Sébastien de Valmont |
| Michelle Pfeiffer | Madame Marie de Tourvel |
| Swoosie Kurtz | Madame de Volanges |
| Keanu Reeves | Le Chevalier Raphael Danceny |
| Mildred Natwick | Madame de Rosemonde |
| Uma Thurman | Cécile de Volanges |
| Peter Capaldi | Azolan |
| Joe Sheridan | Georges |
| Valerie Gogan | Julie |
| Laura Benson | Emilie |
| Joanna Pavlis | Adèle |
| Nicholas Hawtrey | Major-domo |
| Paulo Abel Do Nascimento | Castrato |
| François Lalande | Curé |
Filmin Uyarlandığı Roman
Filmin uyarlandığı roman "Les Liaisons Dangereuses" 1782 tarihinde yayınlanmıştı. Yazarı aynı zamanda Fransız ordusunda general olan Pierre Ambroise François Choderlos de Laclos'du (d. 1741 - ö. 1803). Roman yazarın en tanınmış eseridir. Romanın en önemli biçimsel özelliği mektup-roman formatında oluşudur. İki aristokrat arasında gidip gelen 175 mektuba dayanmaktadır ve yazışma formatına uygun bir şekilde yazılmıştır. Roman yayınlandığı yıllarda epey bir sansasyon yaratmıştı. Roman rezil ve utanç verici olarak nitelendiriliyordu, hatta kraliçe Marie-Antoinette kendi özel kitaplığı için romanın bir kopyasını ısmarladığında cildinin kapağına hiçbir yazı konmamasını emretmişti, belli ki bu kitabı okuduğunun bilinmesini istemiyordu.[2]
Mektup-roman türü (İng: epistolary novel) 18. yüzyılın Avrupa edebiyatında oldukça popüler olmuş bir türdü. Laclos'nun romanından başka o devrin bu formatta yazılmış ünlü eserleri arasında Goethe'nin "Genç Werther'in Acıları" ve Jean-Jacques Rousseau'nun "Julie" gibi romanları ilk akla gelenlerdir.[3]
Fransa'da Andre Malraux'nun sunuşuyla yayımlanmış olan roman Türkiye'de ilk kez 1944 yılında yine Malraux'nun önsözüyle ve Nurullah Ataç'ın çevirisiyle M.E.B. Yayınları'ndan çıkmıştı. Can Yayınları 1984'te kitabın yeni bir baskısını yaptı. Romanın her iki baskısı da Türkiye'de Tehlikeli İlişkiler adıyla yayımlandı.
Filmin Aldığı Ödüller
Kazandığı Ödüller
- 1989 Oscar - En İyi Uyarlama Senaryo Akademi Ödülü - Christopher Hampton
- 1989 Oscar - En İyi Kostüm Akademi Ödülü - James Acheson
- 1989 Oscar - En İyi Sanat Yönetmeni Akademi Ödülü - Stuart Craig, Gérard James
- 1990 BAFTA - BAFTA En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Ödülü - Michelle Pfeiffer
- 1990 BAFTA - BAFTA En İyi Uyarlama Senaryo Ödülü - Christopher Hampton
- 1990 Bodil - "Avrupa dışı en iyi film" Stephen Frears
- 1990 César - "En iyi yabancı film" Stephen Frears
Adaylıkları
- 1989 Oscar - En İyi Film Akademi Ödülü
- 1989 Oscar - En İyi Özgün Şarkı Akademi Ödülü - George Fenton
- 1989 Oscar - En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü - Glenn Close
- 1989 Oscar - En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü - Michelle Pfeiffer
- 1990 BAFTA - BAFTA En İyi Kadın Oyuncu Ödülü - Glenn Close
- 1990 BAFTA - BAFTA En İyi Görüntü Yönetmeni - Philippe Rousselot
- 1990 BAFTA - BAFTA En İyi Kostüm Tasarımı Ödülü - James Acheson
- 1990 BAFTA - BAFTA En İyi Yönetmen Ödülü - Stephen Frears
- 1990 BAFTA - BAFTA En İyi Kurgu Ödülü - Mick Audsley
- 1990 BAFTA - BAFTA En İyi Makyaj Ödülü - Jean-Luc Russier
- 1990 BAFTA - BAFTA En İyi Orijinal Şarkı Ödülü - George Fenton
- 1990 BAFTA - BAFTA En İyi Prodüksiyon Tasarımı Ödülü - Stuart Craig
Sinema ve TV uyarlamaları
Aynı zamanda bir general olan Fransız yazar Choderlos de Laclos (1741 - 1803)'un 1782 tarihinde yazdığı Les Liaisons Dangereuses (Tr: Tehlikeli İlişkiler) adlı roman ve İngiliz oyun yazarı Christopher Hampton'ın bu romana dayandırdığı tiyatro oyunu birçok sinema filmine kaynaklık etmişti. Roman ve oyundan uyarlanan sinema ve TV filmleri şunlardır[4]:
| Yapım yılı | Filmin özgün adı | Türkiye'deki adı | Ülkesi | Yönetmen | Oyuncular/notlar |
|---|---|---|---|---|---|
| 1959 | Les Liaisons Dangereuses | Tehlikeli Aşklar | İtalya, Fransa | Roger Vadim | Jeanne Moreau, Gérard Philipe |
| 1976 | Une Femme Fidèle | Sadık Bir Kadın | Fransa | Roger Vadim | Sylvia Kristel, Nathalie Delon |
| 1978 | Kiken na kankei | Japonya | Toshiya Fujita | ||
| 1980 | Nebezpecné Známosti | Çekoslovakya | TV filmi | ||
| 1980 | Les liaisons dangereuses | Fransa | TV filmi | ||
| 1988 | Dangerous Liaisons | Tehlikeli İlişkiler | ABD, İngiltere | Stephen Frears | Bu maddenin konusu Romana en sadık uyarlama budur. |
| 1989 | Valmont | Fransa, ABD | Milos Forman | Colin Firth Annette Bening | |
| 1994 | The Dangerous Liaisons | ABD | TV filmi | ||
| 1999 | Cruel Intentions | Seks Oyunları | ABD | Roger Kumble | Reese Witherspoon, Sarah Michelle Gellar, Ryan Phillippe |
| 2001 | Eiskalte Engel | Almanya | Video filmi | ||
| 2003 | "Les liaisons dangereuses" | Kanada, Fransa, İngiltere | TV mini dizisi, Catherine Deneuve, Nastassja Kinski | ||
| 2003 | Scandal - Joseon namnyeo sangyeoljisa | Güney Kore | |||
| 2005 | Dangerous Liaisons | ABD | Video filmi |
Romanın tiyatro uyarlaması
Kaynakça
- "Arşivlenmiş kopya". 12 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2008.
- "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2008.
- en:Epistolary novel
- "Dangerous Liaisons/Movie connections for" (İngilizce). www.imdb.com. 26 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2009.