Tahsin Demiray

Tahsin Demiray (d. 1903, İstanbul - ö. 25 Haziran 1971, İstanbul), Türk yayıncı ve siyasetçi.

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk ve en önemli yayıncılarından birisidir. Yeni devletin kuruluşundan sonra faaliyete geçen ilk yayınevlerinden birisi olan Türkiye Yayınevi’ni kurmuş, Harf Devrimi’nin ardından yeni alfabeyi yayımlama imtiyazını almıştır. Ülkede çocuk dergiciliğinin gelişmesinde etkili olmuştur.

Türkçü kimliği ile tanınan Demiray, 1950’den sonra Türkiye Köylü Partisi’nin kurucusu olarak aktif siyasetin içinde yer almıştır. 27 Mayıs İhtilali’nden sonra Adalet Partisi (AP) kurucuları arasında yer alan siyasetçi, XII. dönem TBMM’de AP İstanbul milletvekili olarak yer almıştır.

Yaşamı

1903 yılında İstanbul’da dünyaya geldi.

1919 yılında Kadıköy Sultanisi’ni bitirdikten sonra Millî Mücadele’ye katıldı[1]. 1923 yılında İstanbul Muallim Mektebi'ni bitirdi. Darülfünun'un Fen Fakültesi’nde yükseköğrenim görmeye başladı; bir yandan da Bolu Lisesi ilk kısmında öğretmenlik yaptı. Fen Fakültesi’ni ikinci sınıftan terk etti [2].

Öğretmenlik yıllarında yayıncılıkla da ilgilendi; “Yeni Yol” ve “Resimli Mecmua” adlı dergileri çıkardı. 1925 yılında Türkiye Yayınevi’ni kurdu. Harf Devrimi’nin ardından yeni alfabeyi basma imtiyazını üstüne aldı ve Latin harfleriyle basılmış ilk “Alfabe”yi yayımladı. Yavrutürk (1936), Binbir Roman (1939), Ateş (1936), Cumhuriyet Çocuğu (1938), Çocuk Haftası (1942), Yıldız, Büyük Ateş (1960), Altın Işık (1965) gibi birçok çocuk dergisi çıkararak Türkiye’de çocuk dergiciliğinin gelişmesine katkıda bulundu. Nihal Atsız’ın, Abdullah Ziya Kozanoğlu’nun tarihi romanlarını, Kâzım Karabekir’in anılarını içeren “İstiklal Harbimiz” adlı kitabını, İsmail Hami Danişmend’in “Osmanlı Tarihi Kronolojisi”’ni yayımladı. Kendisi de Türk Kurtuluş Savaşı ve toplumsal konular hakkında çeşitli kitaplar kaleme aldı.

1950’den sonra DP'den ayrılan bir grupla birlikte Türkiye Köylü Partisi'ni kurdu, partinin genel sekreteri seçildi; genel başkanı oldu[3] Siyasete daha sonra sırasıyla Millet Partisi ve Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi'nde devam etti. 27 Mayıs Darbesi'nden sonra ise Adalet Partisi'nin kurucuları arasında yer aldı. 1961’de XII. dönem İstanbul Milletvekilliği yaptı. Dönemini tamamlamadan istifa etti; bir süre yurtdışında kaldıktan sonra Türkiye’ye döndü[3]. 25 Haziran 1971’de İstanbul’da hayatını kaybetti.

Eserleri
  • İlkokullar İçin İlk Türk Alfabesi (1928)
  • Büyük Dünya Hava Savaşı (1936)
  • Dokuz Yıldız Münasebetiyle (1945)
  • İlkokullar İçin Temel Bilgiler (Küçük ansiklopedik kitaplar, 1949-1950)
  • Arkada Bıraktığım Küçük İşaret Taşları (1955)
  • Toplum Yapımıza Tarih İçinde Bir Bakış (1955)
  • Fiske Taşları (1955)
  • Hindistan Mücahidi Ahmet Âzad ve İngiliz Mahkemesi Önünde Nutku (1956)
  • Eğitimimize Sol Akımların Girişi ve Öncüleri (1967)
  • İstiklâl Harbimizin Müdafaası (1969)
  • Buhranlarımızın Temel Sebepleri (1970)

Kaynakça
  1. "Yasamoykusu.com sitesi, Tahsin Demiray Biyografisi, Erişim tarihi:08.03.2012". 29 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2012.
  2. "TBMM Milletvekilleri Albümü, 2. Cilt, Erişim tarihi:08.03.2012". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2012.
  3. "İskender Özsoy, "Çocuk Haftası"'nın çocukları dede oldu, Mizahvecizgi.com sitesi, Erişim tarihi, 08.03.2012". 2 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2012.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.