Türkçe ve Moğolcadaki ortak sözcükler

Türkçe ve Moğolca Altay dil ailesine ait olup birbirlerine çok yakındırlar. Bu iki dilin birkaç bin yıl önce birbirinden kopmuş ve ayrı bir gelişim yaşamış oldukları düşünülmektedir. Dilbilimciler, iki dil arasında somut bir yakınlık saptamak için çeşitli yöntemler kullanmaktadırlar. Bir dilin varsıllığı, o dilin temel sözcükleri yanında dilbilgisi ve sesbilim yapısına da bağlıdır. Bu olgu, aynı kökenden gelen dillerin bulgulanmasında da yardımcı olmaktadır. Aşağıda sıralanan sözcükler, Türkçe ve Moğolcada ortak olarak yer almakta ve bu iki dilin ne denli benzeştiğini göstermektedir. Moğolcanın Türkçeye bu derece yakın oluşu bazı Türkologların Moğolları da Türk olarak sınıflandırmalarına yol açmıştır. Daha doğrusu, Moğolların ve Türklerin büyük olasılıkla aynı kökeni paylaştıklarıdır. Moğol dili ile Türkçe arasındaki benzerlik etkileşimle açıklanamayacak kadar yakındır bu da Moğollar ile Türklerin aynı kökten olduğu tezini güçlendirmiştir.

Beden

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye TürkçesiAzericeBaşkurtçaKazakçaKırgızcaÖzbekçeTatarcaTürkmenceUygurcaTıvaca
köküngöğüskökskükräkkökirekkökürökkökräkkükräkgövüsköksehörek
tamırdamardamartamırtamırtamırtàmirtamırdamartomurdamır

Doğa

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye TürkçesiAzericeBaşkurtçaKazakçaKırgızcaÖzbekçeTatarcaTürkmenceUygurcaTıvaca
kadakayagayakayakuz(Kya)askakàyäkayagayakiyahaya
qumaqkumgumkomkumkumkumkomçäğekumkum
tağdağdağtavtavtàğtavdāğtağdag
temürdemirdämirtimirtemirtemirtemirtimirdemirtömürdemir
teŋisdenizdänizdiŋgizteŋizdeŋizdengizdiŋgizdeŋizdeŋizdalay
toğusuntoztoztuzantoztoztozàntuzantozantozdoozun

Eylemler

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye TürkçesiAzericeBaşkurtçaKazakçaKırgızcaÖzbekçeTatarcaTürkmenceUygurcaTuva Türkçesi
barı-varmakvarmagölgäşivjetüvcetüyetmàkölgäşübarmakbarmakbaar
sağa-sağmaksağmaghavıvsavuvsàğmàksavıvsağmaksağmaksaar
sana-sanmaksanmaghanavsanaveseptōsänämàksanavsānmaksanimaksanaar
sekü-sökmeksökmäkhütivsögüvsūrūsökmàksütüsökmeksökmäksöger
sorı-sormaksoruşmaghoravsuravsurōsorämàksorausōramaksorumaksuraar
qanu-aldanmakaldanmagaldanıvaldanuvaldanūäldänmàkaldanuāldanmakaldanmak hanar
qorı-korumakgorumagasravkorğavkorğōkorimàkasravgōramakkoğdimakkamgalaar

Hayvan

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye TürkçesiAzericeBaşkurtçaKazakçaKırgızcaÖzbekçeTatarcaTürkmenceUygurca
cegerenceylanceyrangäzilbökenceyrencäyràncäyrancerencäyran
taqıyatavuktoyugtavıktavıktōktàvuktavıktovuktoxu

İnanç ve kültür

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye TürkçesiAzericeBaşkurtçaKazakçaKırgızcaÖzbekçeTatarcaTürkmenceUygurca
üneninançinancişanısnanimınanūişànçışanıçınançişänç
teŋgritanrıtanrıtäŋritäŋriteŋirtängritänritaŋrıtäŋri

İnsan ve akrabalık

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye TürkçesiAzericeBaşkurtçaKazakçaKırgızcaÖzbekçeTatarcaTürkmenceUygurca
aqaağabeyböyük gardaşağayağaağaäkäabıyäğaaka

Malzeme

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye TürkçesiAzericeBaşkurtçaKazakçaKırgızcaÖzbekçeTatarcaTürkmenceUygurca
sabağasopazopatayakçıbıksoyiltayaktayaktayaktayak

Ön adlar

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye TürkçesiAzericeBaşkurtçaKazakçaKırgızcaÖzbekçeTatarcaTürkmenceUygurca
kağuraykurugurukorokurğakkurukurukkorıgūrıkuruk
seriğünserinsärinhalkınsasalkınserünsälkınsalkınçasalkınsalkın
ügsügüüyüksekyüksäkyuğarıjoğarıbiyikyüksäkyuğarıbeyikyüksäk

Renkler

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye TürkçesiAzericeBaşkurtçaKazakçaKırgızcaÖzbekçeTatarcaTürkmenceUygurca
altanaltınaltunaltınaltınaltınàltinaltınaltınaltun
ulaanalalalalkızılkızilalāihal
xarkaragarakarakarakarakàräkaragarakara

Siyaset ve savaş

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye TürkçesiAzericeBaşkurtçaKazakçaKırgızcaÖzbekçeTatarcaTürkmenceUygurca
orduorduorduurdaOrdaaskerorduurdagoşunäskär
qorğuljınkurşungurğuşunkurğaşkorğasınkorğoşunkorğàşinkurğaşgurşunkoğuşun
quraltakurultaygurultaykoroltaykurıltaykurultaykurultàykorıltaygurultaykorultay
ulusulusmillätmillätult(ulis)ulutmillätmillätmilletmillät

Yiyecek ve içecek

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye TürkçesiAzericeBaşkurtçaKazakçaKırgızcaÖzbekçeTatarcaTürkmenceUygurca
alimelma (alma)almaalmaalmaalmaàlmäalmaalmaalma
balbalbalbalbalbalbalbalbalbal
usunsusuhıvsuvsuvàksusuvsu
sünsütsüdhötsütsütsütsötsüytsüt

Zaman

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye TürkçesiAzericeBaşkurtçaKazakçaKırgızcaÖzbekçeTatarcaTürkmenceUygurca
çağçağçağsakşakçakçàğçakçāğçağ

Diğer sözcükler

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye TürkçesiAzericeBaşkurtçaKazakçaKırgızcaÖzbekçeTatarcaTürkmenceUygurca
karığukarşıgarşıkarşıkarsıkarşıkarşıkarşıgarşıkarşi
küçüngüçgückıyınküşküçküçköçgüyçküç
şağı-sağanakleysanşıbakşınöserötküncäläköçli yaŋğırçabğaşakırma

Kaynakça

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.