Starlink

Starlink Amerikan uydu şirketi SpaceX [1][2] tarafından uydu interneti erişimi sağlamak üzere inşa edilmiş bir uydu takımyıldızıdır.[3][4] Takımyıldızı, yer istasyonları ile birlikte çalışacak ve seri olarak üretilen binlerce küçük uydudan oluşacak. SpaceX firması ayrıca bazı uydularını keşifler ve bilim amaçlı kullanmakla birlikte [5] bazı uydularını ise ordulara satmayı da planlamaktadır.[6]

Starlink uydu takımyıldızının ilk aşaması ve kabuk yörüngede (550 km): yaklaşık 1.600 uydu
Logo

2020 yılı Eylül ayı itibarıyla SpaceX 775 uyduyu konuşlandırdı.[7] Ayrıca yine bu aydan itibaren her iki haftada bir gerçekleştirilecek fırlatmalarda, fırlatma başına 60'tan fazla uydunun yerleştirilmesi planlanmaktadır. Toplamda ise 2020'lerin ortalarında 12.000 uydu konuşlandırılarak, ardından toplam uydu sayısının 42.000'e çıkarılması planlanmaktadır.[8] İlk 12.000 uydunun üç yörünge üzerinde bulunması planmaktadır: üç yörüngenin ilki yerden 550 km yükseklikte ve toplam 1.600 uydunun bulunduğu bir yörünge, ardından 1.550 km irtifada yaklaşık 2.800 Ku- ve Ka-band spektrum uydularının bulunduğu başka ikinci bir yörünge ile 340 km yükseklikte yaklaşık 7.500 V-band uydularının yerleştirilmesi şeklindedir.[9] Uyduların ticari olarak kullanılmasına ise 2020 yılında başlanabileceği öngörülmektedir.[10]

Gerçekleştirilecek bu girişimle beraber olarak, binlerce uydunun 340 ila 1.550 km arasındaki yörüngeye yerleştirilecek olmasının [11] gökbilim üzerinde olası etkilerinin olabileceği [12] ve uzun vadede uzay çöplüğü oluşacağı endişelerine yol açmıştır.

Uydu takımyıldızın tasarlanması, inşa edilmesi ve konuşlandırılması için on yıllık sürenin gerektiği, projenin toplam maliyetinin ise Mayıs 2018’de SpaceX’e 10 milyar ABD dolarına mâl olacağı tahmin ediliyordu.[13] Ürünün geliştirilmesine 2015 yılında başlandı ve 2018 yılı Şubat ayında ilk iki prototip uydu test uçuşu ile denendi. İkinci test uyduları seti ve ilk büyük çaplı konuşlandırma ise 60 adet küçük uydu barındırıyordu ve bu uçuş 24 Mayıs 2019 (UTC) tarihinde gerçekleştirildi.[1][14] Starlink araştırma, geliştirme, üretim ve yörünge kontrol operasyonlarının tamamı Redmond, Washington'da bulunan SpaceX uydu geliştirme tesislerinde yapılmaktadır.

Tarihçe

2015–2017

SpaceX haberleşme ağı haberleri ilk olarak Ocak 2015'te kamuya açıklandı. Açıklamalarda tüm ana taşıyıcı (backhaul) iletişim trafiğinin %50'sini taşımaya yetecek bant genişliğini destekleyebilecek bir yetenekte olduğu ve yoğun şehirlerde yerel internet trafiğinin %10'una kadar olan kısmı karşılayabileceği belirtiliyordu.[4][5] CEO Elon Musk açıklamalarında, projenin düşük maliyetli küresel geniş bant internet yetenekleri için önemli bir talebi karşılayacağını ifade etmiştir.[15]

2015'ten 2018'in ortalarına kadar Redmond, Washington'daki SpaceX uydu geliştirme tesisi.

Açıklanan yeni iletişim ağının geliştirilmesi için SpaceX uydu geliştirme tesisinin Redmond'daki açılışı SpaceX tarafından Ocak 2015'te ortaklarıyla birlikte duyuruldu. Bu dönemde Seattle bölge ofisi 60 mühendis ve daha sonraki birkaç yıl içinde yaklaşık 1.000 kadar kişiyi işe almayı planlıyordu.[16] Şirket 2016 yılı sonuna kadar 2.800 m² kiraladığı alanda çalıştı ve Ocak 2017'de yine Redmond'da bulunan 3.800 m² olan ikinci tesisi aldı.[17] Ağustos 2018'de SpaceX, Ar-Ge'ye ek olarak uydu üretimini desteklemek amacıyla Redmond Ridge Corporate Center'da daha büyük bir üçüncü binaya geçerek Seattle bölgesindeki tüm operasyonlarını birleştirdi.[18]

Temmuz 2016'da SpaceX Irvine, Kaliforniya'da (Orange County) tasarım çalışmaları için 740 m² büyüklüğünde bir yere yerleşti.[19] SpaceX yeni yerleştiği Irvine ofisinde çalışacak uydu programlama için sinyal işleme, RFIC ve ASIC geliştiricileri aradığını duyurdu.[20]

SpaceX'in iletişim uydusu ağı fikri Ocak 2015'te resmen ilan edilmiş ve Washington eyaletinin Redmond kasabasında uydu geliştirme tesisi kurulmuştur. Proje, Aynı Yıldızın Altında adlı kitaptan esinlenilerek Starlink olarak adlandırılmış ve 2017'de tescillenmiştir. Mayıs 2018'de toplam geliştirme ve yapım maliyetinin 10 milyar $ olarak beklendiği açıklanmıştır.

Nisan 2019'da FCC, SpaceX'e yaklaşık 12.000 uydunun yörüngeye yerleştirilmesi için izin vermiştir. 24 Mayıs 2019 tarihinde 60 uydu bir Falcon 9 fırlatma aracı ile yörüngeye gönderilmiştir.

Starship projesinin tamamlanmasıyla her kalkışta 400 uyduyu yerleştirmeyi planmalanktadır.

Mart 2020 yılında yayınlanan habere göre günde 6 uydu üretebilmektedir.[21]

  • Toplam atılan uydu sayısı (24 Ocak 2021) : 1085
  • Toplam yörüngeye yerleştirilen uydu sayısı (24 Ocak 2021) : 1021
  • Toplam yörüngeye yerleştirilemeyen uydu (Yörüngeden Çıkan) sayısı (21 Ocak 2021) : 64

Aralık 2021 tarihine kadar 11 sefer yapılacak ve 660 uydu daha yerleştirilmiş olacak.

Starlink Uçuş Programı
Uçuş No Görev COSPAR ID Tarih Saat Kalkış Aracı Kalkış Yeri Yörünge Eğim Uydu Sayısı Yörüngeden Çıkan Durumu
17 v1.0 L16 2021-005 20 Ocak 2021, 13:02:00 (3. Erteleme) F9 B5 ♺ B1051.8 KSC, LC-39A 550 km (340 mi) 53.0° 60 0 Tamamlandı
- v1.0 Transporter-1

(Çift Görev)

 2021-006 24 Ocak 2021, 15:00:00 F9 B5 ♺ B1058.5 CCSFS, SLC-40 560 km (350 mi) 97.6° 10[22]

(lazer iletişimli ilk uydular)

 0 Tamamlandı
18 v1.0 L17 2021-009 4 Şubat 2021 06:19:00 (4. Erteleme) F9 B5 ♺ B1058.5 KSC, LC-39A 550 km (340 mi) 53.0° 60

(Aktif uydu sayısı 1000'i geçti)

 0 Tamamlandı
19 v1.0 L18 Henüz Verilmedi 12 Şubat 2021 05:25:00 F9 B5 ♺ CCSFS, SLC-40 550 km (340 mi) 53.0° 60 0 Planlanan
20 v1.0 L19 Henüz Verilmedi Şubat 2021 F9 B5 ♺ KSC, LC-39A 550 km (340 mi) 53.0° 60 0 Planlanan
21 v1.0 L20 Henüz Verilmedi Şubat 2021 F9 B5 ♺ CCSFS, SLC-40 550 km (340 mi) 53.0° 60 0 Planlanan

Teknoloji
MicroSat

MicroSat-1a ve MicroSat-1b olarak 625 km (388 mi) irtifada ve 86.4 derece eğimde olacak şekilde yerleştirildi. Panaromik resim ve video görüntüleme kameraları ile donatıldı.Iridium-NEXT projesi dahilinde kullanılacakken, yer testleri için kullanıldılar.

Tintin

İlk olarak 2015 yılında anons edildi, ancak 2018 yılında ilk testlere başlanabildi. 22 Şubat 2018 tarihinde Tintin A ve Tintin B adlarıyla Falcon9 (F9) aracıyla yörüngeye yerleştirildi. Tintin A ve Tintin B 514 km yüksekliğe yerleştirildi. Bu başarının ardından, SpaceX kasım 2018'de 1600 uydudan oluşan 550 km (340 mi) irtifa projesini duyurdu.

V0.9 (test)

Test amaçlı 60 adet uygudan oluşan parti Mayıs 2019 yılında yörüngeye oturdu. Temel özellikleri:

  • Düz panel tasarımlı, çoklu anten ve tek dizi güneş paneli,
  • Ağırlığı : 227 kg (500 lb),
  • Yörünge operasyonları için kripton kullanan Hall-effect iticiler[23],
  • Hassas işaretlemeli yıldız izleyici navigasyon sistemi,
  • Amerikan savunma bakalığı veritabanıyla eşgüdümlü Otomatik enkaz çarpışma önleme sistemi,
  • 550 km (340 mi) irtifa,
  • Görev bitiminde dünya atmosferinde %95'i yok olacak şekilde tasarlandı.
V1.0 (Mevcut Operasyon Uyduları)

Mevcut Aktif Operasyonel Sayısı : 1075 adet

StarLink projesine ait operasyonel uydular Kasım 2019 itibariyle fırlatılmaya başlandı. Temel özellikleri:

  • Görev bitiminde dünya atmasferinde tamamı yok olacak şekilde tasarlandı,
  • Ka-bandı eklendi,
  • Ağırlığı: 260 kg (570 lb),
  • İlk Uydular, özel bir kaplama ile ışık yansımaları için özel bir kaplama kullanıldı. Ancak dengesiz ısınma ve IR yansıtıcılığı sebebiyle vazgeçildi
  • Güncel uydularda ise özel bir güneşlik eklenerek ışık kirliliği engellenmiş
V1.0 laser iletişimli (Mevcut Operasyonel Uyduları)

Mevcut Aktif Operasyonel Sayısı: 10 adet

  • 24 Ocak 2021 tarihli uçuş ile 10 adet uydu kutup bölgesine yerleştirildi. Yer istasyonuna ihitiyaç duymaksızın kendileri arasında iletişim kurabilmektedir.
  • SpaceX tarafından v0.9 olarak tanımlanan, uydular arası iletişim için lazerlerle v1.0'ın değiştirilmiş tasarımı
V1.5 ve V2.0

SpaceX, 2021'de Starlink v1.5 ve v2.0 uydularının üretimi için hazırlanıyor. Bu sürümlerin v1.0'dan farkı Ocak 2021 itibarıyla kamuya açıklanmadı.

İlgili Haberler
  • 2019 yılında Avrupa Uzay Ajansı denetimindeki dünya gözlem uydusu, Starlink 44 ile çarpışmadan kaçınmak için manevra yaptı. Bu manevra, ESA tarafından yapılan ilk çarpışma önleme manevrasıydı.
  • Ekim 2020'de "Better Than Nothing Beta" (Hiçyoktan iyi olan Beta) adlandırılan test Internet erişim programı başvuruları başladı. Beta erişim, ayda 99 USD fiyatıyla sunuldu.

Dış bağlantılar

Kaynakça
  1. Hall, Shannon (1 Haziran 2019). "After SpaceX Starlink Launch, a Fear of Satellites That Outnumber All Visible Stars - Images of the Starlink constellation in orbit have rattled astronomers around the world". The New York Times. 21 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2019.
  2. Grush, Loren (15 Şubat 2018). "SpaceX is about to launch two of its space Internet satellites — the first of nearly 12,000". The Verge. 16 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2018.
  4. Gates, Dominic (16 Ocak 2015). "Elon Musk touts launch of 'SpaceX Seattle'". Seattle Times. 13 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2015.
  6. Ralph, Eric (21 Aralık 2018). "SpaceX's Starlink eyed by US military as co. raises $500-750M for development". Teslarati. 11 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2019.
  7. Sausse, Daryl (3 Eylül 2020). "SpaceX Starlink by the numbers [September 17, 2020]". Space Explored (İngilizce). Erişim tarihi: 1 Ekim 2020.
  8. "SpaceX submits paperwork for 30,000 more Starlink satellites". 15 Ekim 2019. 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2019.
  10. "Musk shakes up SpaceX in race to make satellite launch window: sources". Reuters. 30 Ekim 2018. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2018.
  14. "SpaceX's 60-Satellite Launch Is Just the Beginning for Starlink Megaconstellation Project". 24 Mayıs 2019. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2019.
  17. Boyle, Alan (27 Ocak 2017). "SpaceX adds a big new lab to its satellite development operation in Seattle area". GeekWire. 27 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2019.
  19. "SpaceX expands to new 8,000 sqft office space in Orange County, CA". Teslarati. 8 Temmuz 2016. 13 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2019.
  20. SpaceX. "Open Positions". SpaceX. 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2019.
  21. Sheetz, Michael (9 Mart 2020). "SpaceX raising over $500 million, double what Elon Musk's company planned to bring in". CNBC (İngilizce). 9 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2020.
  22. "SpaceX adds laser crosslinks to polar Starlink satellites". SpaceNews (İngilizce). 2021-01-26. Erişim tarihi: 2021-02-06.
  23. "Hall-effect İtici".
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.