Sermet Muhtar Alus

Sermet Muhtar'ın geçmişi, İstanbul'un eski ailelerine dayanır. Mahmud Muhtar Katırcıoğlu ve Kevser Hanım'ın oğludur. Dönemin tanınmış paşa çocukları gibi özel tutulan hocalar tarafından eğitildi. 1906'da Galatasaray Lisesi'nden mezun oldu. Daha sonra Hukuk Fakültesi'ne giren Sermet Muhtar, Hanımlara Mahsus Gazete'de bazı makaleleriyle yer aldı. 1910 yılında diplomayı alınca hâkimlik veya avukatlık yapmak istemedi, babasının müdürü olduğu Askeri Müze'ye girdi. İkinci Meşrutiyet'le birlikte basın hayatına karikatürleriyle girdi. Davul ve el-Üfürük dergilerine karikatürleriyle katkıda bulundu.

Sermet Muhtar, İstanbul'la ilgili yazılarının çoğunluğunu Akşam gazetesinde yayımlamaya 1931 yılında başladı. Öğleden sonra yayımlanan Akşam, o yıllarda İstanbul'da en çok okunan gazeteydi. 30 Yıl Evvelkiler başlığı altında başlayan yazılarını "Masal Olanlar", "İstanbul Kazan, Ben Kepçe" ile takip etti. Yazıları, Akşam gazetesinin tirajını artıracak derecede ilgi çekmekteydi. Yüzlerce makale daha yayımladı, bu yazılar sosyal ve folklorik açıdan İstanbul'un yakın tarihini ve yaşantısını kapsamaktaydı. Zaman içinde Tan, Son Posta, Cumhuriyet gibi gazetelerde çok sayıda makale daha yayımladı. Dergilerde ve gazetelerde yayımladığı yazıların sayısı bini geçmekte ve birçok değişik konuyu kapsamaktadır. Tarihten Sesler dergisinin de kadrosunda yer almıştır.

Tarihçi Reşat Ekrem Koçu'nun isteği üzerine hazırlık aşamasında olan İstanbul Ansiklopedisi'ne yüzlerce bilgi yolladı, fakat maalesef İstanbul Ansiklopedisi G harfini aşamadı. Reşat Ekrem Koçu'nun ölümüyle birlikte değerli fotoğraf ve resimleri de kapsayan malzeme dağıldı, bu değerli malzemelerin akıbeti hâlen tam olarak bilinmemektedir. Yusuf Ziya Ortaç ile yakın arkadaş idiler.

Sermet Muhtar Alus annesine çok düşkün birisiydi. Yaptığı evlilikler uzun sürmedi, ilk evliliğinden Tülin adında bir kız çocuğu oldu. Kızı evlendiği zaman Türsan soyadını almıştır. Prens Sabahattin'in kızı Fethiye Hanım'la evlenen Sermet Muhtar Alus'un bu evlilikten Şaban adında bir oğlu dünyaya geldi. Ama bu evliliği de kısa bir süre sonra sona erdi.

Sermet Muhtar Alus'un, annesi Kevser Hanım'a olan düşkünlüğü ömrü boyunca sürdü. Matbaaya bile annesiyle beraber gidip beraber döndüğü söylenir. Şüphesiz ki annesi için en büyük acılardan biri, 65 yaşında vefat eden oğlu Sermet'in ölümünü görmek olmuştur. Sermet Muhtar'ın ölümüyle birlikte İstanbul, çok önemli bir aşığını kaybetti.

• Türkçe-Fransızca Askeri Müze Rehberi
• Türkçe-Fransızca Lugat

• Dert
• Zincirleme
• Helal Mal
• Duvar Aslanı
• Yıldızlar Barıştı

• 30 Sene Evvel İstanbul
• Eski Günlerde
• İstanbul Kazan Ben Kepçe
• Masal Olanlar
• Onikiler

• Bu makalenin hazırlanmasında Tarih ve Toplum, Şubat:1994, Sayı:122, Cilt:22, Taha Toros'un yazısından yararlanılmıştır.