Salih el-Ali
Salih el-Ali ya da Şeyh Salih Ahmed el-Ali (1884-1950) (Arapça: الشيخ صالح أحمد العلي), Fransa'nın Alevi bölgelerini işgal etmesi üzerine ilk isyanı başlatmıştır. El Nuseyriye Dağlarında (Alevi dağları olarak da bilinir) başlatılan bu isyan Ankara Hükümeti tarafından desteklenmiştir. Fransız Ordusu bu isyan zorlukla bastırmıştır.
Salih el-Ali صالح العلي | |
|---|---|
 | |
| Doğum |
1884 Şeyh Bedir İlçesi, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm |
13 Nisan 1950 (65-66 yaşlarında) Tartus, Suriye |
| Din | Alevi |
Doğumu
1884 yılında Suriye'nin Şeyh Bedir İlçesinde doğmuştur.
Fransa'ya karşı isyanı
İsyanın oluşumu
1918 yılında Fransızlar, Suriye kıyılarını işgal ve içine hareket etmeye başladı. Şeyh Salih, Fransızların burayı işgal etmesi ile niyetini anlamıştır. Bu bölge ile (Levant) ülkenin geri kalan bölgeleri ayrılması isteniyordu. 15 Aralık 1918 tarihinde, Şeyh Salih, Bedir kasabasında önemli Alevi ileri gelenlerinin bir toplantıya çağırdı. Fransızlar tarafından sürgüne gönderilen insanları da bu toplantıya davet edildi. Bu toplantıyı haber alan Fransızlar harekete geçti.
İlk çatışma
Harekâtın asıl amacı toplantıyı toplayan Şeyh Salih'in tutuklanmasıydı. Fransızlar, toplantının olduğu köye gelince Şeyh Salih'in adamları ile çatışmaya girdi. Şeyh Salih ve adamları bu çatışmadan zaferle ayrıldı. Bunun yanında Fransızlar burada 35 askerini kaybetti.
İsyanın organize edilmesi
Bu ilk zaferden sonra silahlı direniş kararı alındı. Şeyh Salih, kendi hakimiyeti altındaki kuvvetleri genel komuta ve askeri rütbeleri ile, disiplinli yürürlüğe sokarak isyancıları organize etmeye başladı. Bununla kalınmayıp direnişin büyük olması için İbrahim Hananu ile anlaşıldı. Anlaşmaya göre Halep'te bu isyana katılacaktı. Şeyh Salih, silah kaynağını da bulmuştu. Mustafa Kemal ile irtibata geçmiş ve Anadolu'dan silah getirtilmeye başlatılmıştı.
İsyanın başlaması
Fransa'nın müttefiki olan İsmal aşireti, Şeyh Salih'in adamlarına saldırılar düzenlemesi üzerine karşı taarruza geçilmiştir. Bunun üzerine Fransızlar müttefiklerine destek için harekete geçti. Fakat Fransızlar önceki çatışma gibi bu çatışmada da yenildi. Bunun üzerine Fransızlar, Şeyh Salih ile ateşkes imzaladı. Fakat bu ateşkes Fransızlar tarafından ihlal edildi.
İsyanın bastırılması
Güç dengelerin değişmesi uzun sürmeyecektir. İtilaf Devletlerin verdiği sözlere dayanarak Suriyeliler bağımsızlık ilan etti. Fakat İtilaf Devletleri kendi aralarında anlaşarak Suriye'yi Fransa'ya veridi. Bunun üzerine Fransızlar Suriye'yi işgal etmiştir. Suriyeliler direniş kararı almış ve Maysalun Savaşı meydana gelmiştir. Savaşı kazanan Fransızlar oldu. Bu savaştan sonra buradaki birlikler Şeyh Salih'in birliklerine karşı taarruza geçti. Yapılan savaş sonucunda Şeyh Salih ve adamları kaybetti. Şeyh Salih, Fransız askeri mahkemede yargılandı ve idam cezasına çaptırıldı.
Daha sonraki yıllar
Fakat 1922 yılında Henri Gouraud tarafından genel af ilan edildi. Bundan yararlanan Şeyh Salih, Tartus'ta yaşamaya başladı. Daha sonraki yıllarda yapılan bağımsızlık mücadelelerde yer almadı. 13 Nisan 1950 yılında hayata gözlerini yumdu.