Raoul Walsh
Raoul Walsh (Albert Edward Walsh) (d. 11 Mart 1887 New York – ö. 31 Aralık 1980 Simi Valley, Kaliforniya) Amerikalı sinema yönetmeni, oyuncu, yapımcı ve senarist.
Raoul Walsh | |
---|---|
Raoul Walsh | |
Doğum |
Albert Edward Walsh 11 Mart 1887 New York |
Ölüm |
31 Aralık 1980 (93 yaşında) Simi Valley, Kaliforniya |
Diğer isim(ler)i | Amca (lakabı) |
1910'lu yıllardan 1960'ların başına kadar sinemada aktif olarak çalışan ödüllü yönetmen sessiz sinemanın tanınmış oyunculerinden George Walsh'ın kardeşiydi. Daha çok aksiyon ve macera filmleri yönetmiş olan Walsh, uzun ve verimli kariyeri boyunca her türden film yapmıştı. Hollywood'un öncü yönetmenlerinden olan bu çalışkan sinemacı yarım yüzyıl içerisinde yönetmen olarak 138 filme imza atmış, 40 filmde de oyuncu olarak oynamış, ayrıca 17 filmin yapımcılığını üstlenmiş ve 28 filmin de senaryosunu yazmıştı.[1]
Kendisi belki bir yaratıcı sinemacı veya sanat filmleri yönetmeni sayılmazdı, ama yalın anlatımı ile kitleler için sinema yapan, bunu yaparken de kaliteden ödün vermeyen bir yönetmen oldu. Filmlerinde serüven ve eğlenceyi ön planda tutuyordu. Hollywood'un bu efsane yönetmeni hayatını büyük bir bölümünü çalışarak geçirdi, öldüğünde 93 yaşındaydı.
1928 yılında bir film çekimine giderken geçirdiği otomobil kazasında sağ gözünü kaybetti. Bir göz bandı kullanan Walsh, John Ford, Fritz Lang ve Nicholas Ray'le beraber Hollywood'un taktığı göz bandıyla özdeşleşen yönetmenlerinden biri oldu.[2] Renkli filmle arası pek iyi olmadı, bütün başyapıtlarını siyah beyaz çekmiştir. Diğer gözünün de sorun çıkarması üzerine 1964 yılında kendisini emekliye ayırdı. Sadece 1970'te tek bir senaryo daha yazarak sinemaya bir dönüş yaptı.
Yaşam öyküsü
İrlanda kökenli bir baba ve İspanyol bir anneden 11 Mart, 1887'de New York'ta dünyaya geldi. Doğduğunda verilen adı Albert Edward Walsh'tı. Daha çocuk sayılabilecek bir yaştayken evden kaçarak uzaklara gitti. Avrupa ve Amerika'da birçok işe girip çıktı, hatta uzak batıda kovboyluk bile yaptı. Sonunda kendini New York'ta tiyatro sahnesinde buldu. Daha sonra da yine oyuncu olarak sinemaya geçti. D.W. Griffith'in yardımcı yönetmeni oldu ve onun aksiyon sahnelerini çekmeye başladı. 1913'te ilk filmini çekti. Yönetmenlikle oyunculuğu bir arada götürüyordu. Griffith'in 1915'te çektiği ırkçı film Bir Ulusun Doğuşu'nda (The Birth of a Nation) Başkan Abraham Lincoln'ü tiyatroda öldüren suikastçi John Wilkes Booth'u oynadı. 1920'lere gelindiğinde dolaysız anlatımı, süslemelerden kaçınan sade sinemasıyla şöhreti arttı, zaten böyle bir tarz aksiyon ve macera filmleri için çok uygundu. 1924'te onu asıl ünlü yapan büyük filmini çekti; Bağdat Hırsızı (The Thief of Bagdad). Douglas Fairbanks Sr.'ın başrolünü oynadığı bu aksiyon filmi, sessiz sinemanın en popüler filmlerinden biri oldu ve onlarca yıl daha sinemalarda gösterilmeye devam etti.
1928'de Somerset Maugham'ın Yağmur adlı hikâyesinden uyarlanan Sadie Thompson filmini hem yönetti hem de Gloria Swanson'la birlikte başrolünde oynadı. Maugham'ın bu hikâyesi sonraki yıllarda birkaç kez daha sinemaya uyarlanacaktır. Aynı yıl hem yönetip hem başrolünü oynamak üzere olduğu "Old Arizona" adlı bir westernin setine giderken otomobilinin ön camına çarpan bir tavşan sağ gözünü kaybetmesine neden oldu, böylece filmi de yapamadı. Bu kazadan sonra artık oyunculuk da yapmadı. Çekmiş olsaydı bu onun ilk sesli filmi olacaktı.
1930'ların ilk yarısında daha çok 20th Century Fox için komedi-dram türü filmler yaptı. 1930'da siyah beyaz ama 70mm çektiği The Big Trail'le o zamana kadar hep figüran rollerinde gözükmüş olan John Wayne'i meşhur etti. 1930'ların sonunda Warner Bros. için çekmeye başladığı ganster filmleri ve kara filmlerle tipik sinemasını bulmuş oldu. Bu her biri klasikleşmiş filmlerin arasında The Roaring Twenties (1939), They Drive By Night (1940), High Sierra (1941), Desperate Journey (1942), ve Northern Pursuit (1943) sayılabilir. Bu filmlerde birlikte çalıştığı starlardan James Cagney, Humphrey Bogart, ve Errol Flynn ilk akla gelenlerdir. Bu filmler aksiyon türünden sayılmakla beraber Walsh onlara türün özelliklerinden daha fazlasını katıyordu. Alışılmadık sofistike bir anlatım kullanıyor, psikolojik karakter tahlilleri ekliyor ve olağandışı karakterleri ön plana çıkartıyordu. Bu niteliklerin tamamının bir arada gözlenebileceği olgun örneklerden ikisi Robert Mitchum'un oynadığı western Pursued (1947) ile James Cagney'li ganster filmi White Heat'tir (1949).
Norman Mailer'in anlattığına göre kendi çok satan romanından uyarlanan 1958 tarihli The Naked and the Dead'i yönetmesi için Raoul Walsh ölüm döşeğinden kaldırılarak sete getirilmiş, çünkü bu erkek dünyasını anlatan ve duygusallığa yer vermeyen filmi ancak Walsh'un yönetebileceği düşünülmüş. Bu savaş filminin başrolünde Cliff Robertson oynamıştı. Walsh bu filmden sonra 22 yıl daha yaşadığına göre Norman Mailer'ın biraz abarttığı düşünülebilir.[2] Walsh 31 Aralık, 1980'de Simi Valley, Kaliforniya'da hayata gözlerini yumdu.
Seçme Filmleri
- The Pseudo Prodigal (1913), ilk yönettiği film
- The Life of General Villa (1914)
- Regeneration (1915)
- Carmen (1915), oynayanlar: Theda Bara
- The Woman and the Law (1918), oynayanlar:Jack Connors, Miriam Cooper ve Peggy Hopkins Joyce
- Evangeline (1919)
- The Thief of Bagdad (1924), oynayanlar: Douglas Fairbanks, ve Anna May Wong
- What Price Glory? (1926), en başarılı sessiz filmi
- Sadie Thompson (1928), oynayanlar: Gloria Swanson ve yönetmenin kendisi
- The Cock-Eyed World (1929)
- The Big Trail (1930) oynayanlar: John Wayne; Wayne'ın ilk başrolü
- The Man Who Came Back (1931) oynayanlar: Janet Gaynor ve Charles Farrell
- The Yellow Ticket (1931) oynayanlar: Lionel Barrymore veLaurence Olivier
- Wild Girl (1932) oynayanlar: Charles Farrell, Joan Bennett, Ralph Bellamy, ve Eugene Pallette
- The Bowery oynayanlar: Wallace Beery, George Raft, Fay Wray, ve Pert Kelton
- Klondike Annie (1936) oynayanlar: Mae West ve Victor McLaglen
- St. Louis Blues (1939)
- The Roaring Twenties (1939) oynayanlar: James Cagney ve Humphrey Bogart
- Dark Command (1940) oynayanlar: John Wayne, Roy Rogers, ve Gabby Hayes
- They Drive by Night (1940) oynayanlar: George Raft, Ann Sheridan, Ida Lupino, ve Humphrey Bogart
- High Sierra (1941) oynayanlar: Ida Lupino ve Humphrey Bogart
- They Died with Their Boots On (1941) oynayanlar: Errol Flynn ve Olivia de Havilland
- Manpower (1941) oynayanlar: Edward G. Robinson, Marlene Dietrich, veGeorge Raft
- Desperate Journey (1942) oynayanlar: Errol Flynn ve Ronald Reagan
- Gentleman Jim (1942) oynayanlar: Errol Flynn ve William Frawley
- Northern Pursuit (1943) oynayanlar: Errol Flynn
- Objective, Burma! (1945) oynayanlar: Errol Flynn
- Pursued (1947) oynayanlar: Robert Mitchum ve Teresa Wright
- White Heat (1949) oynayanlar: James Cagney ve Edmond O'Brien
- Colorado Territory (1949), oynayanlar: Joel McCrea, Virginia Mayo, Dorothy Malone, ve Henry Hull
- Montana (1950), oynayanlar: Errol Flynn
- Captain Horatio Hornblower (1951) oynayanlar: Gregory Peck ve Virginia Mayo
- Distant Drums (1951), yenilikçi ses efektleriyle dikkat çekti
- Blackbeard the Pirate (1952) oynayanlar: Robert Newton, Linda Darnell ve William Bendix
- The World in His Arms (1952) oynayanlar: Gregory Peck, Ann Blyth ve Anthony Quinn
- Gun Fury (1953), oynayanlar: Donna Reed ve Lee Marvin
- A Lion Is in the Streets (1953), oynayanlar: James Cagney, ve Lon Chaney Jr.
- The Lawless Breed (1953)
- Saskatchewan (1954)
- Battle Cry (1955)
- The Tall Men (1955) oynayanlar: Clark Gable ve Jane Russell
- The King and Four Queens (1956) oynayanlar: Clark Gable ve Eleanor Parker
- Band of Angels (1957) oynayanlar: Clark Gable, Yvonne DeCarlo, ve Sidney Portier
- The Sheriff of Fractured Jaw (1958)
- The Naked and the Dead (1958), oynayanlar: Cliff Robertson, Norman Mailer'in çok satan romanından uyarlandı.
- Esther and the King (1960)
- Marines, Let's Go (1961)
- A Distant Trumpet (1964), son filmi
- The Enforcer'ı da gayriresmî olarak yönetti (1951). Asıl yönetmen Bretaigne Windust filmin başında hastalanmıştı. Onun yerine filmi yöneten Walsh jest yaparak filme adını yazdırmadı. Oynayanlar: Humphrey Bogart ve Zero Mostel.
Yönettiği tüm filmler
- Barbra Streisand: The Movie Album (2003) (Video) ("Every Night At Eight" adlı bölüm)
- A Distant Trumpet (1964)
- Marines, Let's Go (1961)
- Esther and the King (1960)
- A Private's Affair (1959)
- The Naked and the Dead (1958)
- The Sheriff of Fractured Jaw (1958)
- Band of Angels (1957)
- The King and Four Queens (1956)
- The Revolt of Mamie Stover (1956)
- The Tall Men (1955)
- Battle Cry (1955)
- Saskatchewan (1954)
- Gun Fury (1953)
- A Lion Is in the Streets (1953)
- Sea Devils (1953)
- The Lawless Breed (1953)
- Blackbeard, the Pirate (1952)
- The World in His Arms (1952)
- Glory Alley (1952)
- Distant Drums (1951)
- Along the Great Divide (1951)
- Captain Horatio Hornblower R.N. (1951)
- The Enforcer (1951) (yazılarda belirtilmemiş)
- Montana (1950) (yazılarda belirtilmemiş)
- White Heat (1949)
- Colorado Territory (1949)
- One Sunday Afternoon (1948)
- Fighter Squadron (1948)
- Silver River (1948)
- Cheyenne (1947)
- Stallion Road (1947) (yazılarda belirtilmemiş)
- Pursued (1947)
- The Man I Love (1947)
- San Antonio (1945) (yazılarda belirtilmemiş)
- Salty O'Rourke (1945)
- The Horn Blows at Midnight (1945)
- Objective, Burma! (1945)
- Uncertain Glory (1944)
- Northern Pursuit (1943)
- Background to Danger (1943)
- Action in the North Atlantic (1943) (yazılarda belirtilmemiş)
- Gentleman Jim (1942)
- Desperate Journey (1942)
- They Died with Their Boots On (1941)
- Manpower (1941)
- The Strawberry Blonde (1941)
- High Sierra (1941)
- They Drive by Night (1940)
- Dark Command (1940)
- The Roaring Twenties (1939)
- StLouis Blues (1939)
- College Swing (1938)
- Hitting a New High (1937)
- Artists & Models (1937)
- Jump for Glory (1937)
- O.H.M.S. (1937)
- Spendthrift (1936)
- Big Brown Eyes (1936)
- Klondike Annie (1936)
- Every Night at Eight (1935)
- Baby Face Harrington (1935)
- Under Pressure (1935)
- Going Hollywood (1933)
- The Bowery (1933)
- Hello, Sister! (1933)
- Sailor's Luck (1933)
- Me and My Gal (1932)
- Wild Girl (1932)
- The Yellow Ticket (1931)
- Women of All Nations (1931)
- Die Große Fahrt (1931)
- Gran jornada, La (1931)
- The Man Who Came Back (1931)
- The Big Trail (1930)
- Hot for Paris (1929)
- The Cock-Eyed World (1929)
- Me, Gangster (1928)
- The Red Dance (1928)
- Sadie Thompson (1928)
- The Loves of Carmen (1927)
- The Monkey Talks (1927)
- What Price Glory (1926)
- The Lady of the Harem (1926)
- The Lucky Lady (1926)
- The Wanderer (1925)
- The Spaniard (1925)
- East of Suez (1925)
- The Thief of Bagdad (1924)
- Rosita (1923) (yazılarda belirtilmemiş)
- Lost and Found on a South Sea Island (1923)
- Kindred of the Dust (1922)
- Serenade (1921)
- The Oath (1921/I)
- From Now On (1920)
- The Deep Purple (1920)
- The Strongest (1920)
- Should a Husband Forgive? (1919)
- Evangeline (1919)
- I'll Say So (1918)
- Every Mother's Son (1918)
- The Prussian Cur (1918)
- On the Jump (1918/I)
- The Woman and the Law (1918)
- The Pride of New York (1917)
- The Conqueror (1917)
- Betrayed (1917)
- The Innocent Sinner (1917)
- The Silent Lie (1917)
- The Honor System (1917)
- This Is the Life (1917)
- Pillars of Society (1916)
- Blue Blood and Red (1916)
- The Serpent (1916)
- Carmen (1915)
- Peer Gynt (1915)
- Regeneration (1915)
- A Bad Man and Others (1915)
- The Celestial Code (1915)
- 11:30 P M -1915
- The Smuggler (1915)
- The Comeback (1915)
- A Man for All That (1915)
- The Fencing Master (1915)
- The Greaser (1915)
- His Return (1915)
- The Fatal Black Bean (1915)
- The Death Dice (1915)
- The Buried Hand (1915)
- Home from the Sea (1915)
- The Lone Cowboy (1915)
- Siren of Hell (1915)
- Who Shot Bud Walton? (1914)
- Out of the Deputy's Hands (1914)
- The Mystery of the Hindu Image (1914)
- The Double Knot (1914)
- The Bowery (1914)
- The Pseudo Prodigal (1913)
Rol aldığı tüm filmler
- Sadie Thompson (1928) Çavuş Timothy 'Tim' O'Hara
- The Celestial Code (1915)
- The Smuggler (1915) Connors - gizli servis elemanı
- A Man for All That (1915)
- The Outlaw's Revenge (1915) Haydut
- The Artist's Wife (1915)
- The Greaser (1915)
- The Fatal Black Bean (1915)
- The Birth of a Nation (1915) (John Wilkes Booth)
- The Double Deception (1915)
- The Love Pirate (1915) Kodaman
- Home from the Sea (1915)
- The Old Fisherman's Story (1914)
- The Exposure (1914)
- Who Shot Bud Walton? (1914)
- They Never Knew (1914)
- The Little Country Mouse (1914)
- Paid with Interest (1914)
- The Availing Prayer (1914)
- Out of the Deputy's Hands (1914)
- Sands of Fate (1914)
- The Unpainted Portrait (1914)
- The Final Verdict (1914) Kral
- Sierra Jim's Reformation (1914) Sierra Jim
- The Second MrsRoebuck (1914)
- The Mystery of the Hindu Image (1914)
- Lest We Forget (1914)
- The Only Clue (1914)
- The Angel of Contention (1914)
- The Rebellion of Kitty Belle (1914) Bud Parker
- The Double Knot (1914)
- The Life of General Villa (1914) ..Villa'nın gençliği
- The Dishonored Medal (1914) Evlatlık oğul
- The Great Leap: Until Death Do Us Part (1914)
- The Banker's Daughter (1914)
- The Baited Trap (1914)
- When Fate Frowned (1914)
- For His Master (1914)
- The Pseudo Prodigal (1913)
- The Detective's Stratagem (1913) Çetenin şoförü
Filmlere yazar olarak katkısı
- The Delta Factor (1970) (yazar)
- Marines, Let's Go (1961) (hikâye)
- Esther and the King (1960) (senaryo)
- Spendthrift (1936) (yazar)
- Big Brown Eyes (1936) (yazar)
- The Big Trail (1930) (hikâyeye katkıda bulundu)
- Hot for Paris (1929) (hikâye)
- The Cock-Eyed World (1929) (yazar)
- Me, Gangster (1928) (yazar)
- Sadie Thompson (1928) (adaptation)
- From Now On (1920) (senaryo)
- The Strongest (1920) (senaryo)
- Should a Husband Forgive? (1919) (senaryo ve hikâye)
- Evangeline (1919) (senaryo)
- Every Mother's Son (1918) (senaryo ve hikâye)
- The Prussian Cur (1918) (senaryo ve hikâye)
- On the Jump (1918/I) (hikâye)
- The Woman and the Law (1918) (yazar)
- The Pride of New York (1917) (senaryo)
- The Conqueror (1917) (yazar)
- Betrayed (1917) (senaryo ve hikâye)
- The Innocent Sinner (1917) (senaryo)
- The Honor System (1917) (senaryo)
- This Is the Life (1917) (yazar)
- Blue Blood and Red (1916) (senaryo ve hikâye)
- The Serpent (1916) (yazar)
- Carmen (1915) (yazar)
- Regeneration (1915) (uyarlama)
Yapımcılığı üstlendiği filmler
- Marines, Let's Go (1961)
- Come September (1961)
- Esther and the King (1960)
- The Lawless Breed (1953)
- Captain Horatio Hornblower RN (1951)
- The Yellow Ticket (1931)
- Camino del infierno (1931)
- The Man Who Came Back (1931)
- Sadie Thompson (1928)
- The Lucky Lady (1926)
- The Wanderer (1925)
- Kindred of the Dust (1922)
- Serenade (1921)
- The Oath (1921/I)
- The Deep Purple (1920)
- Evangeline (1919)
- Blue Blood and Red (1916)
Kaynakça
- "Arşivlenmiş kopya". 19 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2009.
- "Arşivlenmiş kopya". 10 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2009.
- "Arşivlenmiş kopya". 16 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2009.
Dış bağlantılar
- IMDb'de Raoul Walsh19 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Allmovie.com'da Raoul Walsh26 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- sensesofcinema.com'da Raoul Walsh