Rıfat Şahiner

1992 yılında Gazi Üniversitesi G.E.F. Resim Bölümü'nden mezun oldu. 1998 yılında Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Anasanat dalında İletişimsel Ağlar ve Toplumsal İzolasyon başlıklı teziyle yüksek lisans, 2001 yılında ise yine aynı kurumda Bilişimsel İmgeler/Gösterge Dizgeler adlı teziyle Sanatta Yeterlik derecesi aldı. 2002 yılında Yardımcı Doçent, 2005 yılında Doçent ve 2012 yılında Profesör unvanı aldı.[1] Halen Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Sanat Bölümü'nde öğretim üyesi olarak çalışmakta[1] ve Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Kuramı ve Eleştirisi Yüksek Lisans ve Doktora programlarında yarı zamanlı olarak sanat kuramı üzerine dersler vermektedir.[2]

Resimlerinde karışık malzemeye ağırlık veren Şahiner, 1995 yılında açık alan uygulamalarına yöneldi. Sanatçının Kurtuluş Parkı'ndaki Sansasyon adlı performansında 1990'ların başından beri Türkiye'nin gündemine daha etkin biçimde yerleşen medyanın eleştirel biçimde gündeme taşınmasına odaklanan Şahiner, aynı yıl Sakarya Caddesi'nde gerçekleştirdiği Medya Tipi Tüketim Modeli adlı yerleştirmesinde de medyanın enformasyon bombardımanına tabi tuttuğu yığınları, tüketim toplumunun yaydığı imaj ve metalar üzerinden tartışmaya açtı. 1996 yılında Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi'nde açtığı ilk kişisel resim sergisi olan Medyatik Sağanak'ta da yine medyanın yaydığı şiddet, 'kitsch'leşme ve manipülasyon süreçlerine odaklanmıştı. Şahiner'in 1998'den itibaren televizyonun tektipleştirici ve koşullandırıcı görsel dilini kurcaladığı ve simetrik yapılaşmalar içerisinde akıp giden, kayan, bozulan görüntülerin benzerliği ya da tezatlıkları üzerine odaklanan Görsel Dizgeler adlı resim dizisi, Ankara, İzmir ve Eskişehir'de açtığı sergilerde büyük ilgi uyandırdı. 2001-2006 tarihleri arasında sanatçı, Icono Cosmos başlıklı resim dizisini gerçekleştirdi. Bu süreçte popüler kültürün ikonaları olarak nitelediği yüzleri çalışmalarına taşıdı ve billboardlar, reklam ve magazin dünyasının renkli yüzlerini tuval düzleminde çarpıcı ilişkilerle yorumladı. Şahiner bu çalışmalarında, içinde yaşamaktan görülemeyen, görülse bile aralarındaki ilişkiler kolayına ayırt edilemeyen benzer tüketim kalıplarının kültürü nasıl sığlaştırdığı ve tüketim toplumu bireyini nasıl tekdüze bir beğeniye mahkûm ettiğini sorunsallaştırıyordu. Sanatçı sonraki yıllarda arayışlarını video performanslar, yerleştirmeler ve karışık malzemelerle sürdürmeye devam etti.

Rıfat Şahiner, 1996 yılından itibaren Türkiye'nin belli başlı sanat dergileri ve önemli gazetelerinde sanat, postmodernizm, popüler kültür ve video estetiği üzerine yazılar kaleme almış ve bu yönde oldukça verimli bir üretim sergilemiştir. Türkiye'de Sanat, Genç Sanat, Rh Sanart, Plato ve Sanat Dünyamız gibi Türkiye'deki sanat ortamının gündemini belirleyen dergilerde, Cumhuriyet ve Radikal gibi gazetelerde birçok inceleme, deneme ve eleştirisi yayınlanan Şahiner, 2008 yılında Sanatta Postmodern Kırılmalar ya da Modernin Yapıbozumu adlı ilk kitabını yayınladı. Bu kitapta, 1960 sonrası sanatında baş gösteren bir dizi kavram ve olguyu çok yönlü olarak irdeleyen sanatçı, postmodernist sanat anlayışının hangi yönelimlerin ürünü olduğunu, bu sürece yön veren önemli sanatçılar ve kuramlardan yola çıkarak zengin bir içerikle sanat ortamına sundu.[3][4][5][6] Şahiner'in gerek sanat dünyasında gerekse akademik dünyada büyük ilgi uyandıran bu çalışmasını 2015 yılının başında Ütopya Yayınları tarafından yayınlanan Çağdaş Sanatta Temsiliyet Krizi: Çağdaş Kuramlar ve Güncel Tartışmalar kitabı izledi. Rıfat Şahiner bu son kitabında uzunca bir süredir kriz içinde olduğu dile getirilen çağdaş sanat dünyasına, bu ortamda hüküm süren bir dizi mesele üzerinden yaklaştı. Küreselleşmenin getirdiği yeni sorunlar, kimlik ve toplumsal cinsiyet meselelerinin sanat alanındaki yansımaları, post-feminizm,queer kuramı, yeni medya sanatı ve sanat-teknoloji ilişkisi, sanat eleştirisindeki tıkanıklık ve nedenleri gibi oldukça güncel birçok konu ve tartışmayı çarpıcı örneklerle bir araya getirdi. Yazıları ve bildirileri ulusal sanat ve bilim ortamında olduğu kadar uluslararası kitaplarda, tezlerde ve bildirilerde de çok sayıda atıf aldı.[7][8][9][10]

Türkiye'de ve yurtdışında birçok sempozyum ve kongrede bildiriler sunan, sanat kuramı ve eleştirisi üzerine konferans ve seminerler veren Şahiner; birçok bilimsel ve sanatsal organizasyonda da oturum başkanlığı, jüri üyeliği ve Türk akademi dünyasındaki önde gelen hakemli dergilerde hakemlik yaptı.

Rıfat Şahiner, UNESCO AIAP Uluslararası Plastik Sanatlar Derneği'nin Türkiye'de Ankara Şubesi'ni faaliyete geçirmek için yürüttüğü çalışmalarda aktif rol üstlenen sanatçı, 2000-2002 yılları arasında UPSD Ankara Şubesi'nin yönetim kurulu üyeliği ve II. Başkanlığını yaptı.[11] Şahiner bu süreçte, yönetim kurulundaki arkadaşlarıyla başta Ankara'da Genç Sanat-3 olmak üzere önemli birçok çağdaş sanat etkinliğinin gerçekleştirilmesinde aktif rol üstlendi. Şahiner, Uluslararası Estetik Derneği (IAA), Uluslararası Eleştirmenler Derneği (AICA) ve SANART üyesidir.

Şahiner, 2010 yılında 'Müphem Haller'[12] ve 2013'te 'Kelimeler ve Şeyler'[13] adlı iki önemli çağdaş sanat etkinliğinin küratörlüğünü yapmıştır.

• Resmi internet sitesi
• Turkish Paintings
• TFC Foundation