Obafemi Awolowo

Jeremiah Obafemi Awolowo (Yorubaca: Jeremiah Obáfẹ́mi Awólọ́wọ̀) (d. 6 Mart 1909 - ö. 9 Mayıs 1987), Nijeryalı iş adamı, sendikacı, avukat ve siyasetçi. Awolowo, Afrika ülkesi Nijerya'nın bağımsızlığını kazanmadığı ve İngiliz Batı Afrikası koloni sisteminin bir parçası olduğu dönemde 1954 ile 1960 yılları arasında Batı Eyaleti'nin başbakanlığını yürütmüştür.

1909 yılında Ogun'nun kıyı kesiminde Yoruba etnik grubu mensubu olan çiftçi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Awolowo, yerel okullarda eğitimine başlamıştır.[1] 1944 yılında ticaret üzerine lisans eğitimi görmek üzere Abeokuta'da bulunan High School'a giden Awolowo, daha sonra hukuk eğitimi almak üzere İngiltere'ye gitmiştir. Awolowo eğitimini tamamladıktan ve ülkesine döndükten sonra iş hayatına iş adamı ve gazeteci olarak başlamıştır. 1930'lu yılların sonunda Nigerian Produce Traders Association şirketini kuran Awolowo, aynı zamanda Nigerian Motor Transport Union'da genel sekreterlik görevini üstlenmiştir.

1940'lı yıllardan itibaren siyasetle de ilgilenmeye başlayan Awolowo, 1943 yılında ulusalcı ve anti-sömürgeci gençlik hareketi olan Nijerya Gençlik Hareketi'nin (Nigerian Youth Movement) Ibadan şubesinde genel sekreterlik görevini üstlenmiştir. Awolowo aynı yıl kurulan Nijeryalı Esnaf Birliği Kongresi'nde kurucu üye olarak yer almıştır.

Bir yıl sonra siyasi kariyerine ara vererek eğitimine hukuk alanında yeniden devam edebilmek için Büyük Britanya'ya giden Awolowo, 1951 yılında dönüşünden sonra Eylem Grubu adını verdiği anti-sömürgeci siyasi partisini kurmuştur. Aynı yıl içerisinde gerçekleştirilen ve Nijerya'ya kendi kendine yönetim hakkı tanıdıktan sonra gerçekleştirilen ilk yerel seçimlerde Batı eyaletinde seçimlerden galibiyetle ayrılan Awolowo,1954 yılından itibaren de eyaletin başbakanı olarak makama çıkmıştır. Genel başkanlığını yürüttüğü Eylem Grubu partisi ile ülkesinin bağımsızlığına giden süreçte Büyük Britanya ile müzakereleri yürüten Awolowo, 1960 yılında elde edilen bağımsızlık sonrasında iktidarda kalmayı başaramayarak muhalefet konumuna düşmüştür.

Bağımsızlığın elde edilmesinden iki yıl sonra ülkede yaşanan iç krizler ve kargaşalardan Awolowo ve partisi sorumlu tutulmuş, Awolowo hükumete karşı darbe yapmakla suçlanmış ve on yıl hapis cezası ile cezalandırılmıştır. 1966 yılında affedilmesinden sonra dönemin devlet başkanı General Yakubu Gowon tarafından Maliye Bakanı olarak atanmış ve bu görevi 1971 yılına kadar sürdürmüştür. İkinci cumhuriyet döneminde Nijerya Birleşik Partisi'ni kuran Awolowo, bir önceki partisinde elde ettiği başarıları yakalayamamıştır.

Awolowo 1987 yılında Ikenne'de bulunan evinde 78 yaşında ölmüştür.