Nepalce

Nepalce, Hint-Avrupa dil ailesinin Hint-İran dilleri koluna bağlı Hint-Aryan dilleri grubunun bir üyesidir. Glottolog'a göre "Kuzey bölgesi Hint-Aryan dilleri" içerisinde bulunanan Doğu Pahari grubunda sınıflandırılmaktadır. Bu grup içerisinde Nepalce dışında Jumli ve Dotyali olmak üzere 2 farklı dil daha bulunmaktadır.[2]

Dil en yakından diğer Kuzey Hint-Aryan dilleri ile ilişkilidir. Bunun yanı sıra dilin konuşulduğu bölgenin güneyinde yer alan Maithili ve Bhojpuri dillerine de yakınlık gösterir. Nepalcenin söz varlığı tarihi açıdan Sanskritden de etkilenmiştir. Hindustânî (Hintçe ve Urdu), Güney Asya'da sahip olduğu sosyokültürel gücü nedeniyle Nepalceyi etkileyen bir başka dildir. Nepalce, tarihi boyunca temas halinde olduğu Tibet dilleri ile karşılıklı etkileşim yaşamıştır, ancak Nevari ve Tamang gibi diller üzerinde Nepalcenin etkisi çok daha büyük olmaktadır.[3]

Dil, çoğunlukla Nepal'de kullanılır. 2011 nüfus sayımına göre bu ülkedeki halkın yaklaşık %44'ünün ana dilini oluşturmakta olup,[4] toplumun yaklaşık %33'ü ise Nepalceyi ikinci dil olarak kullanmaktadır. Ethnologue'a göre Nepal'de toplamda 12,3 milyon Nepalce konuşuru bulunmaktadır.[5] Ülkede devlet kurumları ve mahkemelerce kullanılan dil Nepalcedir ve bu durum 2015 Nepal Anayasası'nın 1 kısmının 7a maddesinde belirtilmektedir. Buna karşın 7b maddesi bölgesel yönetimlere başka diller, de seçme özgürlüğü tanımıştır.[6]

Bhutan'daki Nepalli azınlığa Lhotshampa denilmektedir. The World Factbook'a göre 2005'de Bhutan halkının %22'sinin Nepalce konuştuğu tahmin edilmektedir.[7] Bu oran, Bhutan hükümetince ülkeden sürgün edilen Nepalliler nedeniyle azalmaktadır.

Günümüzde Nepalcenin yazımı için kullanılan sistem, birbirini takip eden her sessiz-sesli çiftinin tek bir birim olarak gösterildiği (abugida) Devanagari yazısı olmaktadır. Bu yazı Brahmi alfabesinden evrilmiş olduğundan ötürü Brahmi alfabeleri ailesinin içerisinde sınıflandırılır.

• Nepali Vikipedi