Muhammed Zahir Şah

Muhammed Zahir Şah (15 Ekim 1914 - 23 Temmuz 2007), 1933-1973 arasında Afganistan şahı.

Muhammed Zahir Şah
محمد ظاهر شاه
Afganistan Kralı
Hüküm süresi 8 Kasım 1933 – 17 Temmuz 1973
Önce gelen Muhammed Nadir Şah
Sonra gelen Makam kaldırıldı
Eş(leri) Hümeyra Begüm
Hanedan Barakzay Hanedanı
Babası Muhammed Nadir Şah
Annesi Mah Perver Begüm
Doğum 15 Ekim 1914(1914-10-15)
Kabil, Afganistan
Ölüm 23 Temmuz 2007 (92 yaşında)
Kabil, Afganistan
Dini Sünni İslam

Yaşamı

Muhammed Nadir Şah'ın oğluydu. 1920'lerin sonlarında kargaşaya son verilmesinde ve merkezi denetimin yeniden sağlanmasında kardeşleriyle birlikte önemli rol oynadı. Ayrıca hükümette bakan olarak görev aldı. Kasım 1933'te babasının öldürülmesi üzerine 19 yaşında tahta çıktı. Ama devlet işlerini akrabalarının yönetmesi nedeniyle uzun yıllar geri planda kaldı. 1964'te bir anayasa çıkararak meşruti monarşiye dayalı bir düzen getirdi. Akrabalarının kamu görevleri üstlenmesini yasaklayarak iktidarını pekiştirdi. İzleyen dönemde bir dizi ekonomik kalkınma projesi gerçekleştirdi.

Sovyetler Birliği ve ABD'den aldığı dış yardımlarla sulama tesisleri ve otoyollar yaptırdı. Uluslararası ilişkilerde Afganistan'ın tarafsızlığını korumayı başardı. Bununla birlikte giriştiği reformlar Kabil çevresi dışında pek etkili olamadı. Ülke 1970'lerin başlarında kuraklık ve açlıkla karşı karşıya kaldı. Pakistan sınırındaki Peştu kabilelerinin özerklik mücadelesi daha da tırmandı. Başkentteki siyasal yapı ülkenin ekonomik sorunlarının üstesinden gelemedi. Şahın kayınbiraderi General Muhammed Davud Han, 17 Temmuz 1973'te kansız bir darbeyle monarşiyi devirerek cumhuriyet ilan etti. Tahttan resmen 24 Ağustos 1973'te çekilen Zahir Şah, daha İtalya'ya sürgüne gitti.

Sovyet-Afgan Savaşı sırasında sürgündeki muhalifleri örgütleme planı başarısızlığa uğradı. 18 Nisan 2002'de, ABD'nin Afganistan'daki Taliban yönetimini devirmesinden sonra ülkeye döndü. Ülkesindeki etnik grupların birliğini sağlamak için geleneksel Loya Jirga başkanlığına geçti, ancak bu hareketi, ülkede monarşinin geri dönüşüne zemin hazırlayabileceği endişesiyle yoğun tartışmalara neden oldu.

Muhammed Zahir Şah, 23 Temmuz 2007 tarihinde uzun süren hastalığının ardından, Kabil'deki başkanlık sarayında öldü. Ölümü Başkan Hamid Karzai tarafından ulusal televizyonda açıklandı. Cenazesi 24 Temmuz'da yapıldı. Maranjan Hill kraliyet türbesine defnedildi.

Kaynakça

    Muhammed Zahir Şah
    Doğumu: 16 Ekim 1914 Ölümü: 23 Temmuz 2007
    Resmî unvanlar
    Önce gelen
    Muhammed Nadir Şah
    Afganistan Kralı
    1933-1973
    Sonra gelen
    Muhammed Davud Han
    Afganistan Devlet Başkanı olarak
    Hak iddia edilen unvanlar
    Makam kaybı
     Hak olarak elde tutulan unvanlar 
    Afganistan Kralı
    1973-2007
    Sonra gelen
    Veliaht Prens Ahmed Şah
    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.