Mindaugas

Mindaugas (d. ~1200 - 1263 güzü) bilinen ilk egemen Litvanya Dükü ve Litvanya kralı. Mindaugas'ın kökeni, yaşamının ilk yılları ve yönetimsel erki eline geçirmesi konusunda çok az bilgi vardır. Bununla birlikte 1236'da Litvanya tahtına çıktığı bilinmektedir. Çağdaş kaynaklar, Mindaugas'ın iktidarı ele alışını rakiplerine karşı uyguladığı sürgün ve infaz politikalarına bağlamaktadır. Ayrıca yaptığı stratejik evlilikler de bu konuda kayda değer arz edilmektedir. Mindaugas, 1230 ila 1240 arasında kalan dönemde; Litvanya'nın güneydoğusunda bulunan yerleşime uygun bölgeleri ele geçirmiştir. 1250 ila 1251 arasındaki güç mücadeleleriyle önemli bir yönetim erkine kavuşan Mindaugas, Roma Katolik Kilisesi tarafından vaftiz edilmiştir. Bu hareket uzun süredir Litvanya pagan varlığı ile savaş halinde olan, Livonya Şövalyeleri ile Litvan devleti arasında ittifak kurulmasını sağlamıştır. 1253 yazında, kutsal taç giyme töreniyle Kilise tarafından; Mindaugas, 300.000 ila 400.000 kişilik bir ülkenin yasal kralı ilan edilmiştir.[1]

Mindaugas'ın damgası.

Mindaugas
Alexander Guagnini tarafından tasviri.
Litvanya Kralı
Hüküm süresi	1251-1263
Sonra gelen	Treniota
Eş(leri)	Morta Nomen Nescio
Doğum	~1200
Ölüm	1263

Mindaugas'ın on yıllık yasal krallık süresince birçok devlet kurumu oluşturulmuştur; ayrıca bu süreçte saltanat hakkı iddia eden akrabalarıyla ve bağımsızlık ülküsüne sahip diğer düklerle savaşmıştır. Özellikle Samogitya (Batı Litvanya) bölgesi ittifak birliklerine karşı uzun zaman direnmiştir. Bunun yanında Mindaugas, güneydoğuda Tatarlar ile mücadele etmiştir. Ancak 1261'de, muhtemelen Mindaugas Hristiyanlıktan vazgeçmiş ve Livonya Şövalyeleri ile yapılan barış bozulmuştur. 1263'e geldiğimizde ise Mindaugas, yeğeni Treniota ve Dük Daumantas tarafından yapıldığı düşünülen bir suikast sonucu, üç taht varisiyle birlikte öldürülmüştür. Bunun üzerine 1270'te Traidenis yönetim erkini eline alana değin ülkede büyük bir karmaşa hakim olmuştur.

Mindaugas; huzursuz dönemlerde hüküm sürmesine, torunları yönetimsel kanatta önemli bir mevkii sahibi olamamasına rağmen; özellikle 19. ve 20. yüzyıllardaki Litvan Ulusal Hareketi'nin önemli simalarından biri olmuştur. Mindaugas yalnızca bir kralıdır.[2] Büyük Dük unvanını taşıyan krallar tarafından yönetilen Litvanya Büyük Düklüğü ise, Jogaila'nın tahta geçmesiyle ve Polonya Kralı olmasıyla başlamıştır. Yani o, bu dönemden önce yaşamıştır. Mindaugas tarihsel önemini, ilk bilinen Litvan kralı olması, Tatarların Baltık denizi'ne inmesini engellemesi ve Litvanya'nın uluslararası saygınlığını arttırıp, ülkenin Avrupa medeniyetiyle entegrasyonunu sağlaması yönleriyle kazanmıştır.[2][3] 1990'larda Litvan tarihçi Edvardas Gudavičius yayımladığı bilimsel bir araştırma ile Mindaugas'ın taç giyme töreninin 6 Temmuz 1253 olduğunu saptamıştır. Bugün bu tarih Litvanya'da ulusal bayram olarak kutlanmaktadır. Ayrıca bu bayram günü; ülkedeki tüm kamusal devlet kurumları tatil edilmektedir.