Kumtepe Höyüğü

Kumtepe Höyüğü, Cincinnati Üniversitesi'nin Troya kazıları sırasında 1934 gibi erken bir tarihte tespit edilmişti. Höyükte kazılar aynı yıl, aynı kazı ekibinden Jeromo Sperling ve Dr. Hamit Zübeyir Koşay başkanlığında başlatıldı. Ancak bu kazılar 5 noktada 10 x 1,5 metrelik hendekler şeklindeydi ve dolayısıyla höyükteki mimari yapı hakkında etraflı veri sağlamaktan uzaktı. İkinci dönem kazıları ise höyükteki yoğun tahribat öğrenildiğinde başlatılmıştır. Bu kazı çalışmaları yine Troya kazı ekibi tarafından ve Çanakkale Müzesi ortak çabasıyla 1993 yılında M. Kofmann başkanlığında başlatıldı ve 1997 yılına kadar sürdürüldü.[1]

İlk kazılarda varlığı belgelenen en üst tabakanın, daha sonra höyükten iş makineleriyle toprak alınmasın sırasında tümüyle, deyim yerindeyse götürüldüğü anlaşılmaktadır. Höyükteki Ia tabakası Beşik – Sivritepe Höyüğü ile çağdaş olup MÖ 4.800 – 4.000 yıllarına tarihlendirilmektedir. Ib tabakası ise Troya I'den (MÖ 3.000 – 2.600, Batı Anadolu Erken Tunç Çağı I) daha eski olarak görülmektedir. Kumtepe Ic çanak çömleği ise Troya I ile aynıdır. II. tabaka ise Troya IV'le çağdaştır.[2] Bu tabakanın erken evrelerinin kesin bir sonuç olmasa da Geç Kalkolitik Çağ – Erken Tunç Çağı geçiş evresi ya da Geç Kalkolitik Çağ olarak kabul edilebilir. Kumtepe Höyük'ün Ic tabakası ise Troya I ile çağdaştır.[1]

Mimari genel olarak taş temelli ve taş duvarlı, dörtgen planlı ve bitişik yapılardır.[3]

Ele geçen çok sayıdaki pişmiş toprak ağırşaklar (dokuma tezgâhlarında kullanılan ağırlıklar), gelişkin bir dokuma endüstrisine işaret etmektedir. Diğer buluntular arasında bronz iğneler, kıvrık namlulu bir bronz hançer, çakmak taşı ve obsidiyenden kesici, kazıyıcı aletler, sürtme taş yassı baltalar, öğütme taşları, kemik bızlardır.[1]

İlk kazı döneminde elde edilen çanak çömlek buluntularının önemlice bir kısmı İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde, bir kısmı da Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde sergilenmektedir. İkinci kazı döneminin çanak çömlek buluntuları ise Çanakkale Müzesi'ndedir.[1]

Höyükteki kazılarda gömüt armağanı bulunmayan iki mezar saptanmıştır.[1]

Kumtepe Höyüğü Batı Anadolu'da Troya I öncesi kültürleri aydınlatma konusunda önemli bilgiler sağlamıştır.[1] Öte yandan Kumtepe'de ele geçen çanak çömlekle benzerlik gösteren buluntular Batı Anadolu'da geniş bir bölgede görülmektedir. Bunlara örnek olarak Denizli / Çivril yakınlarındaki Beycesultan Höyüğü, İzmir / Selçuk yakınlarındaki Gökçealan / Kabıla Höyüğü[4] gösterilebilir. Ayrıca Akhisar Ovası'ndaki on prehistorik höyükte benzer çanak çömlek buluntuları ele geçmiştir.[5]

• Harita
• Yakın plan kroki
• Fotoğraf