Kent Oyuncuları
Kent Oyuncuları (Kenterler), 1962-2014 arasında temsiller vermiş İstanbul'da yerleşik özel tiyatro topluluğu.
Tiyatrocu Yıldız Kenter ve Müşfik Kenter kardeşler ile Şükran Güngör ve Kamuran Yüce tarafından 1959-1960 yılında kurulan Kent Oyuncuları, 1960-1970 döneminde, hem yeni eserleri, hem tiyatro tarihinin belli başlı yapıtlarını, hem de telif eserler sahneleyen yenilikçi sanat tiyatrocularının öncüsü idi.[1] Topluluk, koltuk satma kampanyası ile destek toplayarak Şişli'deki tiyatro binasını inşa etmiştir (1968). Halâskârgazi Caddesi No:35'te yer alan tiyatro binası, Yıldız Kenter'in 2019 yılında hayatını kaybetmesinden bir süre sonra, Ekim 2020'de İstanbul Şehir Tiyatroları bünyesine katılmıştır.[2]
Tarihçe
Muhsin Ertuğrul'un 1958'de Devlet Tiyatrosu Genel Müdürlüğü görevinden alınmasından sonra Devlet Tiyatroları'ndan istifa eden Yıldız Kenter ve Müşfik Kenter, İstanbul'da Şükran Güngör ve Kamuran Yüce ile bir araya gelerek 1959-1960 tiyatro sezonunda birlikte oyunlar sergilemeye başladılar.[3] Oyunlarını, İstanbul Şehir Tiyatroları'nın başına geçen Muhsin Ertuğrul'un yönetimindeki Küçük Sahne'de sergileyen toplulukta Cahit Irgat, Genco Erkal da oyuncu olarak yer aldı.[4] Sahneledikleri ilk oyun Amerikalı yazar William Gibson'un Salıncakta İki Kişi adlı oyunu oldu.[5] Salıncakta İki Kişi'yi "Çöl Faresi", "Tahta Çanaklar" gibi eserler takip etti.
İstanbul'daki Karaca Tiyatrosu ile anlaşarak oyunlarını Site Sineması'nın üst katında sergilemeye başlayınca "Site Tiyatrosu" adını; daha sonra "Birleşmiş Oyuncular" adını kullandılar.[6] Topluluk, gittikleri her tiyatroda farklı bir isimle oynamaktan vazgeçip 1962'de yeni bir isim seçti; hem İstanbul kentini temsilen, hem de soyadlarına atfen "Kent Oyuncuları adını aldı.[6]
Kent Oyuncuları oyunlarını bir süre Karaca Tiyatrosu'nda, ardından Dormen Tiyatrosu'nda sahneledi. İlk oyunları, Jean Anouilh'in "Antigone" adlı eseriydi. Topluluk, kurulduğu ilk yıllardan itibaren pek çok ödül aldı; o yılların en prestijli tiyatro ödülü olan "İlhan İskender Armağanı"'na defalarca layık görüldü. Oyunları seyirciden büyük ilgi gördü; Ionesco'nun yazdığı "Sandalyeler" oyunu gibi seyirci tarafından pek de kolay anlasılmayacağı düşünülen oyunları dahi aylarca kapalı gişe oynadı.[6]
Kent Oyuncuları'nın koltuk satma kampanyası ile destek toplayarak Harbiye'de inşa ettikleri 450 koltuklu tiyatro binası 1968'de tamamlandı.[7] 11 Kasım 1968 günü Shakespeare'in Hamlet oyunu ile perdelerini açtı.
Topluluk, Necati Cumalı'nın Nalınlar, Derya Gülü, Cahit Atay'ın Pembe Kadın, Melih Cevdet Anday'ın Mikadonun Çöpleri gibi yerli oyunları, Anton Çehov'un Üç Kızkardeş, Bertolt Brecht'in Üç Kuruşluk Opera, Eugene Ionesco'nun Sandalyeler, Harold Pinter'in Kapıcı gibi yabancı oyunları sergiledi. 1994 yılında Kültür Bakanlığı tarafından "Yılın En Başarılı Tiyatro Topluluğu" seçildi.
Kent Oyuncuları belli bir dönem, "Akademi Kenter" adıyla sanatçılık eğitimi de vermiştir. Topluluk, 2014 yılında oyun üretmeme kararı verdi ancak Kent Oyuncuları'nın tiyatro sahnesinde farklı topluluklar oyun sergilemeyi sürdürdü ve sahne kiralamanın geliri ile binanın fizik yapısı korundu.[8] Yıldız Kenter'in 2019 yılında ölümünün ardından, tiyatronun bulunduğu ve Kenter Sinemacılık Tiyatroculuk A.Ş.'ye ait olan bina, İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından satın alındı ve Ekim 2020'de İstanbul Şehir Tiyatroları bünyesine katıldı.[2]
Oyunları
- 1960 – 1961
- Evdeki Yabancı : (Claude Magnier)
- Yarın Cumartesi : (Güner Sümer)
- Kapıcı : (Harold Pinter)
- Öfke : (John Osborne)
- Antigone : (Jean Anouilh)
- Baharın Sesi : (John Von Drutten)
- 1961 – 1962
- Raşomon : (Fay Michael Kanin)
- Aptal Kız : (Marcel Achard)
- Büyük Sebastiyanlar : (Hovard Lindsay) - (Russeli Crouse)
- Aşk Efsanesi : (Jean Anouilh)
- Nalınlar (Necati Cumalı)
- 1962 – 1963
- Sandalyeler – Ders (oyun) : (Eugène Ionesco)
- Mary-Mary : (Jean Kerr)
- Nalınlar : (Necati Cumalı)
- Martı : (Anton Çehov)
- 1963 – 1964
- Derya Gülü (Necati Cumalı)
- Kim Korkar Hain Kurttan (Edward Albee)
- Gülerek Giriniz : (Joseph Stein)
- Kalbin Sesi - Halkın Gözü : (Peter Shaffer)
- Miras (oyun) : (Ruth ve Augustus Goetz)
- 1964 – 1965
- Üç Kuruşluk Opera : (Bertolt Brecht)
- Taşralı : (Chales Dyer)
- Pembe Kadın : (Hidayet Sayın)
- 1965 – 1966
- Pembe Kadın : (Hidayet Sayın)
- Karakolda : (Sidney Kingsley)
- Ver Elini Yeni Dünya : (Brian Friel)
- 1966 – 1967
- Ver Elini Yeni Dünya : (Brian Friel)
- Fadik Kız : (Orhan Asena)
- Deli İbrahim (oyun) : (A.Turan Oflazoğlu)
- Bir Garip Çift : (Neil Simon)
- 1967 – 1968
- Mikadonun Çöpleri : (Melih Cevdet Anday)
- Küçük Devler : (Hidayet Sayın)
- Bir Aşk Hikayesi : (Gebor Von Vaszary)
- 1968 – 1969
- Hamlet (William Shakespeare)
- Çöl Faresi : (Ladislaus Fodor)
- Kırk Kırat : (Barillet ve Gredy)
- 1969 – 1970
- Batak Göl : (A.Zeki Özturanlı)
- Salıncakta İki Kişi : (William Gibson)
- Bedel (oyun) : (Arthur Miller)
- İhtilal Var : (Sadık Şendil)
- Kelebekler Gibi : (Leonard Gershe)
- 1970 – 1971
- Üç Kızkardeş : (Anton Çehov)
- Çiçu : (Aziz Nesin)
- İçerdekiler : (Melih Cevdet Anday)
- Hocamın Olgunluk Çağı : (Jay Person Allen)
- 1971 – 1972
- Pembe Kadın : (Hidayet Sayın)
- Fareler ve İnsanlar (John Steinbeck)
- Sevmek İsterdim Babamı : (Robert Anderson)
- Pisi-Pisi : (Bill Manhoff)
- Ayak Takımı Arasında : (Maksim Gorki)
- 1972 – 1973
- Kim Kimi Kimle : (Alan Ayckbourn)
- İnsan Denen Garip Hayvan : (Anton Çehov - (Gabriel Araut)
- Noel Babayı Kim Öldürdü : (Terence Feely)
- Kabak : (F.Scoot Fitzgerald)
- 1973 – 1974
- İkinci Sokak : (Neil Simon)
- Hayattan Yapraklar : (Nezihe Araz)
- Küçük Mutluluklar : (John Patrick)
- Oturma Odası : (Graham Greene)
- Reçetesi Peçete : (Muzaffer İzgü)
- 1974 – 1975
- Oturma Odası : (Graham Greene)
- Reçetesi Peçete : (Muzaffer İzgü)
- 1975 – 1976
- Katır Tırnağı : (Barillet ve Gredy)
- Günden Geceye (Eugene O’Neill)
- Kafesten Bir Kuş Uçtu : (Dale Wasserman)
- 1976 – 1977
- Yasak Elma (oyun) : (Arthur Miller)
- Buzlar Çözülmeden : (Cevat Fehmi Başkut)
- 1977 – 1978
- Çöl Faresi : (Ladislaus Fodor)
- Seneye Bugün : (Bernard Slade)
- Bir Daha Oyna : (Woody Allen)
- Yürüyen Geceyi Dinle : (Necati Cumalı)
- Adını Siz Koyun : (Alan Ayckbourn)
- 1978 – 1979
- Odalar : (Alan Ayckbourn)
- Vanya Dayı (Anton Çehov - Behçet Necatigil)
- Ay Herkese Gülümser : (Eugene O’Neill)
- 1979 – 1980
- Bodrumdaki Pencere : (Curt Flotow-Horst Pillau)
- 1980 – 1981
- Harold ve Maude (Colin Higgins)
- Bir Garip Orhan Veli : Murathan Mungan)
- 1981 – 1982
- Harold ve Maude : (Colin Higgins)
- Cyrano de Bergerac : (Edmond Rostand)
- Babalar ve Oğullar : (İvan Sergeyeviç Turgenyev)
- 1982 – 1983
- Harold ve Maude : (Colin Higgins)
- Babalar ve Oğullar : (İvan Sergeyeviç Turgenyev)
- Bir Garip Orhan Veli : (Murathan Mungan)
- Savunma (oyu) : (David W. Hinselb)
- Ölümü Yaşamak : (Orhan Asena)
- İhtiras Tramvayı : (Tenesse Williams)
- 1983 – 1984
- İhtiras Tramvayı : (Tenesse Williams)
- Savunma : (David W. Hinselb)
- Ben Anadolu : (Güngör Dilmen)
- 1984 – 1985
- Ben Anadolu : (Güngör Dilmen)
- İhtiras Tramvayı : (Tenesse Williams)
- Gönül Suçları : (Beth Henley)
- Bir Kadın Bir Erkek : (Umur Bugay)
- Bir Garip Orhan Veli : (Murathan Mungan)
- Savunma : (David W. Hinselb)
- 1985 – 1986
- Beş Yol : (Sergey Kokovkin)
- Uzaklar : (Ülker Köksal)
- Kahramanlar ve Soytarılar : (Talat Halman)
- Bir Garip Orhan Veli : (Murathan Mungan)
- 1986 – 1987
- Nice Yıllar : (Alan Ayckbourn)
- Kökler : (Arnold Wesker)
- Ben Anadolu : (Güngör Dilmen)
- Uzaklar : (Ülker Köksal)
- 1987 – 1988
- Bir Çift Kanat : (Athol Fugard)
- İnsan Denen Garip Hayvan : (Anton Çehov\Gabriel Arout)
- Bir Garip Orhan Veli : (Murathan Mungan)
- Yarın Cumartesi : (Güner Sümer)
- Kökler : (Arnold Wesker)
- 1988 – 1989
- Van Gogh : (W. Gordon Smith)
- Küçük Mutluluklar : (John Patrick)
- Bir Garip Orhan Veli : (Murathan Mungan)
- 1989 – 1990
- Bir Şey Yap Met : (Aziz Nesin)
- Yalnızlığın Oyuncakları : (Memet Baydur)
- Şafak Yıldızları
- 1990 – 1991
- Kim Kimi Kimle : (Alan Ayckbourn)
- Harold ve Maude : (Colin Higgıns)
- Eski Fotoğraflar : (Dinçer Sümer)
- 1991– 1992
- Sevgili Yelena Sergiyevna : (Ludmila Razumauskaya)
- Maskeli Süvari : (Memet Baydur)
- Fehim Paşa Konağı : (Turgut Özakman)
- 1992 – 1993
- Konken Partisi : (D.L.Coburn)
- Görünmez Dostlar : (Alan Ayckbourn)
- Çok Uzak Fazla Yakın : (Adalet Ağaoğlu)
- 1993 – 1994
- Konken Partisi : (D.L.Coburn)
- Görünmez Dostlar : (Alan Ayckbourn)
- Nalınlar : (Necati Cumalı)
- Bir Garip Orhan Veli : (Murathan Mungan)
- Savunma (oyun) : (David V. Rinsels)
- 1994 – 1995
- Lütfen Kızımla Evlenir misiniz? : (Muzaffer İzgü)
- Ver Elini Broadway : (Neil Simon)
- Savunma (oyun) : (David V: Rinsels)
- Bir Garip Orhan Veli : (Murathan Mungan)
- Kuva-i Milliye : (Nâzım Hikmet)
- 1995 – 1996
- Lütfen Kızımla Evlenir misiniz? : (Muzaffer İzgü)
- Ver Elini Broadway : (Neil Simon)
- Ramiz ile Jülide : (Refik Erduran)
- 1996 – 1997
- Ramiz ile Jülide : (Refik Erduran)
- Eşek Dağın Sevdalısı : (Refik Erduran)
- Umut Şarkıları (Athol Fugard)
- 1997 – 1998
- Maria Callas (oyun) (Terence Mc Nally)
- 1998 – 1999
- Helen Helen : (Eric Emmanuel Schmitt)
- Martı : (Anton Çehov)
- Aşk Olsun : (Claude Magnier)
- 1999 – 2000
- Martı : (Anton Çehov)
- Nükte (oyun) : (Marget Edson)
- Oyunun Oyunu : (Michael Frayn)
- 2000 – 2001
- Sesler Ziller Bizler : (Michael Frayn)
- Nükte (oyun) : (Marget Edson)
- Hep Aşk Vardı : (Yıldız Kenter)
- Huysuz İhtiyar : (Oğuz Aral)
- 2001 – 2002
- Çözüm : (David Auburn)
- Hep Aşk Vardı : (Yıldız Kenter)
- 2002 – 2003
- Hep Aşk Vardı : (Yıldız Kenter)
- 2003 - 2004
- Sırça Kümes : (Tenesse Williams)
- Huysuz İhtiyar (Oğuz Aral)
- İnshmorelu Yüzbaşı : (Martin McDonagh)
- Aşk Çemberi : (David Hare)
- 2004 - 2005
- Oscar ve Pembeli Meleği : (Eric Emmanuel Schmitt)
- İki Hayat Sonra : (Brian Friel)
- Nasrettin Hoca Bir Gün : (Sönmez Atasoy)
- İnshmorelu Yüzbaşı : (Martin McDonagh)
- Kumarbazın Seçimi (Patrick Marber)
- 2005 - 2006
- Kumarbazın Seçimi : (Patrick Marber)
- Gece Mevsimi : (Rebecca Lenckiews)
- 2006 - 2007
- Kumarbazın Seçimi : (Patric Marber)
- Gece Mevsimi : (Rebecca Lenckiews)
- Anna Karenina : (Lev Nikolayeviç Tolstoy)
- Ben Anadolu : (Güngör Dilmen)
- 2007 - 2008
- Ben Anadolu (Güngör Dilmen)
- 39 Basamak (John Buchan/Patrick Barlow)
- Açık Denizde (Slowomir Mrozek)
- Kuyruk (oyun) (Israel Horowitz)
- 2008 - 2009
- Ben Anadolu : (Güngör Dilmen)
- 39 Basamak : (John Buchan/Patrick Barlow)
- Victoria (oyun) : (Dulcinea Langfelder)
- Cimri : (Moliere)
- 2009 - 2010
- Kraliçe Lear : Eugene Stickland
- Müşfik Kenter'i Diliyorum : Orhan Veli
- 2010 - 2011
- Kraliçe Lear : Eugene Stickland
- Müşfik Kenter'i Diliyorum : Orhan Veli
- Aşk Mektupları : A. R. Gurney
- Zorla Güzellik : Neil LaBute
Kaynakça
- Erkoç, Gülayse. "1960-1970 Dönemi Tiyatro Hareketleri" (PDF). Tiyatro Araştırmaları Dergisi, Cilt 2002, Sayı 13. 15 Şubat 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020.
- "Yıldız Kenter Tiyatrosu, İBB Şehir Tiyatroları bünyesine katıldı". Birgun.net 16 Ekim 2020. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020.
- Ergün, Selda. "1923-1960 Yılları Arasında Türk Tiyatrosunda Özel Çalışmalar". Tiyatro Araştırmaları Dergisi, Sayı 30, Yıl 2010. Erişim tarihi: 7 Mart 2018.
- Dursun, Adem. "Yıldı Kenter". Tiyatronline.com sitesi, 21 Ocak 2009. 25 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2018.
- Asilyazıcı, Hayati. "Türk Tiyatrosunun Divası Yıldız Kenter 2". Aydınlık gazetesi, 17.9.2013. 4 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2018.
- Haşar, Sündüz. "Yıldız Kenter'i Kaybettik". İstanbul Aydın Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, Cilt 5 , Sayı 10, Yıl 2019,. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020.
- "Yıldız Kenter kimdir?". Haber61.net, 17 Ocak 2018. 4 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2018.
- Ulukaya, Ceyda. "Kenter Tiyatrosu Dönüşümün Öncüsü Olsun". Milliyet gazetesi, 1 Aralık 2019. 20 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020.