Karakurum Karayolu
Karakurum karayolu dünyada asfaltla kaplı en yüksek yoldur. Karakurum sıradağları üzerinden Khunjerab Geçidi (okunuşu Huncerap) içinden geçerek Çin ile Pakistan'ı birbirine bağlar. Yakın geçmişte onaylanmış yüksekliği 4.693 metredir (15.397 fit).
Karayolu, Pakistan'ın kuzey bölgesi Baltistan'ı antik İpek Yolu'na bağlar, 1.200 kilometre yol katederek Çin'in Sincan bölgesinde bulunan Kaşgar'dan Pakistan'ın Abbottabad Bölgesi'ndeki Havelian'a varır. Karayolunun bir uzantısı, İslamabad'ın batısında, Hasan Abdal'daki Grand Trunk Yolu ile birleşir. Karayolunun büyük bölümü Baltistan boyunca devam eder.
Turizm
1 Mayıs 1986'da yabancı ziyaretçilere açılan Karakurum zamanla macera seyahati için uygun bir rota haline gelmiştir. Dağcılar da, bölgede bulunan birçok yüksek dağ, buzul ve göle kolay ulaşabildikleri için bu yolu tercih ederler. Bölgede, iki büyük dağcı merkezi bulunmaktadır. Karakurum karayolu İslamabad'dan Gilgit ve Skardu'ya olan ulaşımı da sağlar.
ABD'deki 11 Eylül olaylarının ardından Pakistan'ın yasak bölge ilan edilmesi, yola olan ilgiyi kısmen azaltmıştır. Birçok Avrupalı dahil olmak üzere, İngilizce konuşmayan ülkelerden gelen turistler gezilerine devam ediyorlar, ancak İngiliz ve Amerikalı turistler bölgeye pek uğramıyorlar.
Dağlar ve buzullar
Karakurum karayolu Pakistan'ın kuzeyindeki birçok zirveye ve Çin'in Sincan bölgesindeki bazı zirvelere seferlerin ulaşımını sağlar. Bölgede, aralarında dünyanın en büyüklerinden olan Baltoro Buzulu'nun da bulunduğu pek çok buzul vardır. 8.000 metreden yüksek dağlar olan sekizbinliklerden Pakistan'da bulunan beş tanesine Karakurum karayolu aracılığıyla ulaşılabilinir.
Zirveler:
- K2, Çin - Pakistan sınırı, dünyanın 8.611 m. ile en yüksek 2. zirvesi.
- Nanga Parbat, Pakistan, dünyanın 8.125 m. ile en yüksek 9. zirvesi.
- Gasherbrum I, Çin - Pakistan sınırı, dünyanın 8.080 m. ile en yüksek 11. zirvesi.
- Broad Zirvesi, Çin - Pakistan sınırı, dünyanın 8.047 m. ile en yüksek 12. zirvesi.
- Gasherbrum|Gasherbrum II-IV, Pakistan, dünyanın 8.035 m. - 7.932 m. ile en yüksek 13. - 17. zirvesi
- Masherbrum (K1), Pakistan, dünyanın 7.821 m. ile en yüksek 22. zirvesi.
- Muztag Ata, Çin, 7.546 m.
- Kongur Dağı, Çin, 7.719 m.
Göller
Karakurum karayolu ile çeşitli göllere de ulaşım sağlanır.
Deosai düzlükleri
Skardu'nun güneyinde ve Astor Vadisi'nin doğusunda yer alan Deosai Düzlükleri dünyanın 4.115 m. (13.500 fit) ile en yüksek ikinci düzlüğüdür. 3.000 km² alan kaplayan bölge, 1993 yılında Ulusal Park ilan edilmiştir.
Kaya sanatı ve petroglifler
Pakistan'ın kuzeyinde Karakurum karayolu boyunca Hunza ve Shatial arasındaki on büyük kazı alanında 20.000 parçadan fazla kaya ve petroglif bulunmaktadır. Oymalar yerli halkın yanı sıra, bu ticaret yolundan geçen çeşitli istilacılar, tüccarlar ve hacılar tarafından da yapılmıştır. MÖ 5000 ile 1000 yılları arasındaki erken dönem motiflerinde, tek hayvanlar, üçlü adamlar ve hayvanların avcılardan büyük olduğu av sahneleri görülür. Bu oyma eserler, taş aletlerle kayaya vurulup üzeri cilalanarak yapılmıştır, bu sayede kaç yaşında olduklarını anlamak mümkündür.
Arkeolog Karl Jettmar çeşitli yazıtlardan bölgenin tarihi hakkında derlediği bilgileri Kuzey Pakistan'ın Kaya Oymaları ve Yazıtlar (Rockcarvings and Inscriptions in the Northern Areas of Pakistan) ve Between Gandhara and the Silk Roads - Rock carvings Along the Karakoram Highway (Gandhara ve İpek Yolu Arasında - Karakurum Karayolu Boyunca Kaya Oymaları) kitaplarında bir araya getirmiştir.
Gilgit ve Kaşgar arasında ulaşım
Mart 2006'da, her iki ülkenin hükümetleri, 1 Haziran 2006'dan başlayarak Pakistan-Gilgit ile Çin-Kaşgar arasında günlük otobüs seferlerinin başlayacağını ve karayolunun 600 kilometrelik bölümünde yol genişletme çalışmalarının yapılacağını duyurdular. 15 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
Hava
Karakurum karayolunun seyahat etmeye en uygun zamanları, ilkbahar ve sonbaharın başıdır. Sert kışlarda yoğun kar yağışı karayolunu uzun süre kapatmaktadır. Temmuz ve Ağustos aylarındaki ağır muson yağmurları ise, çamur kaymalarına yol açarak karayolunun kısa sürelerle kapanmasına yol açar. Huncerap Geçidi'nde bulunan Çin ve Pakistan sınırı sadece 1 Mayıs ve 15 Ekim tarihleri arasında açıktır.
Tarih
Yirmi yıllık çalışmanın ardından 1978 yılında tamamlanan Karakurum karayolu Pakistan ve Çin hükümetleri tarafından yapılmıştır. Karayolunun yapımı sırasında çoğunlukla toprak kayması ve düşmelerle birkaç yüz Pakistanlı ve Çinli işçi yaşamını kaybetmiştir. Karakurum karayolu, antik İpek Yolu'nun birçok güzergâhından birinin üzerinde bulunur.
Pakistan tarafındaki yol FWO (Frontier Works Organization) tarafından yapılmış, Pakistan Ordusu İstihkâm Sınıfı işçi olarak çalışmıştır. Şu anda Pakistan ordusunda Karakurum karayolunun tarihi üzerine bir çalışma yürütülmektedir. Yolun yapımında çalışmış emekli Tuğgeneral Muhammad Mumtaz Khalid, Karakurum karayolunun tarihini yazmaktadır.
Hindistan ve Pakistan arasındaki Keşmir sorunu, Karakurum karayoluna stratejik ve askerî önem katmaktadır.
Kaynakça
- Curzon, George Nathaniel. 1896. The Pamirs and the Source of the Oxus. Royal Geographical Society, London. Reprint: Elibron Classics Series, Adamant Media Corporation. 2005. ISBN 1-4021-5983-8 (pbk; ISBN 1-4021-3090-2 (hbk).
Ayrıca bakınız
