Kafadan bacaklıların evrimi

Kafadan bacaklıların jeolojik geçmişi çok eskilere dayanmaktadır. İlk nautiloidlere geç Kambriyen katmanlarında rastlanmıştır.[1] Kafadan bacaklıların sözde kök grubunun temsilcilerine ise ilk Kambriyen lagerstätten katmanlarında rastlanmıştır.[2]

Kafadan bacaklılar sınıfı, Orta Kambriyen döneminde gelişmiş, Ordovisyen döneminde [3] çeşitlenmiş, Palozoyik ve Mezozoyik dönemlerde çeşitliliğini arttırmış ve dominant olmuştur. Small Shelly fosilleri gibi Tommotia da bir zamanlar erken kafadan bacaklı olarak yorumlanmıştı, ancak günümüzde minik fosiller olarak bilinen skleritlerin daha büyük hayvanlara [4] ait olduğu anlaşılmıştır. Bu yüzden kafadan bacaklı olduğu kabul edilen en eski türlerin Orta Kambriyen dönemde yaşadığı kabul edilmektedir. Kambriyen dönemde kafadan bacaklılar en çok kıyıya yakın sığ ortamlarda görülmekteydi, ancak daha derin sularda da bulunmuşlardır.[5] Kafadan bacaklıların, tartışmasız bir şekilde tripblidiid monoplakoforanlar ile aynı soydan geldiği düşünülmüştür .[6] Bununla birlikte, genetik çalışmalar daha bazal olduklarını, Scaphopoda ile kardeş bir grup oluşturduklarını, ancak diğer tüm büyük yumuşakça sınıflarına da bazal olduklarını göstermiştir.[7] Bununla beraber yumuşakçaların iç filogeni yoruma açıktır.