Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı

Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, kurulduğu günden bu yana sağladığı koleksiyonlarla kadın tarihine ışık tutmayı amaçlamış, aynı zamanda uluslararası bilgi ve belge koruma standartlarına uygun hizmet vermeyi önemsemektedir. Vakıf, arşiv ve koleksiyonlarında yer alan nadir ve özgün eserlerin korunması, düzenlenmesi, kullandırılması ve geleceğe aktarılması işlevini gerçekleştirerek, farklı alan ve disiplinlerde araştırmalar yapan yerli ve yabancı sosyal bilimciler, üniversite öğrencileri, akademisyenler, gazeteciler, uluslararası kadın kütüphaneleri, ulusal ve uluslararası kadın örgütlerine hizmet sunmak amacıyla hizmet vermeye devam etmektedir.[1]

19.yüzyılın ortalarından 20.yüzyılın başlarına kadar, dünyanın her tarafındaki ve birbirinden farklı konumlardaki kadınlar, tecrit edilmiş bir dünyada yaşıyor, erkeklere tanınan tüm olanakları kullanmaktan ve bu olanaklara katılmaktan uzak bir konumda bulunuyorlardı. Bu dönemde bazı kadınlar, bu engelleri aşma veya bu engellere karşı çıkma başarısını zaman zaman göstermişlerse de, bu çabalar soyutlanmış, bireysel olaylar olmaktan ileri gidememiştir. 19.yüzyılın başında özellikle Avrupa, ABD ve Osmanlı İmparatorluğu'ndaki bazı öncü kadınlar, gruplar ve örgütler tarafından harekete geçirilen ve bu yasaklanmış nüfus bölgesini çevreleyen sağlam surları yıkmaya yönelik mücadeleler, yavaş yavaş daha kitlesel bir harekete dönüştü; bu kararlı mücadele sürecinin başlatılmasına paralel biçimde, kadın hakları konusunda verilen bu hak arama hareketine bağlı olarak, yazılı ve görsel pek çok belge, örneğin yayınlar, afişler, günceler, fotoğraflar, mektuplar, bildiriler ve anılar, aynı süre içinde bu öncü kadınların, grupların ve örgütlerin ellerinde toplanmaya başladı.Haklar ve eşitlik yolunda verilen bu mücadeleye koşut olarak, kadınların bilincinde de yeni bir anlayış filizlendi: Kadınlar ve kadın hareketlerinin, gelecek kuşaklar için tanıklık oluşturmaları amacıyla ortaya çıkardıkları ve geçmişteki kadınların yaşam mücadelelerini kanıtlayan belge ve arşivlerin gözetilmesinin, elde edilmesinin ve korunmasının, kadınların kendi başlarına halletmeleri gereken bir sorun olduğu açıkça ortaya çıktı. İşte kadınlar da tam bu noktada, kadınlarla ilgili belgeleri toplama, koruma ve bu konuda kütüphaneler ve arşivler kurma sürecine girdiler. Bu tür kütüphane ve arşivlerin kurulması, başlıca üç farklı tarihsel dönemde gerçekleşti: Bunların ilki, 20.yüzyılın ilk çeyreğindeki süfrajet hareketi (oy kullanma yönündeki kadın mücadelesi), ikincisi, 1970'li yıllarda İkinci Dalga Feminist Hareket, üçüncüsü ise, 1980'li yıllarda, kadın hareketini kurumlaştırma yönündeki devlet destekli girişimlerin olduğu dönemdir. Söz konusu kütüphaneler ve arşivler, kadınlar ve kadın hareketlerinin belleğini oluştururlar, "kadınlık bilinci" nin gelişmesine paralel olarak büyürler. Bu kütüphanelerin, bir başka önemli işlevi daha vardır: diğer kütüphane ve arşivlerde korunan, kadınlarla ilgili belgeleri izleyip bulmak. Kadın kütüphaneleri, bu yöntemlerle kaynak malzeme konusunda bilgi yaratarak "görünmeyen" kadını "görünür" hale getiriyorlar! Kadınların tarihinin belgelenmesi, kadınların yaşam ve deneyimleriyle ilgili, genel konulu kütüphanelerde çoğunlukla bulunmayan özel malzemelerin tanıtılması gereksinimi dolayısıyla ortaya Kadın Kütüphaneleri çıktı. Kadınların sorunlarının ve tarihlerinin, geleneksel veya akademik kütüphanelerde hemen hemen hiç dikkate alınmamış olması ve kadınların içinde bulunduğu eşitsizlik yaratan bu koşullar böylelikle "kadın konulu" belgeler ve özel konu başlıklı sınıflandırmalarla ortadan kaldırıldı. 2011 yılında Hürriyet gazetesi tarafından Türkiye'nin en iyi 10 kütüphanesi arasında yer aldı.

Vakıf, 14 Nisan 1990 tarihinde, Haliç-Fener semtinde, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin tahsis ettiği ve bugün de kullanılan tarihi binada hizmete açıldı. Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı’nın 1990'dan beri süren çalışmaları kurucu üyeleri Aslı Davaz, Füsun Akatlı, Füsun (Yaraş) Ertuğ, Jale Baysal ve Şirin Tekeli tarafından başlatılmış olup, kuruluş aşamasında Vakfın hukuki kuruluş süreci Av. Ruhsar Erten, mali kuruluş süreci İmren Sipahi tarafından yürütülmüştür. Türkiye’nin ilk ve tek kadın merkezli arşiv ve kütüphanesi olan Vakıf, koleksiyonları Osmanlı’dan günümüze Türkiye’de kadınlara ait ya da kadınlarla ilgili eserleri, belgeleri barındırması açısından, önemli bir bilgi ve belge merkezidir. Yazılı, işitsel, görsel ve üç boyutlu materyalleri/belgeleri sağlayarak arşiv ve koleksiyonlarını oluşturan Vakıf, kadınlara dair günlük ve özel yaşamla ilgili kaynakları elde etmek için özenle çalışır. Bu kaynaklar, kadınların kişisel arşivleri, aile evrakları ve arşivleri, mektuplar, günceler; kadın örgütlerinin kampanyaları ve kayıtları, sanat eserleri, kadınların otobiyografileri ve biyografileri, filmler, fotoğraflar, videolar, afişler, efemera, sözlü tarih kayıtları ve transkripsiyonları olup, kadınlar hakkında başka hiçbir yerde bulunamayacak çok değerli bilgi kaynaklarını oluşturur. Vakıfta; Özel Arşivler, Kadın Örgütleri ve Örgütlenmeleri, Efemera, Gazete Kupür, Afiş, Görsel, Nadir Eserler, Sözlü Tarih, Kitap, Süreli Yayın, Tez, Makale, Sanat Eserleri, Kadın Yazarlar, Kadın Sanatçılar ve İşitsel başlıkları adı altında 16 koleksiyon yer almaktadır.[1]

Aslı Davaz, Füsun Akatlı, Füsun (Yaraş) Ertuğ, Jale Baysal, Şirin Tekeli

Aslı Davaz, Aynur Soydan Erdemir, Ayşegül Ardıç, Birsen Talay Keşoğlu, Emel Hakgüder, Fatmagül Berktay, Filiz Fırtına, Firdevs Gümüşoğlu, Füsun (Yaraş) Ertuğ, Gizem İğde, Hülya Gülbahar, Işıl Baş, İmren Sipahi, Mary Lou O’Neil, Meryem Turan, Narınç Ataman, Nevval Sevindi, Selma Atabek, Selvi Başak Öztürk, Sevgi Uçan Çubukçu, Sönmez Taner, Şeyda Talu, Tülin Tankut, Yeşim Arat, Zehra Toska, Zeynep Altıok Akatlı

• PEN Türkiye Yazarlar Derneği Duygu Asena Ödülü, 2016 [2]

Özel

Genel

• Vakıf Kuruluş Senedi, Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, İstanbul, Aralık 1989, Basılmamış malzeme.
• Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı 2011 Ajandası, Cumhuriyet Dönemi Kadın Dergileri, İstanbul, 2011.
• Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, Efemera Bölümü, Vakıf Etkinlikleri Dosyası
• Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Vakfı Merkezi Milas Kütüphane Otomasyon Sistemi

• Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı