Kötürüm Bayezid

Kötürüm Bayezid veya Celaleddin Bayezid, 1361-1385 yılları arasında hüküm sürmüş Candaroğulları Beyi.

Kötürüm Bayezid
6. Candaroğulları Beyi
Görev süresi
1361-1385
Yerine geldiği Emir Adil Bey
Yerine gelen II. Süleyman Paşa

Beyliğin Durumu

Kötürüm Bayezid'in tahta çıkış yılı kesin olarak bilinmemek ile beraber, kendisine ithafen 1361 yılında tercüme edilmiş bir mesneviden yola çıkılarak 1361'de veya daha erken tahta geçmiş olduğu tahmin edilmektedir.[1]

Beylik, bu dönemde Osmanlı ile dostane ilişkiler içindeydi. Ancak bu ilişkiler, oğlu Süleyman'ın isyanı ve I. Murad'ın Anadolu politikası sebebiyle sarsılmaya başlamıştır.

Hükümdarlığı

Kötürüm Bayezid, tahta geçişinin ilk yıllarında Ceneviz ve Venediklilere deniz ve karadan ani baskınlar yaparak fazlaca zayiat vermelerini sağlamış; öyle ki Venedikliler, bu baskınlara karşı Bizans ve Ceneviz ile ittifak olmak için çaba sarf etmişlerdir.[2]

Bu dönemde Osmanlı ve Candaroğulları ilişkileri dostça sürmesine rağmen Osmanlı'nın hem Avrupa'da yaptığı fetihlerden, hem de Germiyanoğlu ve Hamidoğlu beyliklerinin topraklarını ele geçirmesinden endişelenmeye başlayan[3] Kötürüm Bayezid; Osmanlı ile ilişkilerini iyi sürdürmeye devam etmiş, ayrıca aynı zamanda damadı olan sınır komşusu Amasya Emiri Ahmed'in yardımını almaya da çabalamıştır.[4]

Beyliğin ikiye bölünmesi

1381 yılına gelindiğinde Kadı Burhaneddin'in babasını öldürmesi üzerine intikam almak üzerine harekete geçen Emir Ahmed, Kötürüm Bayezid'den yardım isteğinde bulunmuş,[4] Bayezid ise oğlu İsfendiyar'ı Amasya'ya göndermişti. Savaşın sonucu Kadı Burhaneddin'in galibiyeti ile sonuçlanmış, İsfendiyar bir süre babasının yanına dönmeyip Amasya'da kalmıştı.[5]

Kötürüm Bayezid, bu olaylar sırasında oğlu İskender'i veliaht ilan etmişti. Bu durum üzerine diğer oğlu Süleyman, İskender'i öldürmüş; Kötürüm Bayezid'in intikam almak sebebiyle kendi kızını ve oğlunun çocuklarını öldürtmesi üzerine tahtta hak iddia eden Süleyman, Osmanlı'ya sığınmıştır.[4][5]

Oğlunun Osmanlı'ya sığındığı esnada kendine yardım arayan Kötürüm Bayezid, çareyi Kadı Burhaneddin'de buldu. Kadı Burhaneddin'e kendisine karşı tavırlarından dolayı özür dileyen ve yardım talep eden bir mektup yollayan Kötürüm Bayezid, sözlerini doğrulamak adına Emir Ahmed'in topraklarına dahil olan Merzifon'u askerlerine yağmalattığını da mektupta belirtiyordu.[6]

Diğer tarafta ise I. Murad, Süleyman'ı Osmanlı ordusu ile Kastamonu'ya yollamıştı. Burada yapılan savaşta yenilen Kötürüm Bayezid, Sinop'a çekildi. Kastamonu, Süleyman'ın eline geçti. Ayrıca durumu haber alan İsfendiyar da Sinop'a doğru yola koyulmuştu.[5]

Kastamonu'ya gelen I. Murad, bölgeyi ilhak etmeyi denese de kendisine karşı çıkan halka karşı koyamayacağını anlayıp ele geçirdiği kaleleri Kötürüm Bayezid'e bıraktığını ilan edip Kastamonu'dan ayrılmış, bölge ise fırsattan istifade geri dönen Süleyman'ı bertaraf eden Kötürüm Bayezid'in eline geçmiştir.[6][7]

Son yılları

Babası tarafından Kastamonu'dan atılan Süleyman, 1384 yılında tekrar I. Murad'a sığınarak desteğini sağladı ve bölgeyi tekrar ele geçirdi. Kötürüm Bayezid, bu olaylar esnasında hastalandığından dolayı direnmeden Sinop'a çekilmiş, 1386 yılına gelindiğinde ise oğlu İsfendiyar'ın yanında ölmüştür.[8] Kabri Sinop'taki İsfendiyarlar Türbesinde bulunmaktadır.[9]

Dönemindeki ilmi, iktisadi ve mimari faaliyetler

İlmi Faaliyetler

Yusufî, 1361 yılında Ebu Minhef'in "Destan-ı Maktel-i Hüseyin" adlı manzum mesnevisini Kötürüm Bayezid'e ithaf ederek çevirmiştir.[1]

İktisadi Faaliyetler

Kötürüm Bayezid döneminde üzerinde "Emir Celâlüddin" ve "Celâlüddin Bayezid" yazan gümüş sikkeler bastırılmıştır.[7]

Mimari Faaliyetler

Kötürüm Bayezid, 1374 yılında Araç'ta kendi adıyla anılan bir camii yaptırmış,[10] 1376 yılında ise Sinop'ta bulunan Alâeddin Cami'sini tamir ettirmiştir.[11]

Kötürüm Bayezid'in kardeşi Mahmut Bey, 1366 yılında Mahmut Bey Cami'sini yaptırmıştır.[12]

Kaynakça

Özel
  1. Yücel, Yaşar (1980). a.g.e (1988 bas.), syf. 69.
  2. Yücel, Yaşar (1980). a.g.e (1988 bas.), syf. 70.
  3. Yücel, Yaşar (1980). a.g.e (1988 bas.), syf. 71.
  4. Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1937). a.g.e, (2019 bas.), syf. 126.
  5. Yücel, Yaşar (1980). a.g.e (1988 bas.), syf. 72.
  6. Yücel, Yaşar (1980). a.g.e (1988 bas.), syf. 73.
  7. Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1937). a.g.e, (2019 bas.), syf. 127.
  8. Yücel, Yaşar (1980). a.g.e (1988 bas.), syf. 74.
  9. Yakupoğlu, Cevdet. (2018). a.g.m, syf. 68.
  10. Yaman, Talat Mümtaz (1935). a.g.e, syf. 120.
  11. Gedik, Ahmet (2007). a.g.m, syf. 213.
  12. Yaman, Talat Mümtaz (1935). a.g.e, syf. 117.

Genel
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.