Illus

Illus bir İsaurialıydı fakat doğum tarihi ve yeri bilinmemektedir; Appallius Illus Trocundus isimli bir erkek kardeşi vardı. Illus'un, İmparator I. Leo (457-474 arası hükümdar) altında çeşitli görevlerde bulunda ve tahta çıkmasından önce görünüşte Zeno'nun samimi bir arkadaşı olduğu söylenir. İoannis Malalas, Illus'u Zeno'nun amcası olarak kabul eder.[2] Bununla birlikte, Zeno'ya karşı düşman olduğu bir zamanda, Zeno'nun saltanatında onu ilk kaynaklarda görürüz.

Basiliscus tarafından bastırılan solidus. Basiliscus, I. Leo'nun dul eşi imparatoriçe Verina'nın kardeşidir. Kızkardeşi ve Illus'unda aralarında olduğu diğerlerinin yardımıyla, Zeno'yu Konstantinopolis'ten kaçmaya zorlayarak, imparatorluk tacını ele geçirdi. Ancak hükümdarlığı kısa ömürlü oldu çünkü monofizit sempatisi göstermesi nedeniyle Konstantinopolis kilisesi ile ters düştü.

Leo'nun dul eşi imparatoriçe Verina'nın kardeşi Basiliscus, 475 yılında Zeno'yu Konstantinopolis'ten uzaklaştırmış ve Illus ile onun kardeşi Trocundus'u peşine düşmesi için Zeno'nun sığındığı İsauria'ya bir ordu ile yollamıştı. İki kardeş, kaçak imparatoru Temmuz 476'da mağlup edip, yerel kişilerin ne gariptir ki "Konstantinopolis" olarak adlandırdıkları bir tepede onu kuşattılar.[3] Illus, ayrıca Zeno'nun kardeşi, Longinus'u da Zeno'yu kontrol etmekte bir araç olarak kullanmak üzere esir almışlardı.[4]

Kuşatma boyunca, Illus ile Trocondus, Konstantinopolis'te bulunan Senato tarafından gizlice Basiliscus'a karşı Zeno'yu desteklemesi için cesaretlendiriliyordu; Illus'un kendisi, Zeno'nun kaçışından sonra başkentte kalan İsaurluların öldürülmesine izin vermesi nedeniyle gaspçıdan hoşnutsuzdu.[4] Sonuçta Illus ile Trocondus, Zeno tarafından verilen sözler ve hediyeler ile ikna olup taraf değiştirdiler ve onun kuvvetleri ile birleşip başkente yürüdüler. Bitinya'da bulunan Nicaea şehrinde Basiliscus'un yeğeni general Armatus'un komutasında kuvvetler ile karşı karşıya geldiler, Onun da üstesinden geldi ve destekçileri tarafından terkedilen Basiliscus tahttan indirildi ve 477 yılında öldürüldü.

478 yılında tek konsüldü ve 479'da, aynı isimli Bizans İmparatoru'nun torunu ve Batı'nın imparatoru Anthemius'un oğlu Marcianus'un tehlikeli isyanının ezilmesinde etkili oldu. Marcianus, İmparator Leo ile Verina'nın kızları ve Zeno'nun karısı Ariadne'nin kızkardeşi Leontia ile evliydi. İsyan, ayak takımının desteği ile Zeno'nun birliklerinin mağlup edilip, onun sarayında kuşatıldığı Konstantinopolis'te gerçekleşmişti. Illus'un bir an duraksadı ama koruması altındaki Mısırlı bir kâhinin güvencesi ile bağlılığı ya da cesareti geri geldi. Marcianus'un güçleri Illus tarafından bozuldu ve Marcianus'un kendisi kardeşleri Procopius ve Romulus ile ele geçirildi. Kardeşleri kaçtı fakat Marcianus ya Kilikya'da Tarsus'a gönderildi ve orada kilisede rahip yapıldı ya da İsauria'da bulunan Papurius ya da Papyrius ayağına gönderilip devlet esiri olarak kullanıldı.

Illus'un kardeşi Trocondus, 482 yılında konsüldü ve Illus'un kendisi patricius ve magister officiorum payelerine sahipti. Onun gücünü ve nüfuzunu kullandığı ve savaşta olduğu gibi devlete de iyi hizmet verdiği söylenir. Özenle bilim ve edebiyatı desteklemiştir.

İmparator I. Leo'nun dul eşi Verina. Verina tarafından nefret edilen Pamprepius ile Illus 'un bağlantısı yüzünden, Illus dul imparatoriçe ile ihtilafa girmiştir. Verina ayrıca Illus'u öldürtmeyi denemiş ama suikastçı Bizanslı generale çok az zarar vermiş ve öldürülmüştür.

Kendisine hem kamu gelirinden maaş verdiği hem de özel kaynaklarından yardım yaptığı Pamprepius ile arkadaşlığı ve hamiliğinin sebebi belki de bir edebi eğilimlerdi. Pamprepius, Thebes yerlisiydi ya da başkalarına göre, Mısır'daki Panopolis'tendi ve bir şair, bir dilbilgici ve özellikle de geleceği bilme becerisi bakımından övgüye değerdi. Pamprepius, hem Zeno tarafından hem de dul imparatoriçe Verina tarafından nefret ediyordu ve İsauria'ya bazı işleri için giden Illus'un yokluğunda, onu Illus lehine ve imparatorun karşısına gelecek olaylarla tahmin etmesi girişimi nedeniyle kovdular. Illus, onun ile olan yakınlığının, onun görevden alınmasının asıl nedeni olduğunu bilerek, onu hanesine aldı, ve başkente dönüşünde, onu yanına aldı. Bu olayların tarihi şüphelidir: Marcianus'un isyanından önce gerçekleşmiş olabilirler, ancak daha sonraki bir tarih daha muhtemeldir.

Zeno'nun zayıf karakteri onun etkili ve yetenekli insanları kıskanmasına neden oluyordu, bu nedenle Illus'un komutanlık pozisyonu ve popülaritesinin Zeno'yu şüphelendirmesi şaşırtıcı değildir, İmparator çeşitli yollarla ondan kurtulmaya çalıştı. Hırslı Verina da onun düşmanıydı ve hayatını kast eden entrikalar planladı. Onun iş verdiği Alan bir suikastçının, Illus'u yaraladığı söylenir. Fakat, bu şüphelidir, çünkü tarihçilerin, onunla kızı Ariadne'nin entrikaları karşısında kafaları karışıktır. Her halükarda Verina'nın girişimi başarısız oldu. Zeno eşit şekilde hem Illus hem de Verina'ya karşı güvensizdi ve Verina'yı Papurius kalesine hapsetti. Bu olayların zamanı konusunda bazı şüpheler vardır. Candidus Marcianus'un isyanına başlamadan önce hapsedildiğini söyler ve Theodore Lector, nedenini Basiliscus'un isyanında yer almasına bağlar. Gerçekten de, bu çalkantılı kadının, Marcianus'un isyanından önce Basiliscus ile olan bağlantıları nedeniyle bir kez ve Marcianus'un isyanından sonra Illus'a karşı düzenlediği komplos nedeniyle bir kez toplam iki kez sürgün edilmesi olasılık dışı değildir. Hapishaneden, Ariadne serbest bırakılmasını için önce Zeno'ya, sonra da imparatorun kendisine sevk ettiği Illus'a yalvarmayı başardı. Illus sadece isteğini reddetmekle kalmadı, aynı zamanda kocasının tahtına başka bir kişiyi yerleştirmek istemekle suçladı. Bu onu rahatsız etti ve annesi gibi, Illus'a suikast girişiminde bulundu. Jordanes, nefretini başka bir sebebe atfeder: Illus'un, Zeno'nun onun hayatına kastetmesine neden olan Zeno'nun zihnine kıskanç şüpheleri aşıladığını ve bu şeylerin bilgisinin onu intikam için uyardığını söyler. Tuttuğu suikastçı, Illus'u öldürmeyi başaramadı, ancak girişimde kulağını kesti. Suikastçı alındı ve olaya ortakmış gibi görünen Zeno, infazını engelleyemedi.

Ostrogotların kralı ve İtalya hükümdarı Büyük Teoderik'in ismini içeren ağırlık. Teoderik, Zeno'ya hizmet etmiş, Papurius kalesinin kuşatıp, ele geçiren orduya liderlik etmiş ve Illus'un kardeşi Trocondus'u öldürmüştür (484).

Illus ve arkadaşı Pamprepius, artık saraydan ayrılmışlardı. Önce Nicaea'ya sonra yarasını iyileştirmek için hava değişimi iddiası ile tüm orduların generali olarak eyalet görevlilerinin atanmasını yaptığı Doğu'ya gitti. Pamprepius'u Illus'a ilk tanıştıran şöhretli İsaurialı subay Marsus ve Sureye kökenli diğer tanınmış subay Leontius ya ona eşlik ettiler ya da Doğu'da ona katıldılar. Küçük Asya'yı geçtikten sonra 483 veya 484'te ayaklanma bayrağını kaldırdılar. Illus Leontius'u imparator ilan etti, Antioch yakınlarında Zeno'nun ordosonu mağlup etti, İsaurialıları kendi tarafına çekip Papurius'u ele geçirdi, Verina'yı serbest bıraktı, Tarsus'ta Leontius'u taçlandırmasını sağladı ve Dioecesis Orientis ile Dioecesis Aegypti valilerine gaspçıyı imparator olarak kabul etmelerini öneren birer mektup yollamıştır. Ancak bu önemli hizmet, kısa bir süre sonra hastalığın Verona'nın huzursuz hayatını sona erdirdiği Papurius'a göndermesini engellemedi.

485 yılında Zeno, İoannis Gibbo (Kanbur İoannis) ya da daha büyük bir olasılıkla İskitli İoannis ile o sırada konsül olan Teoderik komutasında, Makedonyalılar ve İskitlerden (Tillemont, makul olmayan bir şekilde, bunların Ostrogot olduğunu söyler) oluşan yeni bir orduyu isyancılara karşı gönderdi. İoannis, asileri Seleucia (bu isimli hangi kasaba olduğu belli değildir, muhtemelen İsauria'da bulunan Seleucia) yakınlarında mağlup edip, Papurius kalesine kaçan asileri kuşattı. Bu zorluk karşısında Trocondus, destek güçleri ile bir araya gelmek ve kaçmak için teşebbüste bulundu, ama kuşatmacılar tarafından ele geçirilip öldürüldü. Illus ve Leontius, Trocondus'ın kaderinden habersizlerdi ve Trocondus'un geri dönüşü ve nihai zafere güvence veren Pamprepius tarafından cesaretlendirildiler, üç yıldan fazla bir süredir büyük bir azimle tutuluyorlardı. Dördüncü yılda, Trocondus'un ölümü öğrenildi ve Illus, Pamprepius tarafından kendisine yapılan aldatmacaya boyun eğdi, onu öldürdü. Kale, kısa bir süre sonra, Zeno tarafından Konstantinopolis'ten gönderilen Trocondus'un kayınbiraderinin ihaneti tarafından ele geçirildikten sonra, Illus ve Leontius'un kafaları 488 yılında kesildi ve kafaları imparatora gönderildi.

Tillemont ve Le Beau, Illus'un isyanını putperestliği yeniden kurma girişimi olarak görürler, fakat bu görüş için hiçbir temel yok gibidir. Pamprepius'un pagan olduğunu biliyorsakta Illus'un olduğunu bilmiyoruz; Illus'un sabit dini ilkeleri olmayan ve isyanının ya hırs için ya da düşmanlarının entrikaları ile Zeno'nun şüphelerine karşı tek güvenlik ihtimalinin, onun imparatoru tahttan indirmek olduğuna dair inancından kaynaklanması daha muhtemeldir. Edward Gibbon'un Illus'un isminden bahsetmemesi ve isyanını nadiren fark etmesi dikkat çekicidir.

Özel

• Bu makalenin metninde Smith, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, v. 1, page 569-570 temel alınmıştır

Genel

• Giftopoulou, Sofia (2005). "Rebellion of Illοs and Leontios against Zeno, 484-488". Encyclopaedia of the Hellenic World, Asia Minor. Foundation of the Hellenic World. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2012.