II. Gustaf Adolf

Gustavus Adolphus, İngilizce’de ayrıca Gustav II Adolf ya da Gustav II Adolph olarak da bilinir.1611’den 1632’ye kadar İsveç Krallığını yönetmiştir.[1] Ve bu yıllar arasında İsveç’in Avrupa açısından büyük bir önem arz etmeye ve yükselmeye başladığı dönem olarak da bilir.(İsveççe: Stormaktstiden). Krallığı boyunca İsveç, 30 yıl Savaşları içindeki dini gücün belirlenmesinde büyük rol oynamış ve Avrupa’nın en büyük askeri gücü konumuna gelmiştir. 1634’te, Riksdag of the Estates tarafından o öldükten sonra resmi ol[2][3][4]

Gustavus Adolphus
Jacob Hoefnagel'e atfedilen portresi
İsveç kralı
Hüküm süresi 30 Ekim 1611 – 6 Kasım 1632
Taç giymesi 12 Ekim 1617
Önce gelen IX. Charles
Sonra gelen Christina
Eş(leri) Brandenburg Uçhanımı Maria Eleonora
Çocukları Vasaborg Kontu Gustav
İsveç Kraliçesi Christina
Tam ismi
Gustavus Adolphus
Hanedan Vasa
Babası İsveç Kralı IX. Charles
Annesi Holstein-Gottorp Prensesi Christina
Doğum 9 Aralık 1594(1594-12-09)
Stockholm, İsveç
Ölüm 6 Kasım 1632 (37 yaşında)
Saksonya Elektörlüğü, Kutsal Roma İmparatorluğu
Defin 22 Haziran 1634
Riddarholm Kilisesi, Stockholm
Dini Lüteriyen
İmza

Modern tarihin en büyük askeri komutanlarından biri olarak kabul edilir ve "kuvvetlerin ortak kullanımını" ilkesini erkenden kullandığı bilinmektedir.[5] En kayda değer zaferi 1631 yılında Kutsal Roma İmparatorluğkarşısında almış olduğu “Breitenfeld Muharebesi’dir”.[6] Gustavus Adolphus; kaynakları, lojistiği ve desteğiyle büyük bir Avrupa lideri olacak şekilde konumlandırıldı. Ancak bir yıl sonra, Lützen Savaşı’nda öldürüldü. Çabalarına, ölümünden sonra naip olarak hareket eden İsveç Lord Yüksek Şansölyesi Kont Axel Oxenstierna tarafından yardım edildi.

Gustavus Adolphus, on altı yaşında babasının eşzamanlı ve devam eden üç savaşını miras aldı. Bunlardan ikisi Rusya ve Danimarka ile sınır savaşları ve Gustavus'un ilk kuzeni Polonya Kralı Sigismund III Vasa ile olan daha kişisel bir savaştı.[7] Onun yönetiminde geçen bu üç savaştan en şiddetli olanı Danimarka Savaşıydı.[8] Krallığı sırasında İsveç, bir Baltık Denizi havzasındaki bölgesel bir statüsünden Avrupa’nın en büyük güçlerinden birine ve erken modern çağ hükümeti modeline yükseldi. Gustavus Adolphus, “Modern Savaşın Babası” olarak da bilinir veya ilk modern general.[9] Gustavus Adolphus'un ölümünden sonra İsveç İmparatorluğu'nun sınırlarını ve gücünü genişletmeye devam edecek olan Lennart Torstensson gibi bir dizi başka askeri komutana öğretti. Ele geçirdikleri, onun başarılı bir kitap meraklısı olduğunu gösteriyordu. Avrupa boyunca "Jesuit koleksiyonlarını" topluyordu.[10]

İsveç'in iktidardaki yükselişine yaptığı katkılar, idari yapının yeniden yapılandırılmasını içeriyordu. Örneğin, merkezi hükümetin insanları daha verimli bir şekilde vergilendirebilmesi ve askere alabilmesi için nüfusun mahalle kaydına başladı.[11] Tarihçi Christer Jorgensen; ekonomik reform, ticaret, modernizasyon ve modern bir bürokrasi yaratma alanlarındaki eylemlerinin, savaştaki eylemleri kadar önemli olduğunu savunuyor. Bir Orta çağ ekonomisi ve toplumundan başlayarak yerel reformları, Almanya'daki zaferlerinin yanı sıra İsveç İmparatorluğu'nun yaratılması ve hayatta kalmasının temeliydi.[12]

Kendisi, Avrupa'daki Protestanlar tarafından 30 Yıl Savaşları'ndaki baş savunucu olarak anılıyor. Gustav Adolf Werk başta olmak üzere birçok kiliseye, kuruluşa ve şirkete onun adı verildi. O, İsveç gururunun bir sembolü oldu.

Hayatı

Gustavus Adolphus, Vasa hanedanından Dük Charles'ın en büyük oğlu ve ikinci karısı Holstein-Gottorp'lu Christina'nın en büyük oğlu olarak Stockholm'de doğdu. O zamanlar İsveç Kralı, İsveç'i Polonya'dan yöneten Gustavus Adolphus'un kuzeni Sigismund'du. Protestan Dük Charles, Katolik Sigismund'u Otuz Yıl Savaşları öncesindeki ön dinsel çekişmenin bir parçası olan 1599'da İsveç tahtını bırakmaya zorladı ve 1604'te İsveç Kralı IX olarak tahta geçmeden önce kral naibi olarak hüküm sürdü. Prens Gustav Adolph, 1610 yılından itibaren Dalecarlia'da Gagnef-Floda'ya sahipti. 1611 yılının Ekim ayında babasının ölümü üzerine, 16 yaşındaki bir Gustavus tahtı miras aldı ve 16 Aralık itibariyle 17 yaşında hüküm sürdü.[13] Ayrıca, Polonyalı kuzeniyle ara sıra kavgacı hanedan tartışmalarının devamında miras kaldı. Sigismund III, İsveç tahtını yeniden kazanmak istedi ve Gustavus Adolphus'u unvanından vazgeçmeye zorladı.

Bu hanedan anlaşmazlığının bir turunda, Gustavus 31 yaşındayken Livonia'yı işgal ederek Polonya-İsveç Savaşı'nı (1626-29) başlattı. Kendisine şehirlerinin kapılarını açan Almanya'daki Lutherciler adına müdahale etti. Hükümdarlığı, birkaç yıl sonra, 1630 Haziran'ında Almanya'ya ayak bastığında yaptığı eylemlerden biliniyordu. Otuz Yıl Savaşları. Gustavus, o sırada Kutsal Roma İmparatorluğu ve Katolik müttefiklerine yenilmekte olan İmparatorluk karşıtı tarafta müdahale etti; İsveç kuvvetleri bu durumu hızla tersine çevirecektir.

Gustavus, Brandenburg Seçmeni John Sigismund'un kızı Brandenburg'lu Maria Eleonora ile evliydi ve Almanya'daki operasyonları için Prusya'nın Elbing şehrini seçti. 1632'de Lützen Muharebesi'nde öldü. Ölümü Lutherci taraf için büyük bir kayıptı ve Lutheranizm için fethedilen Almanya'nın ve diğer ülkelerin büyük bölümlerinin Katoliklik için yeniden fethedilmesiyle sonuçlandı. Otuz Yıl Savaşına katılımı, kendisinin "Kuzey Aslanı" nın enkarnasyonu olduğu söylenmesine yol açtı (Almanca: "Der Löwe aus Mitternacht", lit. Geceyarısı Aslanı).

Kaynakça
  1. Williamson, David. Debrett's Kings and Queens of Europe. pp. 124, 128, 194, 207.
  2. "Lis Granlund Riddarholmskyrkan, de svenska konungarnas gravkyrka Riksmarskalksämbetet, 1980 ill. p. 14 (GUSTAVUS ADOLPHUS MAGNUS)". 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  3. "Anders Fryxell Gustaf II Adolf Norstedts, Stockholm, 1894 p. 435". 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  4. "Nils Ahnlund/Michael Roberts Gustav Adolf the Great American-Scandinavian Foundation, New York, 1940". 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  5. "In Chapter V of Clausewitz' On War, he lists Gustavus Adolphus as an example of an outstanding military leader, along with: Alexander the Great, Julius Caesar, Alexander Farnese, Charles XII, Frederick the Great and Napoleon Bonaparte". 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  6. "Stephen J. Lee, Aspects of European History 1494–1789 (2nd ed. 1984) pp. 109–14". 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  7. "Svensk Uppslagsbok, 1950,vol 5,column 353, article "Gustav; 2. Gustav II Adolf" Quote: (Swedish) "Av de tre krig, det danska, det ryska och det polska, G. ärvde..." In English "Of the three wars, the Danish, the Russian and the Polish, Gustav II Adolphus inherited..." 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  8. "Same source, and the Quote continues "...hotade det första rikets existens." English "..did the first one endanger the existence of the realm."". 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  9. "Dodge, Theodore Ayrault (1890). Gustavus Adolphus: A History of the Art of War from Its Revival After the Middle Ages to the End of the Spanish Succession War, with a Detailed Account ... of Turenne, Conde, Eugene and Marlborough. Boston and New York: Da Capo Press Inc. ISBN 978-0-306-80863-0". 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  10. "Murray, Stuart (2009). The Library: An Illustrated History. War and a Golden Age: Skyhorse Publishing. p. 118." 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  11. "T. K. Derry, History of Scandinavia: Norway, Sweden, Denmark, Finland, and Iceland (1979) pp. 110–24." 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  12. "Christer Jorgensen in Charles Messenger, ed. (2013). Reader's Guide to Military History. Routledge. p. 219. ISBN 9781135959708." 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  13. "Ålund, Otto Wilhelm (1894). Gustaf II Adolf: Ett 300-årsminne berättadt för ung och gammal : Med öfver 100 illustr. och flera kartor (in Swedish). Stockholm: Alb. Bonnier. p. 12. SELIBR 1627779." 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Dış bağlantılar
Resmî unvanlar
Önce gelen:
IX. Karl
İsveç kralı
30 Ekim 1611 - 6 Kasım 1632		 Sonra gelen:
Christina
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.