Firdevsî

Firdevsî (Farsça: حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی, d. 940, Tus - ö. 1020 ay.), Samanîler ve Gazneliler dönemleri İran edebiyatının önde gelen Fars şair.[1]

Hakim Ebul-Kasım Firdevsi Tusi
حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی
Doğum 940
Samani Devleti
Ölüm 1020 (79-80 yaşlarında)
Tus
Meslek Şâir
Dönem 10. Yüzyıl
Edebî akım Fars Edebiyatı

Eski İran tarihine büyük ilgi duyan Firdevsî Pehlevi dilinde yazılmış eserleri okuyabilmek için Zerdüşt rahiplerden veya babasından Pehlevice öğrendi. Arapçası şiir yazacak kadar iyiydi.[2]

Başlıca yapıtı Şehnâme'yi (60.000 beyitten oluşur; ilk insandan III. Yezdigirt dönemine kadar İran tarihi anlatır) tamamlayınca 1010 yılında Gazneli Mahmut'a sunan Firdevsi, bağlanan aylığı az bulduğu için sultanı ağır biçimde hicvedince, Gazne'den göçmek zorunda kaldı. Bir süre Herat'ta ve Taberistan emiri Şehriyar'ın yanında kaldıktan sonra, Tus'a dönerek orada öldü. Firdevsi'nin soyca bir Dihkan ailesinden olduğu söylenir. Doğum yılı kesin olarak bilinmemektedir. Firdevsî, Gazneli Mahmut'un fikirler aldığı bilginlerden de bir tanesidir. Firdevsi gibi bilginlere Gazneli Mahmut maddi ve manevi yönden destek olmuştur.

Şii olmasına rağmen, Şehname'de ilk üç halifeyi över ve Turanlılar ile İranlılar'ın eski İran hükümdarlarından Tur ve İr'in soyundan geldiklerini söyleyerek bu iki halkı kardeş sayar.[2]

Vefatı

1020'de iran da ölmeden önce 1010'da, iran'ın abbasiler güdümünde islamlaşma süreci devam ediyorken firdevsi de eseri olan şehnameyi kaleme alma sürecindeydi. eski iran inancından kopamayanlardan biri de firdevsi olduğu için mecusilik inancına methiyeler düzüyordu. fikirlerini ifade ettiği şehname adlı eserdeki mecusi propagandası hasebiyle Ebü'l-Kâsım, firdevsinin cenaze namazını kılmak istememiştir.[3]

Galeri

Dış bağlantılar

Kaynakça
  1. "Ferdowsī." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc., 2012. Web. 17 Apr. 2012. <http://www.britannica.com/EBchecked/topic/204578/Ferdowsi 25 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.>.
  2. TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 13,  sayfa: 126
  3. Devletşah Tezkiresi, s. 58.

Ayrıca bakınız
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.