Eta Boötis
Eta Boötis (Müfrid, η Boo, η Boötis), Çoban takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 37 ışık yılı uzaklıkta bulunan G-tipi altdev yıldızdır. Geleneksel isimleri Müfrid ve Saak,[9] Flamsteed belirtmesi 8 Boötis'dir. 1943 yılından bu yana bu yıldızın tayfı diğer yıldızların sınıflandırılmasında dayanak noktası olarak kullanılmıştır.[10]
 | ||
| Gözlem verisi Dönem J2000.0 | ||
|---|---|---|
| Takımyıldız | Çoban | |
| Bahar açısı | (α) | 13s 54d 41,07892sn[1] |
| Yükselim | (δ) | +18° 23′ 51,7946″[1] |
| Galaktik enlem | 73,03068421[2]° | |
| Galaktik boylam | 5,29126520[2]° | |
| Görünür parlaklık | (V) | 2,680[1] |
| Görünür parlaklık | (B) | 3,250[1] |
| Görünür parlaklık | (J) | 1,79[1] |
| Sınıflandırma | ||
| Tayfsal sınıf | G0IV[1] | |
| U-B Renk ölçeği | 0,20[3] | |
| B-V Renk ölçeği | 0,58[3] | |
| R-I Renk ölçeği | 0,29[3] | |
| Gökölçümsel nitelikleri | ||
| Dikey hız | (Rv) | 0,70 ± 0,6[1] km/sn |
| Iraklık açısı | (π) | 88,17 ± 0,75[4] mys |
| Uzaklık | 37[4] Iy | |
| mutlak parlaklık | (V) | 2,41[5] |
| Özdevinim nitelikleri | ||
| Bahar açısı payı | (μ) | -60,95 ± 0,97[4] mys/y |
| Yükselim payı | (μ) | -358,10 ± 0,82[4] mys/y |
| Fiziksel özellikler | ||
| Kütle | (m) | 1,71 ± 0,05[6] M⊙ |
| Yarıçap | (r) | 2,672 ± 0,028[6] R⊙ |
| Aydınlatma gücü | 8,89 ± 0,16[6] L⊙ | |
| Yüzey kütle çekimi | (log g) | 3,817 ± 0,015[6] cgs |
| Etkin sıcaklık | 6.100 ± 28[6] K | |
| Metallik | [Fe/H] | 0,27[5] |
| Dönme hızı | (v sin i) | 11,8[7] km/sn |
| Tahmini yaş | 2,7 milyar[8] y | |
| Katalog belirtmeleri | ||
| Müfrid • Muphrid • Mufride • Muphride • Saak • 8 Boötis • Gl 534 • HR 5235 • BD +19°2725 • HD 121370 • LTT 14060 • GCTP 3175.00 • SAO 100766 • FK5 513 • HIP 67927 | ||
Özellikler
Bu yıldız, bir anakol yıldızından kırmızı dev olmaya doğru gelişen evrimsel süreç içindeki bir altdevdir. Güneş'ten 1,7 kat daha fazla kütleye ve 2,7 kat daha fazla yarıçapa sahiptir. Yaklaşık olarak 2,7 milyar yıl yaşında olduğu tahmin edilmektedir.[8] Tayfına göre önemli ölçüde helyumdan daha ağır olan element fazlalığı vardır.[5] 494 günlük bir döneme sahip olan spektroskopik ikili olduğu iddia edilmesine rağmen bu yoldaş yıldız benekli interferometri ile doğrulanamamıştır. Yine de bu ölçüm, M7-tipi bir düşük kütleli yoldaş yıldız ihtimalini dışlamamaktadır.[6]
Gözlem bilgisi
Eta Boötis, Dünya'dan bakıldığında gökyüzünde belirgin bir yıldız olan Arcturus'a (Alfa Bootis) yakın görünmektedir ve her iki yıldızın da Güneş'e olan mesafesi hemen hemen aynıdır. Kuzey yarımküredeki bir gözlemci daha avantajlı olmasına karşın, konumu nedeniyle Dünya'nın birçok yerinden gözlemlenebilir. 2,7 kadir görünen parlaklığı ile orta ölçekli kent merkezlerinde kolayca tanımlanabilir. Gözlem için en iyi zaman, Mart ve Ağustos sonu arasıdır.
Etimoloji
Müfrid adı Arapça مفرد الرامح mufrid ar-rāmiħ'den gelir ve "yalnız bırakılan mızraklı süvari" anlamına gelir.[11] Çince'de Çince: 右攝提 (Çince: Yòu Niè Dī), "sağ idareci" anlamına gelir ve Eta Boötis, Tau Boötis ve Upsilon Boötis'den oluşan bir yıldız desenini ifade eder.[12] Sonuç olarak Eta Boötis'in kendisi, Çince: 右攝提一 (Çince: Yòu Niè Dī yī "sağdaki idarecinin birinci yıldızı") olarak bilinir.[13]
Kaynakça
- * eta Boo -- Star SIMBAD
- Extended Hipparcos Compilation (XHIP) (Anderson, 2012)
- VizieR Bright Star Catalogue, 5th Revised Ed. (Hoffleit+, 1991)
- Ashland Astronomy Studio - Mufrid (HIP 67927)
- Holmberg, J.; Nordström, B.; Andersen, J. (Temmuz 2009), "The Geneva-Copenhagen survey of the solar neighbourhood. III. Improved distances, ages, and kinematics", Astronomy and Astrophysics, 501 (3), ss. 941-947, arXiv:0811.3982 $2, Bibcode:2009A&A...501..941H, doi:10.1051/0004-6361/200811191
- van Belle, Gerard T.; Ciardi, David R.; Boden, Andrew F. (Mart 2007), "Measurement of the Surface Gravity of η Bootis", The Astrophysical Journal, 657 (2), ss. 1058-1063, arXiv:astro-ph/0701120 $2, Bibcode:2007ApJ...657.1058V, doi:10.1086/510830
- Schröder, C.; Reiners, J. H. M. M.; Schmitt (Ocak 2009), "Ca II HK emission in rapidly rotating stars. Evidence for an onset of the solar-type dynamo", Astronomy and Astrophysics, 493 (3), ss. 1099-1107, Bibcode:2009A&A...493.1099S, doi:10.1051/0004-6361:200810377
- Thévenin, F.; Kervella, P.; Pichon, B.; Morel, P.; di Folco, E.; Lebreton, Y. (Haziran 2005), "VLTI/VINCI diameter constraints on the evolutionary status of δ Eri, ξ Hya, η Boo", Astronomy and Astrophysics, 436 (1), ss. 253-262, arXiv:astro-ph/0501420 $2, Bibcode:2005A&A...436..253T, doi:10.1051/0004-6361:20042075
- Rumrill, H. B. (Haziran 1936), "Star Name Pronunciation", Publications of the Astronomical Society of the Pacific, 48 (283), ss. 139-154, Bibcode:1936PASP...48..139R, doi:10.1086/124681 Bakınız s. 150.
- Garrison, R. F. (Aralık 1993), "Anchor Points for the MK System of Spectral Classification", Bulletin of the American Astronomical Society, cilt 25, s. 1319, Bibcode:1993AAS...183.1710G, 25 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 4 Şubat 2012
- Cannon, Garland Hampton (1994), The Arabic contributions to the English language: an historical dictionary, Otto Harrassowitz Verlag, s. 264, ISBN 3-447-03491-2
- (Çince) 中國星座神話, yazan 陳久金. yayınlayan 台灣書房出版有限公司, 2005, ISBN 978-986-7332-25-7.
- (Çince) 香港太空館 - 研究資源 - 亮星中英對照表 30 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hong Kong Uzay Müzesi. 23 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir.