Esas Duruşta Cinayet

Esas Duruşta Cinayet-Kışlalarda Neler Oluyor?, gazeteci yazar İsmail Saymaz'ın askerlikteki kuşkulu ölümleri konu edindiği 2014 yılında İletişim Yayınları'ndan çıkan kitabı.[1] Dayak, intihar, silah, mayın ve patlama sonucu meydana gelen asker ölümlerinin 15 dava dosyası üzerinden incelendiği ‘Esas Duruşta Cinayet’ Saymaz'ın yedinci kitabı. Saymaz kitabı hazırlarken birçok emekli ve muvazzaf subay ve astsubaydan katkı gördüğünü ifade etmiştir.[2] Kitapta aileleriyle de röportajlara yer verilen askerlerden bazıları şunlar: İskenderun'da işkenceyle öldürülen Murat Polat[3], Sevag Şahin Balıkçı[4], Afyonkarahisar'daki patlamada ölen Tolga Taştan, dövülerek öldürülen Uğur Kantar[5]/ nöbetçi kulübesinde öldürülen Er Eren Özel.[6]

Dava dosyaları, rakamlar ve istatistiklerle hazırlanan kitapta gördüğü kötü muamele nedeniyle akıl sağlığını kaybeden, nöbette arkadaşının silahından çıkan kurşunla can veren, mayınlara basarak parçalanan, bir cephanelikte gece çalışırken havaya uçan, kalp problemi olduğu halde üzerindeki ağır mühimmatla koşturulurken ölen, bölük karşısında hakaret edildiği için intihar eden erlerin öykülerine yer veriliyor.[7]

Medeni ölüm başlığı altında Türkiye’deki zorunlu askerlik uygulaması, dünyadaki ve Türkiye’deki tarihçesi ve algılanışı, askeri cezaevi ve askeri yargı olguları, askerdeki intiharlar ve vicdanî ret meselesini art arda bağladığını söyleyen Saymaz kitaptaki ölümlerin temel zemininin aslında zorunlu askerlik olduğuna ve bunun kaldırılması gerektiğine dikkat çekiyor.[8]

Kitapta Sevag Balıkçı'nın sanık Kıvanç Ağaoğlu ile birlikte bir fotoğrafına da yer veren Saymaz fotoğrafı izinsiz kullandığı gerekçesiyle soruşturmaya uğradı, ancak kışlada çekilen fotoğrafın özel yaşam kapsamında değerlendirilmeyeceği gerekçesiyle takipsizlik kararı verildi.[9] Kitaptaki röportajda Bıçakçı'nın annesi ve babası Ani ve Garbis Bıçakçı ölümünden önceki 24 günü söz konusu ederek olayın kaza olmadığı hakkındaki düşüncelerini paylaşıyor.[4]

Radikal Kitap "yakın zamanda alınan bedelli askerlik kararının bazılarına yeniden hatırlattığı "askerlik" meselesinin öbür tarafı, zorunlu askerliği esnasında "ölen" askerlerin hikâyeleri" diye tanıttığı kitabı 2014'ün 100 kitabı arasında değerlendirdi.[10]