Ebu Nuvas

İran'ın güney batısındaki Ahvaz kentinde doğmuştur. Klasik Arap Edebiyatı'nın en önemli şairlerinden sayılmaktadır. Arap edebiyatının pek çok şiir türünde uzmanlaşmıştır; ancak ününü şarap şiirlerine (hamriyyât) borçludur[2].

Ebu Nuvas, dönemin folkloruna girmeyi başarmıştır. Adı Binbir Gece Masalları'nda da anılmaktadır. Ebu Nuvas’ın hayatına dair bilgiler çok azdır. Buna karşın hayatına dair bilgiler bir o kadar da çelişkili ve karmaşıktır.

Asıl adı, Hasan’dır. Ebu Nuvas 762 yılında İran’daki Huzistan bölgesindeki Ahvaz köyünde doğdu. Babasının adı Hâni’dir. Annesi İran asıllı bir hanım olan Gülüban’dır. 7-8 yaşlarındayken ailesiyle birlikte Basra’ya taşındılar. Çocukluğu çok sıkıntı içinde geçti. Basra ulemasından, özellikle Ebu Ubeyde’den ilim tahsil etti. Çok geniş bir kültür edindi. Bunun yanı sıra eğlenceye, işret alemlerine düşkündü. Bermekiler ve Rabii Ailesi’nin yanında yer aldı ve bu çevrelerden büyük bir servet edindi. Harun Reşid’in meclislerinde (786-809) bulundu. Ne var ki, Harun Reşid sonraları onu hapse attı. Hapisten sonra Mısır’daki Hasib’in yanına gitti. Önceleri onu övüyordu, daha sonra ise onu da yermeye başladı. Harun Reşid’in oğlu Emin, halife olunca (809) Ebu Nüvas’ı özel şairi tayin etti.

Ebu Nüvas, duygulu, hafif meşrep ve yaratılış gereği eğlenceye düşkün idi. Küçüklüğünden beri konfor içinde yaşamayı hedeflemişti. Bu arayışı hayatında bariz bir şekilde görülür.

Kendisine ait bir Divan’ı vardır. Şiirlerinde şarap, mizah, gazel, övgü (methiye), ağıt (mersiye), yergi (hiciv), reddiye, tardiyyât, zühd, edep ve sitem vardır. Kendisine ait olmadığı halde ününden dolayı pek çok şiir kendisine isnat edilmiştir.

Şair Ebu Nüvas 54 yaşında öldü. Eğlence, işret, zevk ve sefa dolu bir hayattan sonra ölmeden önce tövbe etmiş ve zühd ile ilgili çok güzel şiirler yazmıştır.

Esat Ayyıldız. "Ebû Nuvâs’ın Şarap (Hamriyyât) Şiirleri". Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18 / 18 (Aralık 2020): 147-173 .