Ebu'l-Kasım Hoyî

Ebul Kasım başlangıç ilimlerini babasının yanında aldı. O dönemlerde İran'da meşrutiyet olayının başlaması, babasının ise meşrutiyete karşı olmasından dolayı 1910 yılında Irak'a göç etti.

Hoyi Mucemu'r Rica kitabında şöyle söylüyor;
"Ben kardeşim Abdullah Hoi ile birlikte 1912 yılında Irak'a gittim.13 yaşında edebiyat,fıkıh,mantık ve usul derslerini okuduk. 21 yaşında dönemin meşhur üstatlarının yanında içtihat derslerine başladım".

Ayetullah Hoyi'nin kendisi şöyle naklediyor;
"Öğrenciliğimin çoğunu Ayetullah El-uzma Muhammed Hüseyin İsfehani ve Ayetullah El-uzma Mirza Muhammed Hüseyin Naini'nin yanında geçirdim Merhum Ayetullah Nairi Hak'kın rahmetine kavuşuncaya kadar yanından ayrılmadım."

Seyyid Abdulaziz Tabatabai şöyle naklediyor;
"Ayetullah Hoyi 15-16 yaşlarındayken Hazreti Ali'nin türbesinde cemaat namazı kıldıran ve dönemim meşhur fakihi olan Seyyid Muhammed Kazım Yezdi'ye bir soru sordu Seyyid cevap verdi fakat Ayetullah Hoi itiraz ederek şöyle dedi "Siz Urvetu'l Vuska kitabınızda bunun aksini buyurmuşsunuz ? Merhum eve dönüp kitabına baktığında Seyyid Hoi'nin itirazında haklı olduğunu görüp ve bir gün sonra kendi yakınlarından olan Seyyid Hoi'nin babasını görünce ona şöyle dedi; 'Bu çocuğun kıymetini bil bunun geleceği çok parlaktır." " [5]

• Ayetullah El-uzma Beytullah Şeriat İsfehani
• Ayetullah El-uzma Mehdi Mazenderani
• Ayetullah El-uzma Ziyauddin Iraki
• Mirza Ali Gazi
• Şeyh Murtaza Talikani
• Seyyid Abdulgaffar Mazenderani
• Seyyid Ebu Turab Hansari
• Seyyid Ali Gazi
• Ayetullah El-uzma Muhammed Hüseyin İsfehani
• Ayetullah El-uzma Mirza Muhammed Hüseyin Naini
• Mirza Ali Şirazi

Ayetullah Hoyi İslam ve Şiilik adına siyasette çokça yer almıştır. Irak ve İran üzerindeki siyasi hareketlerde büyük rol oynamıştır. 1958 yılında Müslümanları ve Irak'ı tehdit eden komünist partinin kurulduğunda verdiği fetva;

"Daha önceleri bu meselenin cevabı verilmişti. Komünist partinin düşüncesi ve felsefesi İslam kanunlarına aykırıdır bu inanç küfür ve şirkle doludur Müslümanların böyle partilere katılması haramdır."

Ayetullah Hoyi İran devriminin başlangıcından itibaren gelişen tüm olayları takip etmiş ve İran'daki devrimin öncülüğünü yapan Ruhullah Humeyni, Ayetullah Gulpeygani ve Ayetullah Necefi Meraşi gibi fakihlerle irtibat halindeydi.

Ayetullah Hoyi'nin Ayetullah Rıza Gulpeygani'ye telgrafı;

"Sizin ve Diğer saygıdeğer fakihlerin şah hükumetine çektiğiniz üçüncü telgrafınızdan haberdar oldum bu bizi çok sevindirdi inşallah bu girişiminizle İmam-ı Zaman'dan inayetleri olur biz de şimdiye kadar vazifemizde kusur etmedik ve bu konuda siz ve diğer saygıdeğer alimlerin önerileri olursa uygulamaya hazırız ayrıca oradaki saygıdeğer alimleri adım adım destekleyerek onaylıyoruz."

Ayetullah Hoyi'nin Şah Muhammed Rıza Pehlevi'nin Fevziye'ye(Kum İlimler Merkezi) saldırısında Ruhullah Humeyni'ye çektiği telgrafı;

"Saygıdeğer Ayetullah Humeyni, zalimlerin havzaya karşı işlediği cinayet bizi ve tüm Müslümanları derin bir hüzne boğmuştur o halde sakın Allah'ın peygamberlerine verdiği sözden cayacağını sanma, çünkü Allah mutlak üstündür kimsenin yaptığını yanına bırakmaz." [5]

Ayetullah Hoyi'nin bir grup ulemanın Şah'a karşı yazdığı mektuba cevabı;

"Şah, Kum ve Tebriz'deki katliamlarıyla dünya Müslümanlarının kalbinde derin bir yara açarak kötü ve kara dosyasında yeni bir sayfa daha açtı Irak'ta matem meclisleri kuruldu Iraklı Müslümanlar bu olayı kınayarak katillerin cezalandırılmasını istediler, ben bu değersiz kanımı din ve Kur'anı korumak için feda etmekten onur duyarım zira zalimlerle yaşamak benim için ölümden başka bir şey değildir. İran halkının zafere ulaşmasının yolu alimlerin bayrağı altında toplanmasından geçer."

Ayetullah Hoyi'nin İmam Humeyni'nin tutuklanmasında İran hükumetine telgrafı;

Sayın Muhammed Rıza Pehlevi
"Son zamanlarda vuku bulan üzücü olayların yeniden tekrarlanma endişesi vardı. Bundan daha acı olanı Ayetullah Humeyni, Ayetullah Kummi ve Ayetullah Mahallati'nin tutuklanmış olmalarıdır.Umarım Hatalarınızı Telafi edip İslama zıt konuları kaldırarak Ayetullah Humeyni'yi serbest bırakırsınız."

Ayetullah Hoyi Ruhullah Humeyni Bursa'ya sürgün edildiğinde Ayetullah Hoi Birleşmiş Milletler ve etkili olabilecek Müslüman ülkelerine 70'ten fazla telgraf göndererek itirazını dile getirdi. İran'ın dönem Başbakanı Huveyda'ya telgraf çekerek İmam Humeyni'nin sürgününün yasal olmadığını ve derhal İran'a getirilmesini talep etti.

Ruhullah Humeyni'nin 1965 yılında Türkiye'den Irak'a sürgün haberi Ayetullah Hoyi'ye verildiğinden Şeyh Müçteba Lenkerani, Şeyh Sadra Badkube, Oğlu Seyyid Celaleddin Hoyi ve damadı Seyyid Celaleddin Fakih İmani ile 10 otobüs alimi İmam'ı karşılamaya gönderdi, Humeyni'nin Irak'a geldiği gün dersten sonra bizzat kendisi Ruhullah Humeyni'nin ziyaretine gitti. Bu ilgi ve alakasının nedenini soranlara şöyle verdi;

"O, diğerlerinden farklıdır, dolayısıyla onun ziyareti de diğerlerinden farklı olmalıdır."

• Hacı Şeyh Sadra Badkube
• Hacı Şeyh Mücteba Lenkerani
• Seyyid Muhammed Bakır Sadr
• Hacı Mirza Cevad Tebrizi
• Hacı Mirza Kazım Tebrizi
• Hacı Seyyid Cafer Meraşi

Saddam rejiminin İranlıları Irak'tan ihraç etmesiyle bu istifta kurulu da dağıldı ancak kurul toparlandı ve hemen yeni bir heyet kuruldu kurulda şu kişiler vardı;

• Hacı Seyyid Ali Sistani
• Hacı Seyyid Ali Beheşti
• Murtaza Halhali
• Hacı Şeyh Muhammed Feyyaz
• Hacı Şeyh Ali Asker Ahmedi Şahrudi
• Hacı Şeyh Cafer Naini

İran şahı Muhammed Rıza Pehlevi hükumetten düşme tehlikesini anladıktan sonra Gadri Hum bayramında kız kardeşi Eşref'i Irak'a Ali'nin ziyaretine gönderdi. Ardından Irak ve İran'ın ajanları Şah'ın hanımı Şahbanu Ferah'ı Necef'e getirdiler Onu Ayetullah Hoi'nin ziyaretine götürme kararı aldılar Ayetullah Hoi'ye Şah'ın hanımının bir saate kadar ziyaretine geleceğini haber verdiklerinde Ayetullah Hoi görüşmemek için Necef'i terk ederek Kufe'ye gitti. Fakat bir vesile ile Şah'ın hanımı ile görüştü ve hitaben şöyle dedi; "Şah'a söyleyin bu inadından ve mazlum halkın kanını dökmekten vazgeçsin ve dökülen bu kanlara engel olsun. " Ayetullah Hoi hanımı aracılığı ile Şah'a birçok öğütte bulundu. Bu olay gazeteler ve basın yayın organlarında "Şah'ın hanımı Necef'e Ali'nin ziyaretine gitti ve orada Şii'nin Büyük Taklit Merci Ayetullah Hoi ile görüştü." şeklinde yayınlandı.[5]

Saddam rejiminin 1990 yılında Kuveyt'i işgal etmesi ülke içinde şehir ve şii inancında mukaddes olan yerleri yıkıp tahrif etmesinden sonra 15 Şaban 1991 yılında Ayetullah Hoi'yi Hüseyin'in türbesinde gören öfkeli halk tekbirler getirerek Baas rejimine öfke ve tepkilerini gösterdiler. Ayetullah Hoi başta kendisi olmak üzere 8-10 kişilik bir alimler heyeti teşkil ederek şöyle dedi:

"Bugünlerde ülkenin durumunu hiç de iç açıcı görmüyorum. Ülkenin ve müminlerin geleceği tehlikededir. Umumun maslahatı gereği toplumun ve gelişen olayların kontrol ve iradesi için bir heyete ihtiyaç vardır. Aşağıda isimleri zikredilen erdemli müminler bizin güvendiğimiz şahsiyetlerdir. Onların kararı bizim kararımızdır. Mümin evlatlarımız onlara itaat ederek yardımcı olsunlar. Yüce Allah'tan temennim umuma yaptığınız bu hizmetinizde sizlere başarı inayet etmesidir."

'Ulema Heyeti'

• Seyyid Muhiddin Garigi
• Seyyid Muhammed Rıza Halhali
• Seyyid Cafer Bahrul Ulum
• Seyyid İzettin Bahrul Ulum
• Seyyid Muhammed Rıza Horasani
• Seyyid Muhammed Sebzivar
• Muhammed Rıza Şebib Saidi
• Seyyid Muhammed Taki Hoyi
• Seyyid Muhammed Salih Abdurresül Husan

Fakat bu intifada Saddam rejimi tarafından bastırdı. 3 Ramazan 1991 sabah vakti Cumhuriyet Muhafızları üç koldan Necef'e girerek yüzlerce insanı öldürdü. Ayetullah Hoi'nin evini muhasara ederek Ayetullah Hoi'yi tutuklayıp helikopter ile Bağdat'a götürdüler. İşkencelerden sonra televizyon aracılığıyla mücahitlerin silah bırakmalarını söylemesini istediler. Saddam rejimi Ayetullah Hoi istediği sözleri duyamayınca sözleri tahrif edip yayınlayarak hareketi bastırdı daha sonra onu Kufe'ye sürgün ederek orada hapise kapattı. Bu olaylardan sonra Hizbu'd Daveti'l İslamiye Gazetesinde şöyle bir haber yayınlandı; Saddam rejimi Ayetullah Hoi'nin evini muhasara ederken Tarık Aziz, Ayetullah Hoi ile görüşmek istedi Ayetullah Hoi görüşmeyi reddederek şöyle dedi; "Elini Ayetullah Şehit Sadr'ın kanına bulaştıranlarla asla görüşmem."

Ayetullah Hoyi Kum ve Necef şehirlerinde birçok kişiye ders vermiştir. Öğrencileri 21. yüzyılda orta doğuda şiileri yöneten kimseler olmuşlardır. Öğrencileri İran devriminde büyük rol oynamıştır. Öğrencileri Lübnan Hizbullah Partisinin kurucularından olmuşlardır.Bu kişilerden bazıları;

• Ayetullah el-Uzma Seyyid Ali Sistani, Irak
• Ayetullah Mirza Cevad Tebrizi
• Ayetullah Muhammed Bakır es-Sadr
• İmam Musa Sadr
• Abdulkerim Musevi Erdebili
• Muhammed El-Ticani
• Höccet'ul İslam Hacı Şeyh Selahattin Özgündüz

• Nefahatu'l İcaz
• el-Bayan Fi Tefsiri'l Kur'ân
• Şiir Divanı: Bu eseri Ali hakkında 900 beyit şiir içermektedir.
• Mucem-u Rical-i Hadis: 23 ciltten oluşan bu eserinde 15676 ravinin hayatından bahsedilmiştir.
• Minhacu's Salihin
• el-Mesailu'l Muntehaba
• Fıkh'ul Kur'ân Ale'l Mezahibi'l Hamse : Bu kitabından 5 mezhebin Kur'ândaki fıkhından bahseder.
• Vesiletu'n Necat kitabına haşiy
• Mekasib kitabına haşiye
• Meniyyetu'l Sail

Ayetullah Hoyi 92 yıllık ömründen sonra 1 yıldır sürgündeyken 8 Ağustos 1992 yılında öldü. Gece yarısı defnedilen Ayetullah Hoyi'nin cenaze namazını Ayetullah Sistani kıldırdıktan sonra askerler eşliğinde Mescidi Hazra'ya götürülerek birkaç kişi tarafından oraya defnedildi.

• Şii mezhebi
• Büyük Ayetullah listesi

• Resmi İnternet Sitesi
• İmam Hoi Kuruluşu28 Haziran 2007 tarihinde WebCite sitesinde arşivlendi