Cevizli, Akçaabat

Eski adı Caneni'dir. Yunanca olan bu isimden Cevizli'nin eski bir Rum köyü olduğu anlaşılmaktadır.[1] Bu ad halk dilinde "Zanene" biçimini almıştır. Köy 1876 Trabzon vilayeti salnamesinde Canili (جان ایل) olarak geçer. En yakınıdaki köy olan Şinik (شینك) o tarihte de aynı adı taşıyordu. Bu tarihte Canili köyü, 1867 yılında kurulmuş olan Trabzon vilayetinin dört sancağından biri olan Trabzon sancağının Akçaabat kazasına bağlıydı. Bu salnamede köyde 37 hane kaydedilmiştir. Her hanende ortalama beş kişinin yaşadığı kabul edilirse, Canali'nin nüfusun 185 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Köyde büyükbaş hayvan varlığı olarak 21 inek ve 10 öküz, küçükbaş hayvan varlığı olarak 56 koyun yazılmış olması da Canili'nin büyük bir köy olmadığını göstermektedir. Binek ve yük hayvanı olarak ise 4 at ve 3 eşek kaydedilmiştir. Bu tarihte köyde, askere gitmeyen Hristiyan Osmanlı tebasından alınan bedel-i askeriye vergisi ödemekle yükümlü kılınmış hiç kimsenin olmaması, Canili'nin nüfusunun Müslümanlaşmış olmasıyla ilişkilendirilebilir. Oysa bu tarihte Akçaabat kazasının 100 köyünün 41'inde askere gitmeyen Hristiyanlar bedel-i askeriye vergisi vermekle yükümlü kılınmıştır. Canili ya da bugünkü adıyla Cevizli bu köylerden biri değildir. Bu durum 1876 yılında köyün tamamının Müslümanlaşmış olmasıyla ilişkili olmalıdır.[2]

Cevizli köyü, Cumhuriyet döneminin ilk köy listesi olan 1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı yayında Çaneni (چانەنی) olarak kaydedilmiştir. Bu tarihte Çaneni, Trabzon vilayetinin Pulathane kazasına bağlıydı.[3] Pulathane kazasına daha sonra yeniden Akçaabat adı verilmiştir. 1935 gelen nüfus sayımında Caneni olarak kaydedilmiş olan Cevzili, Trabzon vilayetinin Akçaabat kazsının merkez nahiyesine bağlıydı vr köyde 299 kişi yaşıyordu.[4]

Resmi kayıtlarda farklı biçimlerde yazılan Caneni'nin adı, "yabancı kökten geldiği ve iltibasa yol açtığı" gerekçesiyle 1959 yılında kabul edilen 7267 sayılı kanunla Cevizli olarak değiştirilmiştir.[5] Köyün adı 1955 genel nüfus sayımında Caneni olarak kaydedildiği halde, 1960 genel nüfus sayımında bundan dolayı eski adıyla birlikte "Cevizli (Caneni)" olarak verilmiştir.[6][7]

Trabzon il merkezine 26, Akçaabat ilçesine 13 km. uzaklıktadır. Söğütlü Deresi vadisinin 12 km. içine, vadinin doğu yamaçlarında kurulmuştur. Cevizli Köyü, Akçaabat'tan Düzköy'e giderken yolun solunda kalan, Şinik Belde'sinin karşısında bulunan bir mahalledir. Alsancak, Kirazlık, Koçlu, Şinik ve Akpınar köyleriyle çevrilidir.

Köy büyük ölçüde göç vermiştir. Göç eden nüfus, Trabzon kentinde, Trabzon'un ilçe merkezlerinde, İstanbul gibi büyük şehirlerde ve başta Almanya olmak üzere yabancı ülkelerde bulunmaktadır. Ancak göç eden bu nüfusun çoğu özellikle yaz aylarında köylerini ziyaret etmektedir.

Köy halkı Altuntaş, Armutçu, Aydın, Bayburt, Burgucu, Burnaz, Büyük, Çoban, Hotaman, İmam, Karamus, Kubaliç, Pehlivan ve Yıldız soyadlarıyla anılır.