Cahide Sonku

Cahide Sonku ya da doğumdaki adıyla Cahide Serap (27 Aralık 1919, San'a, Yemen - 18 Mart 1981, İstanbul), Türk sinema ve tiyatro oyuncusu. Türk sinemasının ilk kadın film yönetmeni[1] ve sinema oyuncusu.[1]

Cahide Sonku
Cahide Sonku
Doğum Cahide Serap
27 Aralık 1919(1919-12-27)
San'a, Yemen
Ölüm 18 Mart 1981 (61 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Diğer isim(ler)i Cahide Sonku
Meslek Oyuncu, yapımcı
Evlilik Talat Artemel (1936-1938)
İhsan Doruk (1943-?)
Çocuk(lar) Ender (d. 1953)

Yaşamı

Çocukluk

O dönem Osmanlı Devleti toprağı olan San'a'da doğdu. Babası bir Osmanlı subayı Yüzbaşı Necati Bey, dedesi Çorapsız İbrahim Paşa ise Osmanlı Ordusunda 7. Ordu Komutanı'ydı. Aynı yıllarda babası dedesinin emrindeydi.[2] I. Dünya Savaşı'nın başlaması ve Yemen'in Osmanlı Devleti'nin elinden çıkmasının ardından aile San'a'dan ayrılarak İstanbul'a geldi. Babası Necati Bey bir süre sonra ailesini terk etti ve annesi Necati Bey'den boşandı.[1] Aile paşa dedelerinin Fatih'teki konağına yerleşti. Çocukluğu zorluklarla[2] geçen Cahide'nin, dedesi İbrahim Paşa'nın vefatının ardından[2] çıkan bir yangında evleri yandı. Durumdan haberdar olan Necati Bey Cahide ve ablasını yanına almak istedi. Abla kabul etti[1] ama Cahide annesinin yanında kalmayı tercih etti. İlk ve ortaokulu Fatih'te tamamladı. Sultan Selim'deki Cumhuriyet Kız Ortaokulundan mezun oldu.

Kariyer

Ortaokul sıralarında sanatla tanıştı. Henüz 16 yaşındayken Darülbedayi'ye girdi, zamanla İstanbul Şehir Tiyatroları'nın gözde oyuncuları arasında yerini aldı. Önce Halkevleri Tiyatrosu akabinde ise İstanbul Belediye Konservatuvarı, ardından da Muhsin Ertuğrul'un keşfiyle Darülbedayi'de (1932-Şehir Tiyatroları) "Yedi Köyün Zeynebi" ile oyunculuğa başladı. Muhsin Ertuğrul, döneminin önemli isimlerindendir.[1] 1933'te Söz Bir Allah Bir filmiyle sinemaya adım attı. Daha sonra, 1950 yılında kendi adına Sonku Film şirketini kurdu. Fedâkar Ana filmiyle ilk kez yönetmenliği denedi. Oyuncu Talat Artemel ile evlenip ayrıldı. Daha sonra, 1943 yılında «Tütün Kralı» lakabıyla bilinen iş adamı İhsan Doruk ile evlendi ve bir süre sonra bu eşinden de ayrıldı. Daha sonra İhsan Doruk ile yeniden evlenen Cahide'nin bu evlilikten Ender adında bir kız çocuğu oldu. Sonra yeniden boşandı. Bataklı Damın Kızı Aysel adlı filmle ünlenen sanatçı, filmlerinde genel olarak erkeklerin kalbini kırıp kaçan güzel kadın rolüyle izleyicinin karşısına çıktı.[3] Yıldız dergisinin 1951 yılında açtığı yarışmada Vatan ve Namık Kemal "En İyi Film", başrol oyuncularından Cahide Sonku da "En İyi Kadın Oyuncu" seçildi.[3]

Kariyerinin tescillediği o yıllarda Parseh Gevrekyan adında gayrimüslim genç bir iş adamı ile tanıştı ve aşk yaşamaya başladılar. Gevrekyan, sinema ile özdeşleşen Cahide Sonku'nun hayranlarından biriydi. Ancak Müslüman bir kadının gayrimüslim biriyle beraberliği hoş karşılanmadığından aşklarını gizli yaşadılar. Artan dedikodulara aldırmadan birlikte yaşama kararı alan çiftin bu kararının ardından Cahide'nin Şehir Tiyatroları'ndan atılmasına karar verildi. Ancak buna Muhsin Ertuğrul'un karşı çıkması sonrası Cahide kariyerine devam etti. Fakat Beyoğlu Emniyet Müdürlüğü Cahide'yi aralıklarla ifade vermeye çağırıyordu. Akabinde başlayan II. Dünya Savaşı sonrası Türkiye'de "Varlık Vergisi" Kanunu çıktı. Hükûmet vergilerin yüzde 87'sini gayrimüslimlerden tahsil etmeye karar verdi. Parseh Gevrekyan'ın taşınmaz mallarına el konuldu ve Aşkale'deki çalışma kampına gönderildi. Cahide, çevresi ve adli kurumlardaki kişilerin baskısı sonucu Gevrekyan'dan ayrılmak zorunda kaldı.

Son yılları

1963 yılında bir yangın sonucu kurmuş olduğu Sonku Film şirketinin binasının yanması üzerine iflas etmiş, yaşamının geri kalan kısmında Muhsin Ertuğrul sayesinde kısa bir süre Şehir Tiyatrosu'nda çalışmış, daha sonra buradan ayrılmış ve ömrünün son yıllarında alkol bağımlılığı yaşamıştır.

1979 yılında Sinema Yazarları Derneği hizmet ödülünü aldı. 1981 yılında Alkazar Sineması'nda fenalaşarak 61 yaşında öldü. Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi. Her yıl anısına verilen Altın Portakal Cahide Sonku Ödülü vardır.

Filmleri
Cahide Sonku'nun Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki kabri
Yıl Film Görevi Notlar Kaynak
Oyuncu Yönetmen Senarist Yapımcı Rolü
1933 Söz Bir Allah Bir Evet
1934 Bataklı Damın Kızı Aysel Evet Aysel
1940 Şehvet Kurbanı Evet
1940 Akasya Palas Evet
1942 Kıskanç Evet
1945 Yayla Kartalı Evet Nermin
1946 Senede Bir Gün Evet Nazlı
1947 Yuvamı Yıkamazsın Evet
1949 Fedakâr Ana Evet Evet
1951 Vatan ve Namık Kemal Evet Evet Talat Artemel ve Sami Ayanoğlu ile birlikte yönetti.
1952 Günahını Ödeyen Adam Evet
1953 Beklenen Şarkı Evet Evet Evet
1955 İlk ve Son Evet
1956 Büyük Sır Evet
1962 Ayşecik Yavru Melek Evet
1965 Yahya Peygamber Evet
1965 Korkusuzlar Evet
1965 Düşman Kardeşler Evet
1965 Beyaz Atlı Adam Evet
1965 Sevgim ve Gururum Evet
1966 Sevda Çiçeğim Evet
1966 Kovboy Ali Evet
1966 El Kızı Evet
1966 Çalıkuşu Evet
1966 At Avrat Silah Evet
1966 Sokak Kızı Evet
1967 Serseriler Kralı Evet
1967 Bizansı Titreten Yiğit Evet
1971 Mıstık Evet

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. "Cahide Sonku'nun hikayesi: Parlak ışıklardan bulaşıkçılığa". Posta, Magazin. 4 Mart 2018. 13 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
  2. Ali Hikmet İnce (12 Mayıs 2019). "Cahide Sonku'nun Önlemeyen Düşüşü". Siyasetcafe.com. 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
  3. Ayşe Durukan (14 Şubat 2004). "Cahide Sonku Gibi Ölmek!". İstanbul: Bianet. 3 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.

Dipnotlar

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.