Buda'nın Diş Emaneti

Diş Mabedi

Sri Lanka efsanelerine göre; Buda vefat ettiğinde, vücudu Hindistan, Kusinagara'da sandalağacı kullanılarak yakıldı. Bu sırada sol köpek dişi odunların arasında Arhat Khema tarafından alındı. Daha sonra hürmet gösterilmesi için Kral Brahmadatte'ye verildi ve Brahmadatte'nin topraklarında kraliyet emtiasına dahil edildi. Dantapuri'de (günümüzde Orissa'da, Puri) tutuldu.

Dişe her kim sahip olursa toprakların hükmüne de o sahip olacağı yönünde bir inanç hüküm sürmeye başladı. Emaneti ele geçirmek için savaşlar düzenlendi. Buda'nın ölümünde 800 yıl sonra, MS 4. yüzyılda emanet Kalinga'da Kral Guhaseeva'nın eline geçti. Bölge günümüzde Orissa'ya tekabül ediyor.

Kalinga, Budist oldu ve dişe tapmaya başladı. Bu durum bölgenin mukimleri arasında huzursuzluğa neden oldu, sonrasında Kral Paandu'ya gittiler ve krallarının tanrı'ya inanmayı bıraktığı ve bir dişe tapmaya başladığı konusunda müşteki oldular. Kral Paandu, emanetin ifna edilmesi yönünde karar verdi ve şehre getirilmesini emretti. Rivayet odur ki, diş şehre getirildiğinde bir mucize vuku buldu ve Kral Paandu Budizm'e döndü.

Kral Kşeeradara bunu duyduğunda, Palalus'da Paandu'nun ordusuna saldırdı. Fakat şehre girmeden ordu hezimete uğradı ve bu sırada da Kral Kşeeradara da vefat etti. Udeni şehrinden, daha önce Budizme dönmüş bir prens geldi ve bu dişe ibadet etmeye başladı. Kral Guhaseeva bundan çok memnun oldu ve akabinde kızıyla evlendirdi. Prens Dantha, prenses ise Hemamala olarak bilinir. Oğulları Kral Kşeeradara'nın öldüğünü duyunca bir ordu toplamış ve şehre saldırmaya karar vermişler. Lakin şehre girmeden önce Kral Guhaseeva dişi Prens Dantha'ya ve Prenses Hemamala'ya vererek göndermiştir.

Kandy'de Diş Tapınağı, Sri Lanka

Efsaneye göre, Hemamala emaneti saç aksesuarında saklamış ve aile tanınmamak için kendilerini Brahman olarak tanıtmışlar. Ganj nehrinde bir liman olan Tamralipti'den açılarak,Sri Lanka'da Lankapattana'ya (şimdinin İlankeiturei'yi) varmışlar. Yine rivayet odur ki, Sri Lanka'yı seçme sebepleri Buda'nın kendi dininin orada 2,500 yıl boyunca güvende kalacağını söylemesidir.

Dantha ve Hemamala'nın adaya vardığı sırada, Kral Kirti Sri Megavanna (diğer bir ismi Kithsirimevan) Sri Lanka'nın başındadır. Kral, kraliyet ailesinin varışını duyunca çok mutlu olmuş, emaneti ellerinden büyük bir saygı gösterisi yaparak almıştır. Hemen ardından saray kompleksinin içinde bir türbe yaptırmış ve dişi oraya koydurmuştur. Ayrıca emanet dişin hürmetine yılda bir perahera festivalinin düzenlenmesi için buyruk vermiştir.

Zaman ilerledikçe ülke, yabancı işgaller ile tehdit altına girdi -birisinde Pegu (günümüzde Bago) kralı diş için kefaret olarak 50,000 sterlin teklif etmiştir- ve kraliyet Anuradhapura'dan Polonnaruwa'ya, daha sonra ise Dambadeniya'ya ve diğer şehirlere taşındı. Her başkent değiştiğinde, içinde dişi muhafaza etmek için bir türbe inşa edildi. Son olarak da Kandy'ye, şu an muhafaza edildiği Sri Dalada Maligawa'ya getirilmiştir.

Kutsal Diş Emaneti, Buda'nın yaşamını sembolik olarak temsil eder olmuş ve bu bağlamda çeşitli adaklar adanmış, ayinler ve törenler düzenlenmiştir. Tüm bunlar Malwatte'nin Mahanayake Thero'su, Asgiriya Bölümleri ve Diyawadana Nilame gözetimi altında yapılmaktadır. Tapınağın görev dağılımında rolü olan görevlilerde ve yetkililerinde bir hiyerarşi söz konusudur.