Bad Romance

"Bad Romance", Amerikalı şarkıcı Lady Gaga'nın üçüncü EP'si The Fame Monster'dan yayımlanan ilk single çalışmasıdır. Yapımı RedOne tarafından üstlenilen şarkı, Gaga'nın 2008 ile 2009 yılları arasındaki turne döneminde hissettiği paranoyadan esinlenilerek yazıldı. Şarkının demo sürümü internete sızdıktan sonra, Gaga şarkıyı 6 Ekim 2009'da Paris Moda Haftası kapsamında düzenlenen Alexander McQueen'in İlkbahar/Yaz 2010 defilesinde seslendirildi. Kısa süre sonra da tekli kapağı sızdı. "Bad Romance", konuşmalı bir geçiş bölümü ve birinin en yakın arkadaşına duyulan aşka değinen bir nakarat barındırır. Gaga'nın turnedeyken yazdığı şarkıda yoğun olarak Alman tekno-house müziğinden esintiler bulunmaktadır.

Bad Romance
The Fame Monster albümünden
Lady Gaga single'ı
Yayımlanma 26 Ekim 2009 (2009-10-26)
Format CD single, dijital indirme, plak
Kaydedilme Temmuz 2009; Record Plant Studios, Los Angeles, California; FC Walvisch, Amsterdam[1]
Tarz Dans-pop
Süre 4:54
Şirket Streamline, Kon Live, Cherrytree, Interscope
Yazar Stefani Germanotta, Nadir Khayat[2]
Yapımcı RedOne
Lady Gaga single kronolojisi
"Paparazzi"
(2009)		 "Bad Romance"
(2009)		 "Telephone"
(2010)

Eleştirmenler genel olarak şarkıyı övdü ve çoğunluğu da şarkıyı Gaga'nın ikinci teklisi "Poker Face"e (2008) benzetti. Şarkı, Birleşik Krallık, İrlanda, Kanada, İsveç, Almanya, Avusturya ve Danimarka müzik listelerinin bir numarasına; ABD, Avustralya ve Yeni Zelanda müzik listelerinin iki numarasına yükselerek ticari başarılar elde etti. Şarkı için çekilen müzik videosu bir hamamda geçer. Burada Gaga'yı kaçırıp ona uyuşturucu veren süpermodeller, Gaga'yı seks kölesi olarak Rus Mafyası'na satar. Video, genel olarak yenilikçi ve sanatsal özelliği nedeniyle övülürken, eleştirmenler videodaki kışkırtıcı ve sembolik konuya olumlu yorumlar yaptı.

Gaga, "Bad Romance"i Saturday Night Live ve Gossip Girl gibi programlarda ve 2009 Amerikan Müzik Ödülleri gibi ödül törenlerinde seslendirdi. Şarkı, sanatçının ikinci turnesi The Monster Ball Tour'un kapanış şarkısıdır. Rolling Stone dergisi, düzenlediği "2009'un En İyi 25 Şarkısı" listesinde şarkıyı dokuzuncu sıraya aldı.[3]

Arka plan

Lady Gaga ve Nadir "RedOne" Khayat tarafından yazılan "Bad Romance"in prodüktörlüğü Khayat tarafından yapıldı. Şarkı, Lon Angeles'taki Record Plant Studios'ta ve Amesterdam'daki FC Walvisch Recording Media Studios'ta kaydedildi.[1] Gaga'nın ilk albümü The Fame'i (2008) takip eden The Fame Monster (2009) EP'sinin çıkış single'ı olarak yayımlandı.[4] Resmî olarak yayımlanmadan önce demo sürümü internete sızdı. Bunun üzerine Gaga, Twitter hesabı üzerinden "Şu sızan sıradaki single'ım kulaklarımı kanatıyor. Gerçek sürümü duyana kadar bekleyin." şeklinde bir yorum yaptı.[5] 3 Ekim 2009'da Gaga, Saturday Night Live programına katıldı, "Poker Face" ve "LoveGame" şarkılarıyla beraber "Bad Romance"i de seslendirdi.[6][7] "Bad Romance"in son sürümünü ise 6 Ekim 2009'da moda tasarımcısı Alexander McQueen'in 2010 Paris Moda Haftası defilesinin finalinde söyledi,[8] ardından EP'de yer alacak sürümünü 19 Ekim 2009'da yayımladı.[9] Gaga, "Bad Romance"i 2009'daki turne dönemi sırasında yazdığını belirtti. Şarkının kompozisyonu, Gaga'nın turne sırasında yüzleştiği "canavar"lar—paranoya metaforları—hakkındadır. Bunlardan "aşk canavarı", "Bad Romance"in altında yatan canavardır.[10] Gaga, ilişkileri sırasında genellikle yalnız hissettiğini açıkladı ve erkekler tarafından cezbedilmiş olduğu, romantizmin kimlerle olursa olsun hiçbir zaman dışarı çıkmadığı sonucuna vardı.[11] Bu nedenle "Bad Romance", erkeklerle olan bu yalnız ilişkilerini ve kötü seçimlerini araştırdı.[11]

Gaga, "Bad Romance"i Norveç'te turne otobüsündeyken yazdı. Grazia dergisine verdiği bir röportajda, şarkının yazım süreci ve altındaki ilhamı, "Önce Rusya'da, sonra Almanya'daydım, Doğu Avrupa'da çok fazla zaman geçirdim. Orada bu harika Alman house-tekno müziğinden bolca var. Böylelikle deneysel bir pop kaydı yapmak istedim. Seksenleri bir nebze terk etmek istedim ve nakarata doksanlar havası verdim. Şarkının söz yazımı sırasında şarkıya bir miktar viski karıştı. Şarkı, en yakın arkadaşa aşık olmak hakkında." sözleriyle açıkladı.[12] "Bad Romance"in single kapağı 15 Ekim 2009'da yayımlandı. Kapakta Gaga, kırmızı bir elbise içinde başına aşağı doğru eğmiş şekilde, etrafı kırmızı kumaşlarla kaplı olarak görüldü.[13] About.com sitesinden Bill Lamb, kapağı överek "Gaga, bu yaratıcı imajla, müziğine ve sahne sunumuna bir katkıda daha bulunuyor." yorumunu yaptı.[13]

Kompozisyon

"Bad Romance", house, new wave ve tekno etkilerinin görüldüğü bir dans-pop şarkısıdır.[12][14] Sony/ATV Music Publishing'e ait olan Musicnotes.com'da yayımlanan nota bilgilerine göre "Bad Romance", adi ölçü kullanılarak, 119 bpm temposunda bestelenmiştir. A minör dizisi kullanılarak bestelenen şarkıda, Gaga'nın vokal aralığı E3 ile A5 arasında değişir. Şarkının akor düzeni, geçiş kısımlarında Am–C–F–C–G; nakaratta F–G–Am–C–F–G–E–Am şeklindedir.[15] Açılışta Gaga, nakaratın bir kısmını söyler ve şarkı, "Rah-rah--ah-ah-ah, Roma-roma-ma, Gaga-ooh-la-la" hook'u ile devam eder. Bunu daha sonra vurmalılar ve klavye izler.[5] İlk kısım söylendikten sonra gelen köprü bölümünde Gaga, "You know that I want you, And you know that I need you, I want your bad, your bad romance" (Türkçe: "Biliyorsun seni istiyorum, Ve biliyorsun sana ihtiyacım var, Kötü bir, kötü bir romantizm istiyorum") sözlerini sözler. Bu sözleri, nakaratta "I want your love, And I want your revenge, You and me could write a bad romance [...] Caught in a bad romance" (Türkçe: "Aşkını istiyorum, Ve kinini istiyorum, Sen ve ben kötü bir roman yazabiliriz [...] Kötü bir romantizme yakalandım) sözleri takip eder.[5]

MTV'den Gil Kauffman'e göre "Bad Romance", Gaga'nın önceki şarkılarından "Poker Face"e büyük benzerlikler göstermektedir.[5] Slant Magazine'den Sal Cinquemani'ye göre ise şarkı boyunca 1980'lerin etkileri fark edilebilmektedir.[14] About.com yazarlarından Bill Lamb'e göre şarkı, moda gösterileri ve defileler için oldukça uygundur.[10] The Independent'ten Simon Price ise şarkının nakaratındaki ve "I want your ugly, I want your disease" sözlerinin geçtiği ilk kısımdaki yoğun Boney M esintilerine dikkat çekmiştir.[16]

Şarkı sözleri genel olarak kötü bir ilişki içinde keşfedilen farklı beklentilere değinse de, bir bölümünden sonra "Walk, walk fashion baby, Work it move that bitch crazy." sözleriyle konu genel olarak modaya kayar.[1][17] Gaga, şarkıdaki şu bölümle Alfred Hitchcock filmlerine değindiğini vurguladı: "I want your psycho, your vertigo stick, Want you in my rear window, Baby when you're sick." Daha sonra şu yorumu ekledi: "Gerçekten söylemeye çalıştığım şey, senin kimseyle paylaşmak istemediğin en derin, en karanlık, en hastalıklı yanlarını istiyorum, çünkü seni o kadar çok seviyorum."[18]

Eleştiriler
Gaga, "Bad Romance"i The Today Show'da seslendirirken

"Bad Romance", müzik eleştirmenlerinden karışık geri dönüşler aldı. 2011 yılında yayımlandığı yazıda Rolling Stone, şarkıyı Gaga'nın diskografisindeki en iyi şarkı olarak ilan etti.[19] Bill Lamb, The Fame Monster'ın en iyi şarkılarından biri olarak göstermesinin yanı sıra, Gaga'nın vokalinin en üst düzeyde olduğunu iddia etti.[10][20] MTV'den Gil Kaufman, "Şarkının minimal ritimleri genel olarak yavaş yavaş kaynıyor [...] daha sonra mutlu edici bir şekilde artışa geçiyor, sonra da Erasure-ımtrak kalp atışlarıyla nakarata süs veriyor." yorumunu yaptı.[5][14] The Guardian'dan Kitty Empire, "Bad Romance" tarzı şarkılarla, Gaga'nın Madonna'yla daha çok karşılaştırılabilir hale geldiğini belirtti.[21]

Rolling Stone dergisinden Jon Dolan, Gaga'nın yükselen popüleritesine atıfta bulunarak, "Bad Romance"in, şarkıcının adını "Töton ilahileri" arasına yazdırdığını söyledi.[22] Aynı dergi için yazan Daniel Kreps, şarkının internete ilk sızan demosu hakkında yorum yaparken, "Poker Face"e çok benzediğini, ancak diğer şarkılarıyla benzerlik göstermediğini belirtti.[17] The Wall Street Journal gazetesinden Christopher John Farley, şarkıdaki akılda kalıcı ezgileri [hookları] överken,[23] MusicOMH sitesinden Michael Hubbard, nakaratın Gaga'nın o zamana kadar yaptığı en iyi nakarat olduğunu belirtti.[24] Pitchfork Media, 2009 yılının en iyi yüz şarkısını sıraladığı bir listede, şarkıyı "yapım bakımından destansı" olarak niteleyerek otuz dokuzuncu sıraya koydu.[25] Benzer bir şekilde, USA Today'den Edna Gundersen'da şarkıyı "yırtıcı bir kulüp hiti" olarak tanımladı ve "pis bel altı içeriklerle" örüldüğünü ekledi.[26] Boston Halk Sağlığı Komisyonu, 2009 sonunda hazırladığı "Sağlıksız İlişki İçerikli En İyi 10 Şarkı" listesinde "Bad Romance"i onuncu sıraya koydu.[27]

Los Angeles Times'dan Mikale Wood, "Euro-soul" tarzındaki çıkış single'ının "turbo şarjlı" olduğunu yazarken,[28] BBC eleştirmenlerinden Paul Lester sözleri "ucuz" olarak niteledi.[29] Billboard dergi için yazan Monica Herrera, "Bad Romance"in, Gaga'nın önceki şarkıları gibi akılda kalıcı olmadığını, ancak yoğun olarak "yaramaz" cinsel cazibe içerdiğini söyledi.[30] L Magazine'den Jon Blistein, şarkının organizasyonu hakkında yazdı.[31] Ayrıca Rolling Stone, hazırladığı "2009'un En İyi 25 Şarkısı" listesinde "Bad Romance"e dokuzuncu sırada yer verdi.[32] 13 Şubat 2011'de şarkı, En İyi Kadın Pop Vokal Performansı kategorisinde Grammy Ödülü kazandı.

Liste performansı
Gaga, "Bad Romance"i Good Morning America'nın bir parçası olan "Summer Concert Series"te seslendirirken.

Amerika Birleşik Devletleri'nde "Bad Romance", 14 Kasım 2009 tarihli Billboard Hot 100 listesine dokuzuncu sıradan giriş yaparak Gaga'nın o zamana kadar bu listeye en yüksek sıradan giriş yapan şarkısı oldu. Yayımlandığı ilk haftasında 142.000 üzerinde kopya sattı.[33] İki hafta sonrasında iki numaraya kadar yükseldi ve bu sıradan yukarıya çıkamadı. Bu sıradaki yerini Jay-Z ile Alicia Keys'in seslendirdiği "Empire State of Mind" ve Kesha'nın seslendirdiği "Tik Tok" şarkılarına kaptırsa da, ardışık olmayan yedi hafta boyunca ikinci sırada yer almaya devam etti. "Just Dance" ve "Poker Face" şarkılarından sonra, Gaga'nın Hot 100'daki en başarılı üçüncü single'ı oldu.[34] Bir haftada 209,000 dijital kopya satışıyla, o haftanın dijital satışlarının %49'luk kısmını oluşturdu ve Hot Digital Songs listesinde bir numaraya yükseldi.[34] Dört milyonun üzerinde single satışı sayesinde Amerika Kayıt Endüstrisi Birliği (RIAA) tarafından dört kez platin sertifika ile ödüllendirildi.[35] Nielsen Soundscan verilerine göre, Ağustos 2013 itibarıyla Amerika'da 5,401,000 üzerinde dijital satış gerçekleştirdi[36] ve bu durum Gaga'yı, dijital ortamda üç single'ı birden—diğer ikisi "Just Dance" ve "Poker Face"—beş milyon satış sınırını geçen ikinci şarkıcı yaptı.[37][38] RIAA, sertifika verirken video akışını da esas almaya başladıktan sonra, satış ve akış rakamlarının toplamı on milyon oldu ve şarkı, elmas sertifika almaya hak kazandı. "Bad Romance", Pop Songs listesine otuz sekizinci sırasından listeye giriş yaptı[39] ve bir numaraya kadar yükseldi, böylelikle Gaga'nın bu listede art arda bir numarada yer alan beşinci şarkısı oldu.[40] Şarkı, ayrıca Hot Dance Club Songs listesinin de bir numarasına yükseldi.[40] Nielsen Yayın Veri Sistemleri'ne göre, 130 radyoda 10,859 kez dinletilen "Bad Romance", Pop Songs listesinin on yedi senelik geçmişinde en çok dinlenen şarkı olma unvanını elde etti. Ancak bu rekor kısa bir süre sonra Kesha tarafından "Tik Tok" şarkısıyla kırıldı.[41][42]

Şarkı, Avustralya Single Listesi'ne 16,[43] Yeni Zelanda Single Listesi'ne 33 numaradan giriş yaptı.[44] İkinci haftasında Avustralya'da üç numaraya sıçradı.[45] Yedinci haftasında ise Avustralya'da iki, Yeni Zelanda'da üç numaraya yükseldi ve ilkinde bu sıranın üstüne çıkamadı.[44][46] 280,000 üzerinde kopya satması üzerine Avustralya Kayıt Endüstrisi Birliği (ARIA) tarafından dört kez platin sertifika ile ödüllendirildi.[47] "Bad Romance", 29 Ekim 2009 tarihli İrlanda Single Listesi'ne yirminci sıradan girdi ve yedi hafta sonra bir numara oturdu.[48][49] Kanada'da yayımlanan Canadian Hot 100 listesine 58 numaradan giriş yaptı,[50] ikinci haftasında bir numaraya yükselerek Gaga'nın bu listede bir numarada yer alan üçüncü şarkısı oldu.[51] Zirvede bir hafta kaldıktan sonra yerini Kesha'nın "Tik Tok" şarkısına kaptırsa da, bu şarkının iki hafta bir numarada kalmasından sonra tekrar bir numaraya yerleşti.[52] "Bad Romance", Kanada'da 280,000 kopya satması sayesinde Kanada Kayıt Endüstrisi Birliği (CRIA) tarafından yedi kez platin sertifika ile ödüllendirildi.[53]

Birleşik Krallık'ta yayımlandıktan sonra "Bad Romance", ülkenin single listesine 14 numaradan giriş yaptı.[54] Aralık 2009'da bir numaraya yükselerek Gaga'nın bu ülkede bir numaraya yükselen üçüncü şarkısı oldu.[55] Bu durum, kendisini Birleşik Krallık'ta bir yıl içinde üç şarkısı birden bir numaraya yükselen ilk kadın yaptı.[56] İki hafta sonra, 2010 yılının ilk haftasında tekrar bir numaraya yükselen "Bad Romance", Gaga'ya 21. yüzyılda Birleşik Krallık'ta iki ardışık olmayan hafta bir numaraya yükselen ikinci kadın unvanını da kazandırdı.[57] 400,000 kopya satması sayesinde Britanya Fonogram Endüstrisi (BPI) tarafından altın sertifika ile ödüllendirildi.[58] Ağustos 2013'te Gaga'nın üçüncü stüdyo albümü ARTPOP'ın ilk single'ı "Applause"un yayımlanmasıyla birlikte "Bad Romance"in Birleşik Krallık'taki satışlarında artış gözlemlendi ve satışlar bir milyon sınırını geçti. Böylece Gaga, ülkede birden fazla single'ı bir milyon satışı geçen on altıncı sanatçı oldu.[59] İsveç'te "Bad Romance", üç numradan listeye girdi ve iki hafta sonra zirveye yükseldi.[60][61] Avrupa ülkelerinden Avusturya, Belçika (Flanders ve Valonya), Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya (2009 sonlarından 2011 başlarına kadar ilk 50 içinde 65 hafta boyunca kaldı),[62] Hollanda, İsviçre ve Norveç ulusal listelerine giriş yaptı.[63] Avrupa Hot 100 Single listesine kırkıncı sıradan dahil oldu[64] ve 23 Ocak 2010'da bir numaraya yükselerek bu sırada iki hafta kaldı.[65] Uluslararası Fonogram Endüstrisi Federasyonu'na göre "Bad Romance", dünya çapında 9,7 milyon kopya satışı gerçekleştirerek en çok satan single'lar arasında adını yazdırdı.[66]

Video klibi

Gelişim

Rolling Stone dergisine verdiği bir röportajda Gaga, "Bad Romance" video klibinin Francis Lawrence tarafından yönetildiğini açıkladı ve klibin son halinden etkilendiğini belirtti.[67] Konuyla ilgili olarak "[Lawrence'ın] yeteneğinin, benim yapabileceğimden çok daha fazla olduğunu biliyordum." yorumunu yaptı.[68] Klibin sanat yönetmenliğini Gaga'nın imaj tasarım ekibi Haus of Gaga üstlendi,[67] ve 10 Kasım 2009'da son sürüm gösterilmeye başlandı. Gaga, Lawrence ile yaptığı bu iş birliği hakkında şu yorumu yaptı:

Bir pop videosunun yapılışı hakkında derin bilgisi olan birini istiyordum, çünkü yönetmenlerle çalışırken yaşadığım en büyük sorun, benim yönetmen olmam, benim işlemleri ve moda tarzını yazmam ve konuyu belirleyenin yine ben olması. Sanatçının herhangi bir katkısını terk edecek yönetmen bulmak çok zor. [...] Ama Francis ve ben beraber çalıştık. [...] Her şey iş birliğine dayalıydı. O gerçek bir pop yönetmeni ve film yapımcısı. Ben Efsaneyim filmini yaptı ve ben büyük bir Will Smith hayranıyım. Bu yüzden ona verdiğim her tuhaf ve psikopat fikri doğru işleyip yansıtacağını biliyordum. [...] Ancak bunun izleyenlere hitap etmesi ve onlarla ilgili de olması gerekir.[68]

Video klibin konsepti, Gaga ve Lawrence iş birliği ile oluşturuldu.[69] Başlangıçta, çekimler için New York'a gidilmesi ve açık hava dahil olmak üzere daha ayrıntılı setler kurulması planlandı.[69] Ancak video için ayrılan bütçenin düşük olması ve ürün yerleştirmesinin olmaması sebebiyle fikir rafa kaldırıldı.[69] Çekimler, Los Angeles'ta iki günlük bir süre içinde gerçekleştirildi.[69] Lawrence, klip çekimi sırasında Gaga'nın iş ahlakını ve yaratıcılığını şöyle tarif etti: "O, video kliplerde sanatsal kalıpları seviyor ve gerçek bir yaratıcı ortağı, büyük fikirleri, çok güzel ve eşsiz zevkleri var. Hem de onun gerçekten olağanüstü olan bu giysilerini tasarlamak için çalıştığı büyük bir ekibi var. O çok çalışıyor [...] onunla çalışmak gerçekten eğlenceli oldu."[69]

Gaga, video klip için bir adet jilet görünümlü gözlük tasarladı—bu tasvirin sert bir kadın imajı ortaya koyduğuna inanmaktadır—ve bu durumu "Bazı zorlu piliçleri ve bazı kız arkadaşlarımı tasarlamak istedim. [...] Ağızlarının içlerinde jilet taşıyordu bunlar. [...] Bu sert kadın imajı, göstermek istediğim şeylerden biriydi. Bunun anlamı şuydu: 'Bu benim kalkanım, bu benim silahım, bu benim şöhret ruhum, bu benim canavarım.'" sözleriyle açıkladı.[68] Ayrıca videoda "eğlence sektöründe insan ticaretinin nasıl yapıldığının mecazi bir yolla" anlatıldığını söyledi.[70] Klipteki beyaz kauçuk elbise, Arkadaşım Canavar filmindeki kurt kostümünden esinlenilerek üretildi.[71] Ayrıca Gaga, tasarımcı Alexander McQueen'in 30 inç (300 mm) uzunluğundaki topuklu ayakkabılarını[72] ve ünlü "Uzaylı" ayakkabısını da giydi.[73]

Özet
Gaga'nın "Bad Romance" klibindeki koreografisi, Michael Jackson'ın Thriller klibindeki koreografisiyle karşılaştırıldı.

Videonun ana teması, Gaga'yı uyuşturucu kullanıp Rus Mafyası'na satan süpermodeller üzerinde şekillenir. Mekân, floresan beyaz bir hamamdır.[68][74] Video, Gaga'nın beyaz bir tahtta, altından yapılma kıyafetleri ve jiletli gözlükleriyle oturduğu sahneyle başlar. Gaga burada insanlarla ve bir çift Dalmaçyalı köpekle çevrilidir. Daha sonra elindeki elektronik cihazdan elini çeken Gaga, bu hamlesiyle şarkıyı başlatır. Bu sırada ışıklandırma görüntüleri yatay bir düzlemde takip edilir. Bu sıralarda "Bath Haus of GaGa" yazısı görüntülenir. Beyaz ve metalik görünümlü tabutlardan, gözleri kapalı parlak beyaz kıyafetli kadınlar çıkar. En ortada, üzerinde "Mons†er" yazılı tabuttan da Gaga çıkar ve bu grup dans etmeye başlar. Bu süreçte, aralıklarla siyah kıyafet, şapka ve güneş gözlükleriyle aynaya bakarak şarkı söyleyen Gaga da gösterilir.

Şarkının nakaratı başladığında, iki kadın Gaga'yı küvetten çıkararak onun üstünü yırtıp ona zorla bir şişe vodka içirirler. İkinci geçiş bölümü başladığında Gaga, elmas işlemeli kıyafeti ve tacıyla, satılacağı erkeklerin önünde kışkırtıcı biçimde dans eder. Ayrıca Gaga, Slovenyalı model Jurij Bradač'ın oynadığı müşteri adamın bacağına oturur.[75] Bundan sonra bu müşteri, en yüksek teklifi vererek Gaga'yı satın alır. Nakaratın üçüncü kez başladığı süreçte, Gaga yapma bir kutup ayısı ceketi giyerek, yatakta oturup soyunan adama doğru yürürken görünür. Bu sırada kırmızı kıyafetli ve daha farklı makyajlı Gaga ve arkasındaki kadınların dans ettiği sahneler görüntülenir. Videonun sonunda, Gaga, bir iskeletin yanında sigara içerken görüntülenir. Yatağın üzerindeki her şey yanmış ve küllerle kaplanmıştır. Gaga'nınsa, göğsündeki parlak ışık saçan piroteknik sütyeni görünür.

Eleştiriler

Entertainment Weekly dergisinden Tim Stack, videodaki dans koreografilerinden bir kısmını, Michael Jackson'ın "Thriller"ı ile karşılaştırdı. Bu durum için Stack, şunları söyledi: "Gaga'nın daha soyunuk göründüğü yakın çekim görüntülerinden daha sevimli bir Gaga hatırlamıyorum."[76] E! dergisinden Jennifer Cady de videodan etkilendiğini belirterek şu yorumu yaptı: "Bu müzik videosu, Gaga'nın pop müzik dünyasına getirdiği her şeye teşekkür etmemizi sağlıyor. Gaga'yı izlemek keyifli, süssüz ve basit. [...] Gaga gibi birinin bunu yapmasına ihtiyacımız vardı. Asıl görüşlerini ve özenini ürüne yansıtan, böylelikle ürünü canlı hissettiren biri."[77] Rolling Stone dergisinden Daniel Kreps, videodaki sahnelerin, Stanley Kubrick'in işlerinden bir yansıma olduğunu öne sürdü. Buna ek olarak videonun, Gaga'nın en çılgın işi olduğunu belirtti.[78] MTV'den Jocelyn Vena, videonun sembolik olduğuna inandığını belirterek, şu yoruma yer verdi: "Eski Gaga gitti, işte yepyeni bir Gaga: sınırları zorlamaktan zevk alan ve cinsel günahları keşfetmeye meyilli." Vena ayrıca videonun, Gaga'nın dehasına bir vasiyetname olduğunu öne sürdü ve şunları ekledi: "Yeni bir sanatçı olarak, videodaki sanatsal görünümü değiştirerek kendi sanatsal akışını değiştirdi."[79] The Wall Street Journal, Gaga'yı 1980'lerdeki Madonna ve Michael Jackson'la karşılaştırarak; günümüzde gösterişi, modayı, koreografiyi hep bir arada anlayan sayılı pop şarkıcısından biri olarak gösterdi.[23] About.com'dan Bill Lamb, "şarkı gibi video da tüm duyularınıza hitap ediyor ve bir süre sonra müzikal ve görsel bir güç içinde boğulduğunuzu hissediyorsunuz." şeklinde bir yorum yaptı.[80] 3 Ağustos 2010'da video 2010 MTV Video Müzik Ödülleri kapsamında on dalda aday gösterildi: En İyi Sinematografi, En İyi Düzenleme, En İyi Sanat Yönetmenliği, En İyi Özel Efektler, En İyi Koreografi, En İyi Yönetmenlik, En İyi Dans Videosu, En İyi Pop Videosu, En İyi Kadın Videosu ve Yılın Videosu. Bu sayıyla beraber şarkı, Peter Gabriel'in "Sledgehammer" şarkısıyla beraber, tek bir şarkı için en çok dalda MTV VMA adayı gösterilen şarkı oldu.[81]

Canlı performanslar
Gaga, The Monster Ball Tour kapsamında dansçılarıyla bir giroskop içinde "Bad Romance"i seslendirirken.

Şarkının bir kısmı 3 Ekim 2009'da Saturday Night Live'da seslendirildi. Gaga, Nasir Mazhar ve "Haus of Gaga" grubu tarafından tasarlanmış olan "The Orbit" adlı karmaşık bir kostüm giydi.[7] Bu kostüm Gaga tarafından "moda tesisatı" adıyla nitelendirildi.[82] Bunun yanında Gossip Girl dizisinin The Last Days of Disco Stick bölümünde şarkı Gaga tarafından seslendirildi.[83][84] Gossip Girl'de yapımcı olan Stephanie Savage, şarkıya diziye özel birkaç söz yerleştirildiğini belirtti.[83]

"Bad Romance", bunun yanında 2009 Amerikan Müzik Ödülleri'nde, yine albümden bir diğer şarkı olan "Speechless" ile birlikte seslendirildi.[85] The Jay Leno Show'da Gaga siyah güneş gözlükleriyle ve siyah ceketiyle beraber seslendirdi. Bu gösteride Gaga'nın arka plan dansçıları S&M esinli başlıklar giydi.[86] Yine iki şarkı, The Ellen DeGeneres Show kapsamında 25 Kasım 2009'da canlı olarak seslendirildi.[87] Gaga ayrıca şarkıyı İngiliz The X Factor programında 6 Aralık 2009'da seslendirdi.[88] "Bad Romance", Gaga'nın The Monster Ball Tour kapsamında seslendirilen son şarkı olarak belirlendi.[89][90]

Şarkı listesi

Yapım görevlileri

Yapım görevlileri, The Fame Monster albüm kitapçığından alınmıştır.[1]

Listeler ve sertifikalar

Sertifikalar
Ülke Sertifika
ABD 10× Platin[35]
Almanya Platin[143]
Avustralya 4× Platin[47]
Belçika Altın[144]
Birleşik Krallık Altın[58]
Danimarka Platin[145]
Fransa Platin[146]
İspanya 2× Platin[147]
İsveç 2× Platin[148]
İsviçre Platin[149]
İtalya Çoklu Platin[150]
Japonya Altın (bilgisayar)[151]
Japonya Altın (telefon)[152]
Kanada 7× Platin[53]
Rusya Altın (telefon)[153]
Yeni Zelanda 2× Platin[154]

Yayımlanma tarihleri
Ülke Tarih Biçim
Fransa[155] 23 Ekim 2009 Dijital indirme
İrlanda[156]
Birleşik Krallık 25 Ekim 2009[157]
Amerika Birleşik Devletleri 26 Ekim 2009[158]
Almanya[159] 27 Ekim 2009
Finlandiya[160]
İspanya[161]
İsveç[160]
Norveç[162]
Birleşik Krallık 23 Kasım 2009[163] CD single
Avustralya 27 Kasım 2009[164]
Amerika Birleşik Devletleri 22 Aralık 2009[165] Remiksler – Dijital indirme
12 Ocak 2010[165][166] Remiksler – CD single
Fransa 18 Ocak 2010[167] CD single
Amerika Birleşik Devletleri 9 Şubat 2010[97] Remiksler Bölüm 2 – Dijital indirme

Kaynakça
  1. The Fame Monster (albüm kitapçığı [CD, plak]). Lady Gaga. Interscope Records. 2009 0602527252766.
  2. "Lady Gaga – "Bad Romance" writing credits". Broadcast Music Incorporated. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2010.
  3. RS Staff (31 Aralık 2009). "The Best 25 Songs Of 2009". Rolling Stone. 1098 (98). Jann Wenner. ISSN 0035-791X.
  4. Harding, Cortney (1 Ekim 2009). "Lady Gaga: First Lady". Billboard. Prometheus Global Media. 12 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2009.
  5. Kaufman, Gil (2 Ekim 2010). "New Lady Gaga Track 'Bad Romance' Leaks". MTV (MTV Networks). 5 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2009.
  6. Kreps, Daniel (29 Eylül 2009). "Lady Gaga Readies New Single for "SNL," "The Fame" Re-Release". Rolling Stone. 1098 (45). Jann Wenner. ISSN 0035-791X.
  7. Pickman, Jonathan (5 Ekim 2009). "Lady Gaga Fights Madonna, Debuts "Bad Romance" on "Saturday Night Live"". Rolling Stone. Jann Wenner. 26 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2009.
  8. "SHOWstudio presents Alexander McQueen S/S 2010 Live". SHOWstudio.com. 7 Ekim 2009. 11 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2009.
  9. "Ooh-La-La! Lady Gaga's 'Bad Romance'". Extra. Warner Bros. Television Distribution. 19 Ekim 2009. 24 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2010.
  10. Lamb, Bill (20 Ekim 2009). "Lady Gaga – "Bad Romance"". About.com. 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2009.
  11. Robinson, Lisa (Eylül 2010). "Lady Gaga On Sex, Fame, Drugs, and Her Fans". Vanity Fair. s. 34. ISSN 0733-8899.
  12. Bryant, Ali (15 Ocak 2010). "Going Ga-Ga". Grazia. 2 (10). Mumbai, Hindistan: Arnoldo Mondadori Editore. ss. 56-58. ISSN 1756-364X.
  13. Lamb, Bill (16 Ekim 2009). "Lady GaGa's 'Bad Romance' Cover Art – Out in Less Than Two Weeks". About.com. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2009.
  14. Cinquemani, Sal (18 Kasım 2009). "Lady Gaga: The Fame Monster". Slant Magazine. 17 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2009.
  15. "Digital Sheet Music – Lady Gaga – Bad Romance". Musicnotes.com. Sony/ATV Music Publishing. Erişim tarihi: 12 Ocak 2010.
  16. Price, Simon (22 Kasım 2009). "Album: Lady Gaga, The Fame Monster (Polydor)". The Independent. BK. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2009.
  17. Kreps, Daniel (2 Ekim 2009). "Is Lady Gaga's "Bad Romance" Bound for "SNL"? New Track Hits the Web". Rolling Stone. 1095 (9). Jann Wenner. ISSN 0035-791X.
  18. Anitai, Tamar (2 Kasım 2009). "Lady Gaga On MTV's 'It's On With Alexa Chung'". MTV (MTV Networks). 4 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2009.
  19. "The Ultimate Ranking of Lady Gaga's Catalogue". Rolling Stone. Jann Wenner. 28 Mayıs 2011. 28 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2011.
  20. Lamb, Bill (23 Ekim 2009). "A Real Work of Pop Art – Not a Stopgap Release". About.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2009.
  21. Empire, Kitty (22 Kasım 2009). "Lady Gaga: The Fame Monster". The Guardian. BK. 28 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2009.
  22. Dolan, Jon (23 Kasım 2009). "Lady Gaga: The Fame Monster Review". Rolling Stone. Jann Wenner. 7 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2009.
  23. Farley, Christopher John (11 Kasım 2009). "Lady Gaga: "Bad Romance" Plus Crowns, Kinkiness and Choreography". The Wall Street Journal. 2 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2009.
  24. Hubbard, Michael (23 Kasım 2003). "Lady Gaga: The Fame Monster, track-by-track". MusicOMH. 26 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2009.
  25. Staff, Pitchfork (15 Aralık 2009). "The Top 100 Tracks of 2009". Pitchfork Media. 4 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2009.
  26. Gunderson, Edna (23 Kasım 2009). "Lady Gaga's 'Fame Monster' is so cool, it's cold". USA Today. 27 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2009.
  27. "Top 10 List of Songs with Unhealthy Relationship Ingredients". American Broadcasting Company. 12 Aralık 2009. 12 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2009.
  28. Wood, Mikael (23 Kasım 2009). "Album review: Lady Gaga's 'The Fame Monster'". Los Angeles Times. 7 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2009.
  29. Lester, Paul (20 Kasım 2009). "Lady Gaga: The Fame Monster Review". BBC Online. 16 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2009.
  30. Herrera, Monica (13 Kasım 2009). "New Releases: Lady Gaga "Bad Romance"". Billboard. Nielsen Business Media, Inc. 1 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2009.
  31. Blistein, Jon (25 Aralık 2009). "Monster of Pop?". L Magazine. 30 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2009.
  32. RS Staff (31 Aralık 2009). "The Best 25 Songs Of 2009". Rolling Stone. 1098 (98). Jann Wenner. ISSN 0035-791X.
  33. Pietroluongo, Silvio (5 Kasım 2009). "DeRulo Tops Hot 100 But Swift Swoops In". Billboard. Nielsen Business Media, Inc. 24 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2009.
  34. Pietrolungo, Silvio (26 Kasım 2009). "'Empire' Entrenched At No. 1 On Billboard Hot 100". Billboard. Nielsen Business Media, Inc. 24 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2009.
  35. "RIAA – Gold & Platinum – Lady Gaga". Amerika Kayıt Endüstrisi Birliği. 28 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2010.
  36. Trust, Gary (23 Ağustos 2013). "Ask Billboard: Who's Sold More, Katy Perry Or Lady Gaga?". Billboard. Prometheus Global Media. 20 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2013.
  37. Trust, Gary (12 Haziran 2012). "Ask Billboard: Was Lady Gaga's 'Born This Way' a Disappointment?". Billboard. Prometheus Global Media. 23 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2012.
  38. Grein, Paul (7 Aralık 2011). "Week Ending Dec. 4, 2011. Songs: Katy Goes On Sale". Yahoo! music. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2011.
  39. Taylor, Chuck (26 Ekim 2009). "Chart Highlights: Pop, Country, Tropical Songs". Billboard. Nielsen Business Media, Inc. 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2009.
  40. Trust, Gary (5 Ocak 2010). "Chart Highlights: Rock, Latin, Pop Songs & More". Billboard. Nielsen Business Media, Inc. 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2010.
  41. Trust, Gary (19 Ocak 2010). "Lady Gaga Sets Latest Chart Record". Billboard. Nielsen Business Media, Inc. 16 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2010.
  42. Herrera, Monica (25 Ocak 2010). "'TiK' Talk: Ke$ha Breaks Pop Songs Record". Billboard. Nielsen Business Media, Inc. 23 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2010.
  43. "Australia Singles Top 50". Australian Recording Industry Association. 2 Kasım 2009. 10 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2009.
  44. "Chart #1699: New Zealand Top 40". Recording Industry Association of New Zealand. 21 Aralık 2009. 21 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2009.
  45. "Australia Singles Top 50". Australian Recording Industry Association. 8 Kasım 2009. 5 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2009.
  46. "Australia Singles Top 50". Australian Recording Industry Association. 20 Aralık 2009. 22 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2009.
  47. "ARIA Charts – Accreditations – 2011 Singles". Australian Record Industry Association. 30 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2011.
  48. "Ireland Singles Top 50". Irish Recorded Music Association. 29 Ekim 2009. 16 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2010.
  49. "Ireland Singles Top 50". Irish Recorded Music Association. 10 Aralık 2009. 6 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2009.
  50. "Canadian Hot 100: Week Ending November 7, 2009". Billboard. Nielsen Business Media, Inc. 7 Kasım 2009. 25 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2009.
  51. "Canadian Hot 100: Week Ending November 14, 2009". Billboard. Nielsen Business Media, Inc. 14 Kasım 2009. 24 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2009.
  52. "Canadian Hot 100: Week Ending December 5, 2009". Billboard. Nielsen Business Media, Inc. 5 Aralık 2009. 23 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2009.
  53. "April 2010 Certifications (CRIA)". Canadian Recording Industry Association. 13 Mayıs 2010. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2010.
  54. "UK Singles Chart: Week of November 7, 2009". The Official Charts Company. 7 Kasım 2009. 9 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2010.
  55. "UK Singles Chart: Week of December 19, 2009". The Official Charts Company. 19 Aralık 2009. 9 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2010.
  56. "Lady GaGa Scores Third UK Number 1 Single". MTV (MTV Networks). 14 Aralık 2009. 26 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2010.
  57. "UK Singles Chart: Week of January 9, 2010". The Official Charts Company. 9 Ocak 2010. 12 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2010.
  58. "BPI – certified awards". British Phonographic Industry. 10 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2010.
  59. "Lady Gaga scores another million-selling single!". Official Charts Company. 20 Ağustos 2013. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2013.
  60. "Swedish Singles Top 60". Sverigetopplistan. 5 Kasım 2009. 24 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2009.
  61. "Swedish Singles Top 60". Sverigetopplistan. 20 Kasım 2009. 24 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2009.
  62. "TILASTOT – Suomen virallinen lista – Artistit – Lady Gaga: The Fame Monster" (Fince). ifpi.fi. Musiikkituottajat – IFPI Finland. 12 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2011.
  63. "Lady Gaga – Bad Romance (song)". Ultratop 50. Hung Medien. 21 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2009.
  64. "European Hot 100: Week Ending November 21, 2009". Billboard. Nielsen Business Media, Inc. 12 Kasım 2009. 9 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2009.
  65. "European Hot 100: Week Ending January 23, 2010". Billboard. Nielsen Business Media, Inc. 23 Ocak 2010. 5 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2010.
  66. "IFPI publishes Digital Music Report 2011". International Federation of the Phonographic Industry. 20 Ocak 2011. 8 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2011.
  67. Hiatt, Brian (21 Ekim 2009). "Inside The Monster Ball: Lady Gaga Reveals Plans for Ambitious New Tour". Rolling Stone. Jann Wenner. 7 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2009.
  68. Vena, Jocelyn (9 Kasım 2009). "Lady Gaga Says 'Bad Romance' Video Is About 'Tough Female Spirit'". MTV (MTV Networks). 12 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2009.
  69. "Lady Gaga's 'Bad Romance' Director Recalls Video's 'Explosion'". VH1. Viacom. 13 Eylül 2010. Erişim tarihi: 27 Kasım 2011.
  70. Gray, Richard (2012). The Performance Identities of Lady Gaga. McFarland and Company Inc. Publishers. s. 44. 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2013.
  71. Sawdey, Evan (12 Kasım 2009). "Lady Gaga's "Bad Romance" Video: WTF?". PopMatters.com. 14 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2009.
  72. Lapowsky, Issie (11 Kasım 2009). "Lady Gaga's on fire in her 'Bad Romance' video". New York Daily News. 14 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2009.
  73. Herbert, Emily (2010). Lady Gaga: Behind the Fame. New York: Overlook Press. s. 215. ISBN 978-1-59020-423-8.
  74. Dinh, James (11 Kasım 2009). "Lady Gaga Fans React To 'Bad Romance' Video". MTV. MTV Networks. 21 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2009.
  75. "Jurij Bradač in Lady Gaga". MTV Slovenia. MTV Networks. 11 Kasım 2009. 11 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2010.
  76. Stack, Tim (11 Kasım 2009). "Lady Gaga's new 'Bad Romance' video: Her best yet?!". Entertainment Weekly. 14 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2009.
  77. Cady, Jennifer (11 Kasım 2009). "Lady Gaga Brings the Crazy in "Bad Romance" Video". E!. 12 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2009.
  78. Kreps, Daniel (11 Kasım 2009). "Lady Gaga Premieres "Bad Romance," Her Craziest Video Yet". Rolling Stone. Jann Wenner. 19 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2009.
  79. Vena, Jocelyn (11 Kasım 2009). "Lady Gaga Launches Her Next Phase With Eye-Grabbing 'Bad Romance Video". MTV. MTV Networks. 14 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2009.
  80. Lamb, Bill (11 Ekim 2009). "Lady Gaga's "Bad Romance" Video – Almost Overwhelming". About.com. 4 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2009.
  81. Herrera, Monica (4 Ağustos 2010). "Lady Gaga Earns Record 13 MTV VMA Nominations". Billboard. Nielsen Business Media, Inc. 6 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2010.
  82. Aswad, Jem (4 Ekim 2009). "Lady Gaga, Madonna Catfight, Almost Kiss On 'Saturday Night Live'". MTV. MTV Networks. 12 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2009.
  83. Futterman, Erica (4 Kasım 2009). "Exclusive: Behind the Scenes as Lady Gaga Hits "Gossip Girl"". Rolling Stone. 1099 (43). Jann Wenner. ISSN 0035-791X.
  84. "First Look: Lady Gaga's Gossip Girl Performance". People. 12 Kasım 2009. 27 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2010.
  85. Kung, Michelle (22 Kasım 2009). "American Music Awards 2009: Adam Lambert, Lady Gaga Dazzle". The Wall Street Journal. 30 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2009.
  86. Dinh, James (24 Kasım 2009). "Lady Gaga Brings S&M 'Bad Romance' To 'Jay Leno Show'". MTV. MTV Networks. 27 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2009.
  87. Vena, Jocelyn (25 Kasım 2009). "Lady Gaga Tells Fans 'It's OK' To Be A Freak". MTV. MTV Networks. 1 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2009.
  88. "Lady GaGa's 'X Factor' outfit". OK!. 2 Aralık 2009. 1 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2009.
  89. Stevenson, Jane (29 Kasım 2009). "Lady Gaga puts on a Monster show". Toronto Sun. 5 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2009.
  90. Nestruck, Kelly (30 Kasım 2009). "Lady Gaga's Monster Ball, reviewed by a theatre critic". The Guardian. 2 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2009.
  91. "Bad Romance – Single". iTunes. 3 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2009.
  92. "Bad Romance – EP". iTunes. 4 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2009.
  93. "Bad Romance – German release". iTunes. 4 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2009.
  94. "Bad Romance – French CD Single". Musique.fnac.com. 1 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2010.
  95. "Bad Romance – UK CD Single". Interscope Records. 30 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2009.
  96. "Bad Romance Vinyl". Universal Music. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2010.
  97. "Bad Romance (The Remixes, Pt. 2)". iTunes. 4 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2010.
  98. "US The Remixes CD Single". Amazon.com. 15 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2010.
  99. "Billboard – Lady Gaga – Adult Contemporary". Billboard. Nielsen Business Media, Inc. 11 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2010.
  100. "Chart Highlights: Pop, Rock, Jazz Songs & More". Billboard. Nielsen. 23 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2010.
  101. "Billboard – Lady Gaga – Hot Latin Songs". Billboard. Nielsen Business Media, Inc. 11 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2010.
  102. "Chartverfolgong > Lady Gaga > Bad Romance". Media Control Charts. Musicline.de. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2009.
  103. "Brazil Hot 100 Airplay". Billboard Brazil (Portekizce). 79 (2). Brezilya: Nielsen Business Media, Inc. 1 Nisan 2010. ISSN 977-217605400-2 |issn= değerini kontrol edin (yardım).
  104. "Week05 – Bulgarian Airplay Top 5". Bulgarian Association of Music Producers. Nielsen Broadcast Data Systems. 7 Şubat 2010. 25 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2010.
  105. "RADIO TOP100 Oficiální – Lady Gaga Bad Romance – Czech Republic". International Federation of the Phonographic Industry. IFPIcr.cz. 14 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2010.
  106. "Tops : Black Eyes Peas et Lady GaGa n°1". Syndicat National de l'Édition Phonographique. Chartsinfrance. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2010.
  107. "Nederlandse top 40". Stichting Nederlandse top 40. 16 Ocak 2010. Erişim tarihi: 14 Aralık 2011.
  108. "Media Forest: Airplay chart". mediaforest.biz. 14 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2013.
  109. "Hungarian Singles Chart". Mahasz. Mahasz.hu. 14 Aralık 2011. 1 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2010.
  110. Huitrón, Lorna (13 Aralık 2010). "Lady Gaga, en la cima del Monitor Latino en inglés con Bad romance" (İspanyolca). El Porvenir. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2012.
  111. "Polish Dance Chart ZPAV: April 1–15, 2010" (Lehçe). Polish Society of the Phonographic Industry. 28 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2011.
  112. "Airplay Chart Romania". Nielsen Business Media. 2. Hafta, 2010. 16 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2010. Tarih değerini gözden geçirin: |tarih= (yardım)
  113. "RADIO TOP100 Oficiálna – Lady Gaga Bad Romance – Slovak Republic". International Federation of the Phonographic Industry. IFPIcr.cz. 5 Kasım 2009. 23 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2009.
  114. "ARIA Charts – End Of Year Charts – Top 100 Singles 2009". Australian Recording Industry Association. 16 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2009.
  115. "Jaaroverzichten 2009 (Flanders)" (Felemenkçe). Ultratop. Hung Medien. 2009. 17 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2010.
  116. "2009 UK Official Singles Chart" (PDF). Charts Plus. 16 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2009.
  117. "Denmark Year-end Singles for 2009". Tracklisten. 12 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2010.
  118. "Best of 2009 – Ireland". Irish Recorded Music Association. 15 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2010.
  119. "Classifiche annuali dei cd, dvd, compilation più venduti e digital download più scaricati online nel 2009" (İtalyanca). Federation of the Italian Music Industry. 19 Ocak 2010. 18 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2010.
  120. "Årslista Singlar – År 2009". Swedish Recording Industry Association. 28 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2010.
  121. "Annual Top 50 Singles Chart 2009". Recording Industry Association of New Zealand. 2009. 12 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2010.
  122. "2010 Year-End Billboard Hot 100 Songs". Billboard. Prometheus Global Media. 28 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2010.
  123. "2010 Year-End Billboard Adult Contemporary Songs". Billboard. Prometheus Global Media. 28 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2010.
  124. "2010 Year-End Hot Dance Club Songs". Billboard. Prometheus Global Media. 29 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2010.
  125. "2010 Year-End Pop Songs". Billboard. Prometheus Global Media. 29 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2010.
  126. "2010 Year-End German charts". Viva.tv. Media Control AG. 12 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2011.
  127. "2010 Year-End European Hot 100 Songs". Billboard. Prometheus Global Media. 9 Aralık 2012. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2010.
  128. "ARIA Charts – End Of Year Charts – Top 100 Singles 2010". Australian Recording Industry Association. 23 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2011.
  129. "Jahreshitparade 2010". austriancharts.at (Almanca). Hung Medien. 20 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2010.
  130. "Jaaroverzichten 2010 (Flanders)" (Felemenkçe). Ultratop. Hung Medien. 23 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2010.
  131. "Ultratop Belgian Charts" (Fransızca). Ultratop. Hung Medien. 27 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2010.
  132. "UK Year-End Charts 2010" (PDF). The Official Charts Company. ChartsPlus. 28 Haziran 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2011.
  133. "Track 2010 Top-50". Tracklisten (Danca). Nielsen Music Control. 2010. 22 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2010.
  134. "2010 Dutch Year-end chart" (Felemenkçe). MegaCharts. Hung Medien. 1 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2010.
  135. "Promusicae – Año 2010" (PDF). Promusicae. 21 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2010. Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım)
  136. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2013.
  137. "2010 Year End Swiss Singles Chart". Swiss Music Charts. 2011. 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2011.
  138. "FIMI - Federazione Industria Musicale Italiana - Benvenuto!". Federation of the Italian Music Industry. 12 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2013.
  139. "2010 Year-End Japan Hot 100 Songs". Billboard. Prometheus Global Media. 28 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2010.
  140. "2010 Year-End Canadian Hot 100 Songs". Billboard. Prometheus Global Media. 13 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2010.
  141. "MAHASZ Rádiós TOP 100 2010". Mahasz (Macarca). 1 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2011.
  142. "Topul celor mai difuzate piese în România în 2010" (Rumence). România Liberă. 6 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2011.
  143. "Gold-/Platin-Datenbank (Lady Gaga)" (Almanca). Bundesverband Musikindustrie. 9 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2010.
  144. "Gold and Platinum Singles – 2009" (Felemenkçe). Ultratop 50. 23 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2010.
  145. "Tracklisten Top 40 (Check Uge 11-2010)" (Danca). International Federation of the Phonographic Industry. 19 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2010.
  146. "Certifications Singles Platine – année 2010" (Fransızca). Syndicat National de l'Édition Phonographique. 13 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2011.
  147. "Top 50 Canciones Publicar W51, 2010" (PDF) (İspanyolca). Productores de Música de España. 17 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2010.
  148. "Guld Platina Cert 2011" (İsveççe). International Federation of the Phonographic Industry. 2012. 2 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2012.
  149. "Swiss Certifications – Awards 2010". International Federation of the Phonographic Industry. 9 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2010.
  150. "Certificazioni Download FIMI" (PDF). Federation of the Italian Music Industry. 29 Ağustos 2010. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2010.
  151. "レコード協会調べ　2月度有料音楽配信認定 ＜略称：2月度認定＞". RIAJ (Japonca). 20 Şubat 2011. 5 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2011.
  152. "Digital sales certification in May, 2010". Recording Industry Association of Japan. 20 Haziran 2010. 15 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2010.
  153. "Lenta.ru: Музыка: Имеющие уши" (Rusça). Lenta.ru. 2 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2011.
  154. "New Zealand Singles Chart: Chart #1703". Recording Industry Association of New Zealand. 11 Ocak 2010. 21 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2011.
  155. "Lady Gaga "Bad Romance" Digital Download". iTunes. 8 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2013.
  156. "Bad Romance by Lady GaGa". 7digital. 30 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2013.
  157. "Bad Romance by Lady GaGa". 7digital. 22 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2013.
  158. "Bad Romance US Release". iTunes. 4 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2009.
  159. "Bad Romance von Lady GaGa" (Almanca). 7digital. 1 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2013. 12. harf sırasında bulunan |başlık= parametresi line feed character içeriyor (yardım)
  160. "Bad Romance by Lady GaGa". 7digital. 1 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2013. 12. harf sırasında bulunan |başlık= parametresi line feed character içeriyor (yardım)
  161. "Bad Romance by Lady GaGa" (İspanyolca). 7digital. 1 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2013. 12. harf sırasında bulunan |başlık= parametresi line feed character içeriyor (yardım)
  162. "Bad Romance by Lady GaGa". 7digital. 2 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2013. 12. harf sırasında bulunan |başlık= parametresi line feed character içeriyor (yardım)
  163. "Bad Romance UK release". HMV Group. 25 Ekim 2009. 15 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2010.
  164. "Lady Gaga Bad Romance CD Single". The Music Shop. 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2009.
  165. "Bad Romance – The Remixes". Interscope Records. 15 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2010.
  166. "Bad Romance – CD Single – The Remixes". Amazon.com. 15 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2010.
  167. "Lady Gaga "Bad Romance" CD Single". Musique. FNAC.com. 28 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2010.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.