The Fame

Gaga, çeşitli gruplarda söz yazdıktan ve New York'taki yeraltı müzik piyasasında adından söz ettirdikten sonra, ilk çalışmalarını bir albümde toplamaya karar verdi.[7] Albümün adı ve konsepti ile ilgili olarak Gaga şunları söyledi: "The Fame, birinin kendini nasıl ünlü gibi hissetmesi gerektiği ile ilgili. [...] Popüler kültür bir sanattır. Pop kültüründen nefret etmek kimseyi havalı yapmaz. Ben bunu benimsedim ve işte karşınızda The Fame. Ancak bu ünü paylaşabiliriz. Hepinizi partiye davet etmek istiyorum. Herkesin bu yaşam tarzının bir parçası olmasını bekliyorum."[8] Gaga, MTV UK ile yaptığı bir röportajda albüm üzerinde iki buçuk yıldır çalıştığını ve albümün yarısını Ocak 2008'in ilk haftasında bitirdiğini belirtti.[9] Söz yazımının dışında, Gaga ayrıca yapımcısı RedOne ile beraber albümün ezgileri ve synth işleri üzerinde de çalıştı.[8] Gaga'ya göre ilk parça olan "Just Dance" neşeli ve kalp temalı olup zor günlerinde insanların yanında olmak üzere yazılmış bir şarkıdır.[10] İkinci şarkı olan "LoveGame" ise, Gaga'nın bir gece kulübünde karşılaştığı bir yabancıya duyduğu cinsel istekten ve ardından söylediği "I wanna take a ride on your disco stick" (Türkçe: Disko çubuğuna binmek istiyorum) sözlerinden etkilendi. Şarkı dört dakika içinde disko çubuğu hookuna dayanarak yazıldı.[11] "Paparazzi" ise farklı şekillerde yorumlanabilen bir şarkıdır. Ancak Gaga About.com'daki bir demecinde şarkının kendi mücadelelerinden, şöhret ve aşka olan açlığından esinlendiğini belirtti. Aslen bir aşk şarkısı olan "Paparazzi", medyayı ayartarak bir insanın hem üne hem aşka sahip olup olamayacağını sorgulayan bir eserdir.[12]

"Poker Face" ise Gaga'nın kumar oynamayı seven erkek arkadaşlarından ilham alan bir şarkıdır. Ancak Gaga'nın biseksüelliğine ve bir erkekle yatarken arzuladığı kadınlara işaret eden ve dolayısıyla 'poker face' (Türkçe: ifadesiz surat) imgesinden yararlanan sözler barındırır.[13][14] "Boys, Boys, Boys", Mötley Crüe'nun benzer bir isme sahip olan "Girls, Girls, Girls" adlı şarkısından esinlenilerek yazılmış bir eserdir. Gaga, bir demecinde bu şarkının rock dinleyicileri tarafından da sevilebilecek bir dişi sürümünü yapmayı amaçladığını belirtti.[8] "Beautiful, Dirty, Rich" ise Gaga'nın Lower East Side'da uyuşturucu ve partilere kapıldığı ve kendini keşfettiği dönemi ele alan bir eserdir.[8] "Eh, Eh (Nothing Else I Can Say)", bir erkek arkadaştan ayrılıp diğeriyle ilişkiye başlamak üzerinedir.[8] Queen grubundan esinlenilerek yazılan "Brown Eyes" ise Gaga'ya göre albümün en hassas şarkısıdır.[8]

Gaga bunun dışında da albümün ardındaki fikirleri ve kendi esin kaynaklarını açıkladı. Çağdaş pop müzikte eksik olan şeyi sanatçının görselliğiyle müziğin harmanlanamayışı olarak açıklayan Gaga, albümün şarkılarını canlı olarak seslendirdiği hemen hemen her gösteride tiyatral görsellikten yana olduğunu belirtti. Böylece insanların, albümle ve müziğiyle geri getirmeyi planladığı performans sanatının farkına varacaklarını umdu.[15]

"Bu albümün farklı olduğunu hissediyorum. [...] The Fame kim olduğunla ilgili değil—herkesin seni nasıl bilmek istediğiyle ilgili! Albümü alıp evden çıkmadan önce ya da arabada dinleyin. [...] Sanatçıların yaratıcılığının marine olmasına gerçekten izin vermelisiniz. Uzun sürdü ama kendi derinliklerime daldım ve onu buldum. Daha fazla gurur duyamazdım. Bu sadece bir kayıt değil[,] tam anlamıyla bir popüler sanat hareketi[.] Bu iş sadece bir şarkıdan ibaret değil."[9]

Gaga, The Fame Ball Tour'da "Paparazzi"'yi seslendirirken.

Müzikal açıdan albüm 1970'lerin glam rock müzisyenleri David Bowie ve Queen'den esintiler taşımaktadır. Gaga bu glam-rock esintilerini, akılda kalıcı pop ezgileriyle bir araya getirerek bunu daha sonraları "tiyatral pop" olarak tanımladı.[16] "Poker Face", "Just Dance" ve "LoveGame" gibi şarkılar yüksek tempolu dans şarkılarıdır. "Poker Face" karanlık sesler içeren ve nakaratında temiz vokaller barındıran bir şarkıdır.[17] "Just Dance" synth temellidir, "LoveGame" dans merkezli bir ritim, "Money Honey" ise orta tempolu tekno ritim barındırmaktadır.[18] "Paparazzi" tutkulu bir ritim barındırırken[19] "Summerboy" adlı şarkı Blondie grubunun şarkılarına benzer bir eserdir.[16] "Eh, Eh" ise albümün diğer dans merkezli şarkılarıyla karşılaştırıldığında balad olarak nitelendirilebilmektedir.[3] Yoğun olarak 1980'lerin synth pop şarkılarından esintiler taşıyan şarkı,[19] "Eh, Eh" sözlerini Rihanna'nın 2007 yılındaki şarkısı "Umbrella"dan almaktadır.[20]

Sözlere bakıldığında, albümdeki şarkılar genel olarak şöhrete kavuşmayı ve popülarite elde etmeyi ima eden bir konsept barındırmaktadır. "Poker Face"in sözlerinde cinsel ima ve sataşmalar görülmektedir.[17] Gaga, Daily Star ile yaptığı bir röportajda, sözlerin, aşk ve cinsellik hakkındaki şaşkınlığı çağrıştırdığını belirtti.[21] BBC dergisine göre, şarkıdaki "Mum-mum-mum-mah" şeklindeki dile takılan söz, Boney M'in 1977 şarkısı "Ma Baker"dan kopyalanmıştır.[22] "Just Dance", "What's going on on the floor? / I love this record, baby but I can't see straight anymore" gibi sözlerle bir partide sarhoş olmaktan bahsetmektedir.[23] "LoveGame", albümün genel hatlarına benzer bir şekilde aşk, şöhret ve cinselliğe yönelik mesajlar barındırır.[24] "Paparazzi", sapkın bir hayranın bir ünlüyü izlemesini konu alır.[25] Şarkıdaki sözler ayrıca kameraların ilgisini çekmek ve ün kazanmak gibi konulara da değinir.[26] Gaga bu durumu şu şekilde açıkladı:

"Temel olarak eğer hiçbir şeyiniz yoksa -ne paranız, ne ününüz- halen kendinizi güzel ve zengin hissedebilirsiniz. Tüm olay seçim yapmakta ve hayatınızda inandığınız bir referansa sahip olmakta. Hepsi kendini keşif ve yaratıcılık üzerine. Albüm biraz bu konuya odaklanmış olsa da, dermeci bir özelliği de var.[...] Müzik, insanları kendileri hakkında belli bir yolda hissettirmek eğilimindedir. Albümün gamsız ve tasasız havası biraz da bunu yansıtıyor. İlginç fikirleri, popun objektifiyle dünyaya aktarmaktan hoşlanıyorum."[15]

Profesyonel değerlendirmeler
Toplam derece
Kaynak	Derece
Metacritic	71/100[27]
Eleştiri dereceleri
Kaynak	Derece
Allmusic	[3]
The A.V. Club	B–[23]
Entertainment Weekly	B–[28]
The Guardian	[29]
musicOMH	[30]
The Phoenix	[31]
PopMatters	7/10[19]
Slant Magazine	[32]
Sputnikmusic	3.5/5[33]
URB	[34]

Albüm genel olarak olumlu eleştiriler topladı. Metacritic albüme yüz üzerinden yetmiş bir puan verdi.[27] Allmusic'ten Matthew Chisling, albümü "yüksek kalitedeki pop karşıtlığına iyi bir örnek" olarak niteledi ve "Albüm dinleyicileri eğlendirecek melodilerle karşımıza çıkamıyor." dedi.[3] URB'den Nicole Powers albümün "Gwen Stefani'nin tarzına benzeyen ironi dolu sözlerini" övdü.[34] Entertainment Weekly'den Mikael Wood, albüme B− verdi ve şu yorumu yaptı: "The Fame'deki güzel, edepsiz ve zengin olmanın yerine hiçbir şeyin geçemeyeceği dünya vizyonu oldukça saf. Bu ekonomik duruma rağmen, Gaga'nın gerçeklerden kaçmasının ayrı bir cazibesi var."[28] The Guardian'dan Alexis Petridis, albüm için "Son derece bağımlılık yapan bir melodiye veya vazgeçilmez bir hook'a sahip. Neredeyse tüm şarkılar birer hit gibi." yorumunu yaptı.[29] The Phoenix yazarı Daniel Brockman, "Gaga akılda kalıcı şarkılar yazarak kaliteyi yükseltiyor" dedi.[31] musicOMH'ten Ben Hogwood, Gaga'nın "küstah tutumu, metalik ritimleri ve dokunaklı şarkı yazımını birleştirmesini" övdü.[30]

"Eh Eh", "Paper Gangsta" ve "Brown Eyes"ı eleştirmesine rağmen PopMatters'tan Evan Sawdey, The Fame'i "mükemmel bir dans albümü" olarak tanımladı ve "Albümün başarısının çoğu yapımcı RedOne'a atfedilebilir." dedi.[19] Houston Chronicle'dan Joey Guerra, albümdeki şarkıların yenilikçi olmadıklarını, fakat yine de Gaga'nın gerçek dans müziği alanına getirdikleriyle övgüyü hakettiğini belirtti.[35] The A.V. Club'dan Genevieve Koski ve Slant Magazine'den Sal Cinquemani, Gaga'nın vokallerini, Gwen Stefani'ninkiyle karşılaştırdı. Koski albüm için "Parlak işlemeli, dans etmek için dolduruşa getiren enerjisiyle uzun bir dans kaydından beklenenleri yerine getiriyor. Bu da zaten ana amaçtır."[23] yorumunu yaparken Cinquemani de şöyle bir yorumda bulundu: "Gaga'nın söz yazımı ucuz ile [...] saçmasapan arasında gidip gelmekte, [...] ama vokal yetenekleri çok iyi. [...] Öne çıkan "Poker Face", "Starstruck", "Paper Gangsta" ve "Summerboy" şarkıları hareketli oluşlarına ve hook'larına güveniyor."[32] The Washington Post'dan Freedom du Lac ise, albümü özgün olmadığı için eleştirdi.[20] MSN Music'ten Robert Christgau albüme "mansiyon ödülü" verdi.[36] The Fame 2 Aralık 2009'da düzenlenen 52. Grammy Ödülleri'nde beş dalda adaylık elde etti. Yılın Albümü için aday gösterilen albüm, En İyi Elektronik/Dans Albümü seçildi.[4][37]

Gaga, The Monster Ball Tour'da "LoveGame"'i seslendirirken.

Amerika Birleşik Devletleri'nde The Fame, Billboard 200 listesine 24.000 satış rakamıyla on yedinci sıradan giriş yaptı.[38][39] Listede dalgalı bir grafik çizdikten sonra 7 Mart 2009'da on numaraya çıktı.[40] Sonraki hafta, uzun bir süre daha geçemeyeceği tepe noktası olan dört numaraya çıktı.[41] Albüm bunun yanında Amerika Dans/Elektronik albümler listesinin zirvesine yükselerek ardışık olmayan 106 hafta boyunca zirvede kaldı.[42] Mart 2010'da ABD'de üç milyonu geçen satışlar üzerine Recording Industry Association of America (RIAA) tarafından üçlü platin plak ile ödüllendirildi.[43] Bugüne kadar bu ülkede, 4.4 milyondan fazla kopya sattığı gibi, 1.01 milyon kez dijital olarak indirilerek ABD'de en çok satan dördüncü dijital albüm oldu.[44][45][46][47] The Fame Monster albümünün yayımlanmasıyla beraber, The Fame albümünü içeren deluxe sürümün 151.000'lik satışı da göz önüne alındığında, albüm ABD'de otuz dördüncü sıradan, altıncı sıraya kadar yükseldi.[48] Listeye ilk girişinin üzerinden altmış iki hafta geçmesinden sonra albüm, 16 Ocak 2010'da iki numaraya kadar çıkmayı başardı ve buradan daha yukarısına çıkamadı.[49] 2009 yılı sonu itibarı ile The Fame, yılın en çok satan beşinci albümü oldu.[50]

Kanada'da albüm, bir numaraya yükseldiği gibi, 560.000'i geçen siparişleri üzerine Canadian Recording Industry Association (CRIA) tarafından yedi kez platin plak ile ödüllendirildi ve bu ülkede bugüne kadar 476.000'in üzerinde sattı.[51][52][53] Yeni Zelanda listesine altıncı sıradan giriş yapan albüm,[54] iki numaraya yükseldi ve bir süre sonra iki kez platin plak elde etti.[55] Avustralya'da on ikinci sıradan giriş yapan albüm,[56] üçüncü sıraya kadar yükseldi.[57] Bu ülkede 210.000'in üzerine çıkan satışları nedeniyle üç kez platin plak elde etti.[58]

Birleşik Krallık listesine üç numaradan giren albüm,[59] ilk onda on hafta kaldıktan sonra, Ronan Keating'in Songs for My Mother albümünü geçerek zirveye yükseldi ve burada dört ardışık hafta kaldı.[60][61] Bu ülkede 1.2 milyonu geçen satışlar üzerine British Phonographic Industry (BPI), dört platin plak ile ödüllendirdi.[62] Ayrıca Birleşik Krallık'taki satış rakamı Ocak 2012'de 2.8 milyonu geçti ve 300.000 dijital satışa dayalı olarak platin sertifika alan ilk albüm oldu.[63][64] The Fame, Fransa'da listelere 73 numaradan giriş yaptı ve iki numaraya kadar yükseldi; Syndicat National de l'Édition Phonographique tarafından elmas sertifika ile ödüllendirildi ve Şubat 2012 itibarıyla 620.000'den fazla kopya sattı.[65][66] Albüm, İrlanda'da sekizinci sıradan listelere girdi[67] ve beşinci haftasında zirveye yükselerek iki hafta boyunca burada kaldı.[68] Avrupa kıtasındaki satışları ele alan European Top 100 Albums listesinde zirveye yükseldi,[69] Almanya ve Avusturya listelerinin de bir numarasına çıktı.[70] Almanya'da en çok indirilen dördüncü albüm oldu.[71] Ayrıca Belçika, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Hollanda, İsviçre, İtalya, Macaristan, Norveç, Polonya, Rusya ve Yunanistan listelerinde de ilk yirmi içinde yer almayı başardı.[72] Dünya genelinde 15 milyonun üzerinde kopya sattı.[73]

Gaga, çıkış single'ı "Just Dance"'i seslendirirken. Şarkıcı, ilk turnesinden önce bazı küçük kulüplerde sahne aldı.

"Just Dance", dijital dağıtım yoluyla albümün ilk single'ı olarak 17 Haziran 2008 tarihinde piyasaya sürüldü.[74] Şarkı, eleştirmenlerce içerdiği dans ve kulüp temasıyla ve synth pop esintileriyle övüldü.[3][20] Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Birleşik Krallık, Hollanda, İrlanda ve Kanada'da müzik listelerinin zirvesine yükseldi, birçok müzik listesinde de ilk onda yer aldı.[75][76][77][78][79] Grammy Ödülleri'nde ise En İyi Dans Kaydı dalında aday gösterildi, fakat ödülü elektronik müzik ikilisi Daft Punk'ın "Harder, Better, Faster, Stronger" şarkısına kaptırdı.[80] "Poker Face", albümün ikinci single şarkısı olarak seçildi; özellikle robotik dile takılan sözleri ve nakaratıyla eleştirmenlerden genel olarak olumlu eleştiriler aldı.[81] Önceki single "Just Dance"'den daha büyük bir başarı elde etti, yayımlandığı hemen hemen her ülkede bir numaraya yerleşti.[82] "Poker Face", Gaga'nın Amerika Birleşik Devletleri'nde bir numaraya yükselen ikinci ardışık single'ı oldu.[83][84] 2 Aralık 2009'da düzenlenen Grammy Ödülleri'nde Yılın Şarkısı, Yılın Kaydı ve En İyi Dans Kaydı dallarından üç adaylık elde eden şarkı, bunlardan sonuncusunu kazandı.[4]

"Eh, Eh (Nothing Else I Can Say)", Avustralya, Yeni Zelanda, İsveç ve Danimarka'da üçüncü; Fransa'da dördüncü single olarak yayımlandı ve karışık eleştiriler aldı. Bazı eleştirmenler şarkıyı 1990'lar Europop'uyla karşılaştırırken bazıları da bir dans albümünün ortasında sönük kaldığını belirtti.[19] "Eh, Eh (Nothing Else I Can Say)" Avustralya ve Yeni Zelanda'da önceki single şarkılarının başarılarını gösterdi, bu iki ülkede sırasıyla on beş ve dokuzuncu sıralara yükselebildi. İsveç'te iki numaraya çıktı, Fransa'da yedinci sıraya kadar yükseldi.[85] "LoveGame", Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve bazı Avrupa ülkelerinde üçüncü single; Avustralya, Birleşik Krallık ve Yeni Zelanda'da dördüncü single olarak yayımlandı; akılda kalıcı ezgileriyle ve "I wanna take a ride on your disco stick" sözüyle eleştirmenlerden olumlu yönde eleştiriler topladı.[86] Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Kanada gibi ülkelerin listelerinde ilk ona girdi, diğer birçok listenin ilk yirmisinde yer aldı.[87][88] "Paparazzi", Birleşik Krallık ve İrlanda'da üçüncü, diğer ülkelerde beşinci single olarak satışa sunuldu.[89] Avustralya, Birleşik Krallık, İrlanda ve Kanada'da ilk beşe yükselen şarkı,[90] eğlenceli ve kulüp dostu temasıyla olumlu açıdan eleştirildiği gibi, albümün en akılda kalan ve söylenesi şarkısı olarak değerlendirildi.[26] Şarkının kısa film formatında çekilen video klibinde erkek arkadaşı tarafından balkondan atılarak sakat kalan Gaga, sonunda tekrar şöhretini ilan eder.[91]

Gaga, albümün tanıtımı için dünya çapında bazı gösterilerde yer aldı. Şarkıcı ilk defa 7 Haziran 2008'de Logo'nun NewNowNext Ödülleri için televizyona çıktı.[92] Bunun yanı sıra So You Think You Can Dance,[93] Jimmy Kimmel Live!,[94] The Tonight Show with Jay Leno[95] gibi programlara da katıldı. 2008'de Vietnam'da düzenlenen 57. Miss Universe güzellik yarışmasındaki deniz kıyafeti defilesi sırasında sahneye çıktı.[96] 31 Ocak 2009'da İrlanda'daki RTÉ One kanalında yer alan Tubridy Tonight adlı gösteriye katıldı.[97] Albümün üç şarkısı The CW kanalında yayımlanan Gossip Girl dizisinde kullanıldı: "Paparazzi", "Summer, Kind of Wonderful" adlı bölümde; "Poker Face", "The Serena Also Rises" adlı bölümde ve "Money Honey", "Remains of the J" adlı bölümde yer aldı.[98] Gaga, 1 Nisan 2009'da "Poker Face"i American Idol programında seslendirdi.[99] Dirty Sexy Money adlı gösteri programının başlamasını kutlamak üzere, ABC kanalı, Melina Matsoukas yönetmenliğinde albümdeki "Beautiful, Dirty, Rich" adlı şarkıya bir klip çekti. Başta albümün ikinci single'ı olarak düşünülen şarkı, daha sonra "Poker Face" ile değiştirildi.[100] Şarkının iki farklı videosu bulunmaktadır. Bunlardan ilki programdan kliplerin birleştirilmesiyle elde edilen, ikincisi ise asıl müzik videosudur.[101] Dijital indirmeler sonucunda, Birleşik Krallık müzik listesine giren şarkı, burada seksen üçüncü sıraya kadar yükseldi.[102]

Gaga, albümle aynı adı taşıyan şarkısını The Monster Ball Tour'da seslendirirken.

Albümün tanıtımı, 12 Mart 2009'da sanatçının ilk turnesi olan The Fame Ball Tour'un San Diego'da başlamasıyla ivme kazandı. Bu turne kapsamında Kuzey Amerika'da yapılan konserleri, Okyanusya, Avrupa ve Asya'daki konserler izledi. Gaga, turneyi Andy Warhol'un pop performanslı sanat konseptini işleyen gezici bir müze gösterisi olarak nitelendirdi.[103] Turne biletlerinden yardım amacıyla pay da ayrıldı. Gaga, farklı kentlerdeki gösteriler için ufak değişiklikler yaptı.[104] Konser gösterileri, aralarında birer video geçişi ve sonunda bir tekrar barındıran toplam dört bölümden oluştu ve seslendirilen şarkıların tümü The Fame albümündeki şarkılar oldu. Gaga, turne sırasında sahnede tamamen baloncuklarla yapılmış kostümler gibi yenilikçi kostümler giydi.[105][106] Avrupa konserleri sırasında şarkı sıralamasında küçük değişikliklere gidildi. Turne, eleştirmenlerce olumlu olarak karşılandığı gibi; Gaga'nın berrak vokalleri, uzmanca yaptığı tiyatral gösteriler ve modaya verilen önem, genel olarak övüldü.[107] Şarkıcı, ikinci büyük turnesi olan The Monster Ball Tour'da, The Fame Monster EP'sinde yer alan şarkıların yanı sıra The Fame albümünde yer alan şarkıları da seslendirdi.

Aslen The Fame albümünün yeni sürümü olarak planlanan bir derlemeye sekiz yeni şarkının dahil edilmesinin ardından Gaga ve kayıt şirketi, The Fame Monster adındaki yeni bir EP albümünün yayımladı. Bu albümün deluxe sürümü, The Fame albümünü de barındırır.[108] Albüm, şarkıcının turne kapsamında tanıştığı şöhretin daha karanlık bir yüzünü ele alır ve bunu "canavar" eğretilemesiyle ifade eder. Gaga, ilk albümüyle bu çalışmasını Yin ve yang konseptiyle karşılaştırır. Kapağı Hedi Slimane tarafından tasarlanan bu EP albümünde gotik müzik ve moda gösterilerinden izler bulunur.[109] Eleştirmenlerce olumlu karşılanan albüm, özellikle "Bad Romance", "Telephone" ve "Dance in the Dark" şarkılarıyla övgü topladı.[110] Bazı ülkelerde The Fame ile aynı albüm olarak listelere girdi; ABD, Kanada ve Japonya gibi ülkelerde ayrı bir albüm olarak yer aldı. Birçok albüm listesinin ise ilk onuna giren The Fame Monster'a destek niteliği taşıyan The Monster Ball Tour, 27 Kasım 2009'dan 2011'in ilkbaharına kadar sürdü.[111]

Yapım görevlileri, The Fame albüm kitapçığından alınmıştır.[1]

• The Fame 4 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Metacritic