Aspindza Muharebesi

Aspindza Muharebesi
	1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı
Tarih	20 Nisan 1770
Bölge	Aspindza, Gürcistan
Sonuç	Kesin Gürcü zaferi[1]
Taraflar
Kartli-Kaheti Krallığı	Osmanlı İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
II. Erekle; Giorgi Batonişvili; Davit Orbeliani	Gola Paşa †; Kohta-Beladi †
Güçler
3.000	9.500[2]
Kayıplar
tahminen 25 kişi	4.500+[2]

Aspindza Muharebesi, Gürcistan'da daha önceden Kartli ve Kaheti adlı iki krallığı birleştirip tek devlet hâline getiren Kral II. Erekle'nin Aspindza'da Osmanlı İmparatorluğu'na karşı, 20 Nisan 1770'te kesin zafer kazandığı muharebedir.[3] [4]

Bu savaş, Gürcü şair Besiki olarak da tanınan Besarion Gabaşvili'nin "Aspindza İçin" (ასპინძისათვის) adlı yurtseverlik şiirine ilham kaynağı olmuştur.[5][6]

Savaş öncesi

II. Erekle, Gürcistan'daki iki krallığı birleştirdi ve Gürcülerce günümüz Gürcistan'ın kuruluşunun sembolü olarak görülen Kartli-Kaheti adlı tek bir büyük krallık kurdu. Osmanlı Devleti'nin 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirdiği toprakları geri almak için Rus İmparatorluğu ile ittifak arayışına girdi. 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Osmanlı Devleti'ni zayıf düşüreceği düşüncesiyle Rus çariçesi II. Yekaterina Kafkasya'da ikinci cephe açmayı kabul etti ve Gürcistan’a gönderilecek askeri birliğinin başına General Gottlob Heinrich Totlleben (1715-1773) getirildi. Bu generalin komutasında 1.200 kişilik bir keşif gücünü Gürcistan'a gönderdi.[7] Gürcü kralı II. Erekle ve Totlleben'in ordusu Osmanlı İmparatorluğu'na ikinci bir cephe açtı. Mart 1770'te Rus ve Gürcü kuvvetleri Borcomi vadisine doğru ilerledi ve 14 Nisan'da Sadgueri Kalesi kuşatılıp ele geçirdi. Ardından Atskuri Kalesi kuşatıldı. Ancak Tottleben Atskuri Kalesi kuşatmasında II. Erekle'ye ihanet etti ve askerini çekip geri döndü.[8][9]

Muharebe

Gürcü Ordusunu komuta eden Gürcü Kralı II. Erekle

Çıldır Eyaleti'nin Ahaltsihe kentinde ikamet eden beylerbeyi, kuşatma altındaki Atskuri'ye yardım amaçlı 20.000 kişilik bir askeri birlik yoladı. Bu birlik Rus ve Gürcü orduları üzerinde korku yarattı ve Ruslar kuvvetleri Gürcüleri yüzüstü bırakıp 19 Nisan'da Gürcü topraklarını terk etti. Gürcü kralı Atskuri'den çekildi ve 1.500 kişilik Osmanlı öncü kuvvetini yanıltmak için çeşitli hamleler yaptı. Bu hamlelerle Osmanlı'nın 18.000 kişilik askeri gücünü Kura Nehri'ne kadar çeker, burada Osmanlı bir köprü kurup başkent Tiflis üzerine yürümeyi ve Gürcü Krallığı'na darbe vurmayı planladı. 20 Nisan'da Osmanlı ordusu köprüyü kurup nehri geçmeye başlamasından bir süre sonra Ağabab Eristavi ve Simon Muhranbatoni adlı iki subayın komutasındaki bir Gürcü gücü köprüyü havaya uçurup orduyu ikiye böldü. Köprüyü geçen Osmanlı askerleri ise ne olduğunu bile anlayamadan sol kanatta kralın erkek kardeşi Giorgi Batonişvili ve merkez kanatta II. Erekle, sağ kanatta ise Gürcü general Davit Orbeliani komutasındaki Gürcü ordusunun saldırısına uğradı. Ordu kaçmaya başladı ve geride 4.000 ile 8.000 arası bir ölü ve yaralı bıraktı. Ölenler arasında Osmanlı İmparatorluğu'na yardım için gelen Lezgilerin lideri Beladi Malaçila (Kohta-Beladi), pek çok Osmanlı subayı ve generali de vardı. Kurtulabilenler sadece Kura Nehri'ni yüzüp geçebilen askerlerdi.

Kaynakça

Donald Rayfield, Edge of Empires: A History of Georgia, (Reaktion Books Ltd., 2012), 243.
Alexander Mikaberidze, Historical Dictionary of Georgia, (Rowman & Littlefield, 2015), sf. 148-149.
Mesxia, Šotʻa (1968). An outline of Georgian history. Tbilisi University Press. s. 31. OCLC 292912.
Allen, William Edward David (1971). A history of the Georgian people: from the beginning down to the Russian conquest in the nineteenth century. Taylor & Francis. s. 207. ISBN 978-0-7100-6959-7.
Kveselava, M. (2002). Anthology of Georgian Poetry. The Minerva Group. s. 181. ISBN 978-0-89875-672-2.
Besarion Gabaşvili - "Aspindza İçin" (Gürcüce)
Gottlob Heinrich Totlleben (1715-1773). Selon A. Manvelichvili Histoire de la Géorgie sf.328 note 4 :« Aventurier allemand originaire de Thuringe, d'où il avait été chassé pour crime de droit commun, accueilli à la cour de Russie il y occupa de hautes fonctions » . il sera remplacé par le général Soukhotine
A.Manvelichvili Histoire de la Géorgie sf.328 note 5 & p.329 note 7 : « Totleben devait laisser les Géorgiens combattre seuls et utiliser les forces russes à un coup d'État qui après l'enlèvement du roi Héraclius lui aurait livré le pays »
Tao-Klarceti: Tarih ve Kültür Araştırmaları, (Editöler) Buba Kudava ve Goça Saitidze; Türkçeye çevirenler: Hasan Çelik ve Kevser Ruhi; Tiflis, 2018, s. 200-201, ISBN 9789941963629.

Ek okumalar

Gogebashvili, Jacob (1937). "The Battle of Aspindza". Georgica, 4–5. ss. 293-305. OCLC 1586281.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Donald Rayfield, Edge of Empires: A History of Georgia, (Reaktion Books Ltd., 2012), 243.

[Mikaberidze148-149-2] Alexander Mikaberidze, Historical Dictionary of Georgia, (Rowman & Littlefield, 2015), sf. 148-149.

[3] Mesxia, Šotʻa (1968). An outline of Georgian history. Tbilisi University Press. s. 31. OCLC 292912.

[4] Allen, William Edward David (1971). A history of the Georgian people: from the beginning down to the Russian conquest in the nineteenth century. Taylor & Francis. s. 207. ISBN 978-0-7100-6959-7.

[5] Kveselava, M. (2002). Anthology of Georgian Poetry. The Minerva Group. s. 181. ISBN 978-0-89875-672-2.

[6] Besarion Gabaşvili - "Aspindza İçin" (Gürcüce)

[7] Gottlob Heinrich Totlleben (1715-1773). Selon A. Manvelichvili Histoire de la Géorgie sf.328 note 4 :« Aventurier allemand originaire de Thuringe, d'où il avait été chassé pour crime de droit commun, accueilli à la cour de Russie il y occupa de hautes fonctions » . il sera remplacé par le général Soukhotine

[8] A.Manvelichvili Histoire de la Géorgie sf.328 note 5 & p.329 note 7 : « Totleben devait laisser les Géorgiens combattre seuls et utiliser les forces russes à un coup d'État qui après l'enlèvement du roi Héraclius lui aurait livré le pays »

[9] Tao-Klarceti: Tarih ve Kültür Araştırmaları, (Editöler) Buba Kudava ve Goça Saitidze; Türkçeye çevirenler: Hasan Çelik ve Kevser Ruhi; Tiflis, 2018, s. 200-201, ISBN 9789941963629.