Ange-Félix Patassé

Ange-Félix Patassé (25 Ocak 1937, Paoua - 5 Nisan 2011, Douala) Orta Afrikalı siyasetçi. Patassé, Afrika ülkesi Orta Afrika Cumhuriyeti'nde 1993 ile 2003 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

Ülkesinin bağımsızlığını kazanmasından bir yıl önce 1959 yılında Fransa'da Tarım mühendisliği üzerine lisans eğitimini tamamlamıştır. Dönemin devlet başkanı David Dacko Aralık 1965 tarihinde kendisini Tarım ve Kalkınma Bakanı olarak ataması ile birlikte hükûmet üyesi olmuştur.[1]

1966 yılında Jean-Bédel Bokassa'nın devlet başkanlığı makamına gelmesi ile birlikte kendisi ile de çalışma imkânı bulan Patassé, uzun yıllar Ulaştırma, Turizm ve Sağlık Bakanı olarak hükumette görev aldı.[2]

1976 yılında Bokassa tarafından başbakan olarak atanan Patassé, aynı yılın Aralık ayında Bokassa'nın kendisini kral olarak ilan ederek ülkenin yönetim biçimini monarşiye değiştirmesi ile birlikte anlaşmazlıklar yaşanmıştır. Yaşanan bu görüş ayrılıklarının neticesinde Patassé Temmuz 1978 tarihinde görevinden alınmıştır. Bu gelişmenin ardından Patassé, Paris'e kaçarak bir müddet ülkesinden uzak kalmıştır. Eylül 1979 tarihine kadar bu ülkede kalan Patassé, söz konusu tarihte Bokassa'nın görevden uzaklaştırılması ile birlikte yeniden ülkesine dönmüştür. Fransa tarafından desteklenen darbe ile eski devlet başkanı Dacko yeniden iktidara gelmiş, iktidara gelmesi ile birlikte Patassé hakkında ev hapsine alınması kararını almıştır. Bu süreçte Çad'a kaçmaya çalışan Patassé, bunda başarılı olamayarak gözetim altında tutulmaya devam etmiştir. İlerleyen süreçte hastalıkları da göz önüne alınan Patassé serbest bırakılmıştır.

1981 yılında gerçekleştirilen devlet başkanlığı seçimlerinde aday olarak yer alan Patassé, seçimlerde %38 oy alarak Dacko'nun ardından ikinci olarak seçimleri kaybetmiştir. Seçimleri kazanan Dacko'nun altı ay sonra André Kolingba tarafından gerçekleştirilen darbe ile görevinden uzaklaştırılması ve tüm siyasi partilerin yasaklanması ile birlikte Patassé yeniden Fransa'ya kaçmıştır. 1982 yılında Kolinga'ya karşı darbe girişiminde bulunan ekibin içerisinde yer alan Patassé, darbenin başarısızlıkla sonuçlanması neticesinde önce Togo'ya oradan da bir kez daha Fransa'ya kaçmıştır.

1993 yılında gerçekleştirilen devlet başkanlığı seçimlerinde şansını yeniden deneyen Patassé, bu seçimlerden galip ayrılarak ülkesinin yeni devlet başkanı olarak makama çıkmıştır.[3] 1996 ve 1997 yılında kendisine karşı gerçekleştirilen darbe girişimini François Bozizé'nin desteği ile birlikte Burkina Faso, Gabon, Mali, Senegal, Çad ve Togo ordu birliklerinin katılımı ile engelleyen Patassé, 1999 yılında katıldığı seçimlerde de galibiyetle ayrılarak makamda kalmaya devam etmiştir.[4] Bu seçimlerde usulsüzlük olduğuna dair muhalif partilerin çağrılarına Bozizé'de katılmış ve şiddet gösterilerinde yer almıştır.

2003 yılında Nijer'de gerçekleştirilecek bir konferansa katılmak üzere bu ülkeye giden Patassé'nin yokluğunda darbe gerçekleştiren Bozizé, başkent Bangui'de yönetime ele alarak Patassé'nin yönetimine son vermiştir.[5] Bu olaydan sonra Togo'ya sürgüne kaçan Patassé, Kasım 2004 yılında partisinin adayı olarak yeniden seçimlerde yer almak istese de Anayasa Mahkemesi doğum belgelerinde sorun olduğu gerekçesiyle Patassé'nin adaylığını diğer birçok muhalif aday gibi reddetmiştir. İlerleyen süreçte diğer tüm muhalif adayların adaylıkları onaylanmış olsa da Patassé'nin adaylığı onaylanmamıştır.

7 Aralık 2008'de hükumetin onayı dahilinde yeniden ülkesine dönen Patassé, ülkede 2011 yılında gerçekleştirilecek seçimlerin adil bir seçim olması yönünde faaliyetlerde bulunacağını açıklamış ve potansiyel adaylardan biri olabileceğini bildirmiştir.[6]

2011 yılında gerçekleştirilen seçimlerde Bozizé'nin ardında ikinci olarak seçimlerde başarılı olamayan Patassé[7], yaşadığı sağlık sorunları nedeniyle Ekvator Ginesi'nin başkenti Malabo'ya yolda olduğu bir süreçte Douala'da fenalaşarak hastaneye kaldırılmış ve burada da ölmüştür.[8]