Alexander von Zemlinsky

14 Ekim’de Avusturya'nın Viyana kentinde çok farklı kültürlerden oluşan bir ailede dünyaya gelmiştir. Büyük babası Anton Semlinski, Macaristan’ın Žilina şehrinden (günümüzde Slovakya) Avusturya’ya göç etmiş ve Avusturyalı bir kadın ile evlenmiştir. İkisi de Roma Katolik kilisesine bağlı ailelerdendir. Babası Adolf Katolik bir ailedendir. Annesi ise Seferad Yahudi bir baba ve Bosnalı Müslüman bir annedendir. Alexander’ın tüm ailesi daha sonra Yahudiliği benimsemişlerdir. Bu yüzden kendisi de Yahudi bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelmiştir. Babası isimlerine daha aristokrat olan "von" bağlacını eklemiş olsa da bu ne onu ne de ailesini yüceltmiştir. Kendisi daha sonradan soy ismini "Z" harfi ile yazmaya başlamıştır.

Alexander genç yaşta piyano çalmaya başlamış tatillerde de Sinagoglarda org çalmıştır. 1884 yılında Viyana Konservatuvarı’na kabul edilmiş, Anton Door ile piyano çalışmış 1890 yılında okulun piyano yarışmasını kazanmıştır. 1892 yılına kadar çalışmalarına devam etmiş Robert Fuchs ile teori, Johann Nepomuk Fuchs ve Anton Bruckner ile kompozisyon çalışmıştır. Bu yıllarda da bestelerini yapmaya başlamıştır.

O dönemlerde Zemlinsky’nin Johannes Brahms gibi önemli ve değerli bir destekçisi vardı. 1893 yılında öğretmeni Johann Nepomuk Fuch’sun daveti üzerine Brahms, Zemlinsky’nin re minör senfonisinin ilk seslendirilişinde bulunmuş ve yakın zaman sonra bu yaylı dörtlülerinin de performanslarını takip etmiştir. Brahms Zemlinsky’nin müziğinden etkilenmiş, 1896 yılında genç bestecinin re minör klarinetli triosunu önemli bir müzik yayın kuruluşu olan Simrock tarafından basılması için öneride bulunmuştur. Zemlinsky 1895 yılında Arnold Schönberg ile tanışmış ve yakın arkadaş olmuşlardır. Daha sonra Schönberg ile Zemlinsky’nin ablası olan Mathilde evlenmiştir. Zemlinsky, Schönberg’e kontrapunt dersleri vermiş böylece onun tek resmi müzik öğretmeni olmuştur. 1897 yılında Si-bemol Majör 2. Senfonisi Viyana’da seslendirilmiş ve çok büyük bir başarı kazanmıştır. 1900 yılında Gustav Mahler’in "Es war einmal" (Bir Zamanlar) adlı operasının ilk temsilini yapması, bir besteci olarak itibarının artmasına büyük katkısı olmuştur.

1900 yılında öğrencisi Alma Schindler’e karşı büyük bir aşk beslemiş ve o da kısa zamanda buna karşılık vermiştir. Fakat Alma Schindler ailesi ve arkadaşları tarafından çok büyük bir baskı hissetmesi nedeni ile bu ilişkiye bir son vermiştir. Bunun büyük bir nedeni Alexander’ın büyük bir üne sahip olmaması ve fiziksel olarak çirkin bir adam olmasından kaynaklanıyordu. Bu ilişkinin ardından Alma Schindler 1902 yılında Gustav Mahler ile evlendi. Zemlinsky 1907 yılında Ida Guttmann ile evlendi fakat evlilik mutsuz bir şekilde Ida Guttmann’ın 1929’daki ölümüne kadar devam etti. 1930 yılında kendisinden 29 yaş küçük olan Luise Sachsel ile evlendi, bu 1941 yılına kadar devam eden, öncekilerden daha mutlu bir evlilik oldu.

1933 yılında Alman Nazi Partisi’nin yükselişi ile birlikte Viyana’ya kaçtı. Ara sıra da olsa da misafir şef olarak sahnelerde görünmek ya da besteciliğe konsantre olmak yerine hiçbir resmi görevde bulunmadı. 1938 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin New York eyaletine yerleşti. Diğer bir göçmen olan Schönberg 1930-40’larda Los Angeles ve Southern California Üniversitelerinde başarılı ve kazançlı işlerde bulunurken kendisi benimseyemediği New York’ta genellikle bilinmeyen ve ihmal edilmiş birisi olarak yaşamaya devam etti. Daha sonra sağlığı bozuldu ve besteciliğe son verdi. Bir dizi felç geçiren besteci 1942 yılında New York’un Larchmont kentinde zatürre hastalığından dolayı öldü.

Erken dönem eserleri, geç romantik dönemin özelliklerini gösterir, özellikle Brahms’tan oldukça etkilenmiş olduğu müziğinde apaçık ortadadır. Daha sonraki eserleri 20 yy. etkisinde olsa da asla Schönberg gibi atonal ve on iki ton tekniği kullanmamıştır. Yaşadığı dönemde zaten yeterince ünlü bir besteci olmaması, hem eserlerinin günümüzde çok fazla seslendirilmeyişinin hem de pekiyi tanınmayan bir besteci olmasının ana nedenidir. Zamanında şef olarak birçok önemli isim tarafından takdir edilmiş, Mozart’ın eserlerinin dikkat çeken yorumları haricinde Mahler, Schönberg ve birçok başka modern bestecinin eserlerini de yönetmiştir. Öğrencileri arasında Schönberg haricinde Erich Wolfgang Korngold, Hans Krása ve Karl Weigl gibi önemli isimler de vardır.

Eserleri genellikle Operaları içerse de çok başarılı çalgı müziği eserleri de vardır. En bilinen eseri Lirik Senfoni’dir (1923). Die Seejungfrau (Küçük Deniz Kızı) adlı senfonik şiiri (1905), iki senfoni (1892 & 1897), Sinfonietta (1934), orkestra için üç bale parçası, Eine florentinische Tragödie (Bir Floransa Trajedisi, 1915-16), Der Zwerg (Cüce, 1919-1921) adlı operaları, dört yaylı dörtlü, klarinetli trio, solo piyano için parçalar, şan ile piyano için ve şan ile orkestra için şarkılar önemli eserleri arasındadır. Birçok eseri Universal Edition, Ricordi Munich ve Simrock/Boosey & Hawkes gibi önemli kuruluşlar tarafından basılmıştır.

• Opera bestecileri listesi

Wikimedia Commons'ta Alexander von Zemlinsky ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• IMSLP websitesi "Zemlinsky, Alexander von" maddesi (İngilizce) (Erişme:8.11.2010)
• "Zemlinsky Vakfi" websitesi (Almanca) (İngilizce) (Erişme:8.11.2010)
• "Orel Foundation" katalogu "Alexander Zemlinsky" maddesi (İngilizce) (Erişme:8.11.2010)