Alberto Fujimori

Japonya göçmeni Naoiti Fujimori ve Mutsue Inomoto’nun oğlu olarak 1934 yılında Lima’da dünyaya gelir. 1956 yılında liseden mezun olur. 1961 yılında ise Ziraat Fakültesinden mezun olarak ziraat mühendisi diplomasını aldıktan sonra 1964 yılında Fransa’daki Strasbourg Üniversitesinde fizik, 1969 yılında ise Wisconsin Üniversitesinde matematik alanında yüksek lisans yapar. 1974 yılında kendisi gibi Japon asıllı Perulu olan Susana Higuchi ile evlendi. Başarılı akademik kariyeri sayesinde 1984 yılında Peru Ulusal Ziraat Üniversitesi rektörlüğüne getirilir. 1988 yılıyla beraber çeşitli televizyon programlarında görünmeye başlar. 1990 yılında katıldığı Peru devlet başkanlığı seçimlerinde ünlü yazar Mario Vargas Llosa’ya rakip olur ve kimsenin şans tanımamasına rağmen devlet başkanı seçilir.[1]

İktidara gelir gelmez kendisinden önceki Garcia hükûmetinin yaptığı uygulamaları tersine çevirmeye girişir. Bu kapsamda kamulaştırılan bankaların özelleştirilmesi, kamulaştıran sanayi sektörlerinin sermayeye devredilmesi gibi liberal uygulamalara başlar. Neo-liberal ve neo-muhafazakâr olarak adlandırılan özelleştirme politikalarını hızla hayata geçirir. Özelleştirme kapsamına stratejik sanayileri ve demiryollarını da dahil eder. Ekonomi bu dönemde canlansa da uygulanan ekonomi politikasının sosyal etkileri yıkıcı olur. Peru halkının çoğunluğu aşırı yoksullaşır ve zenginlerle yoksullar arasındaki gelir uçurumu artar.[2]

İktidara geldikten sonra iki kamaralı parlamentodaki muhalefetin çoğunluğunu iktidarı karşısında engel olarak gören Fujimori 5 Nisan 1992 tarihinde El Autogolpe (kendi kendine karşı darbe) yaptı. Bu darbe sırasında kendi hükûmetini devirip, parlamentoyu feshederek kendi iktidarını güçlendirmek amacını taşıyordu. 1992 yılının Kasım ayında yapılan yeni seçimlerde ezici çoğunluğu kazanan Fujimori, devlet başkanlığı yetkilerini olağanüstü derecede artıran değişiklikleri kapsayan yeni anayasayı 1993 yılı Ekim ayındaki referanduma sunar. Fujimori, yaptığı yasal uygulama neticesinde uluslararası kamuoyundan tepki alsa da[3] halk oylamasında %73 oy oranıyla desteklenecektir.

Guzman yakalandıktan sonra kafes içerisinde teşhir edilir (Eylül 1992)

1992 yılında Fujimori Peru’daki en güçlü sol hareketler olan Abimael Guzman önderliğindeki maoist Aydınlık Yol ile marksist-leninist Túpac Amaru Devrimci Hareketine karşı sert önlemler alır. Fujimori, örgütlerin önde gelen üyelerine suikast, örgüte destek verildiğinden şüphelenilen köylerin boşaltılması ve köylülerin tutuklanması, örgütlerin üyesi olduğundan şüphelenilenlerin tutuklanmaksızın yargısız infaz edilmesi gibi sayısız uygulamaya onay verir. Grupo Colina adı verilen infaz timleri, toplama kampları, hakimlerin yüzlerinin gizlendiği temyiz olanağı olmayan askeri mahkemeler bu dönemde görülen uygulamalardandır. Fujimori, Aydınlık Yol’un lideri Abimael Guzman ve örgütün önde gelen 8 yöneticisini başkent Lima’da 12 Eylül 1992 tarihinde ele geçirerek örgüte büyük darbe indirir. Ülkedeki siyasi duruma hakim olan Fujimori 1995 yılında yapılan seçimleri de kazanacaktır.

Túpac Amaru Devrimci Hareketi iktidara karşı eylemlere devam edecek ve 17 Aralık 1996 günü 14 üyesiyle Lima’daki Japon Elçiliğine saldırı düzenleyecektir. Saldırı sırasında elçilikte Japon İmparatoru Akihito’nun doğumgünü kutlamaları nedeniyle beş yüzün üzerinde konuk bulunmaktadır. Néstor Cerpa Cartolini önderliğindeki eylemciler Fujimori tarafından uygulanan neoliberal reformların geri çekilmesini, Peru cezaevlerinde tutuklu bulunan 400 örgüt üyesinin salıverilmesini talep ederler. Görüşmeler sonucu 400’ün üzerinde rehine salıverilecek, geriye kalan 76 rehine ise eylemcilerden kötü muamele görmeyecektir. Elçiliğin ele geçirilmesinin 126.günü olan 22 Nisan 1997’de Fujimori elçiliğe karşı operasyon başlatır. 140 özel tim üyesinin katıldığı operasyon başladığında eylemciler hazırlıksız yakalanacak ve direnmeden teslim olacaklardır. Rehineler kurtarılacak ancak tüm eylemciler elçilik içinde infaz edilerek öldürülecektir.[4][5][6]

1995 yılı Nisan ayında yapılan seçimlerde Birleşmiş Milletler eski Genel Sekreteri Javier Pérez de Cuéllar ile yarışan Fujimori, ilk turda aldığı %64,3 oyla yeniden seçilir.[7] Yeniden seçilmesinin ardında sol örgütlere karşı kazanılan başarıların yanı sıra Ekvador ile 1995 yılı Ocak ayında çıkan sınır çatışmalarında alınan hızlı başarıların da payı büyüktür.[8] Fujimori, devlet başkanlığındaki ikinci döneminde 1980 – 1995 yılları arasında işlenen insan hakları suçlamalarıyla ile ilgili genel af ilan ederek özellikle ordu ve polis mensuplarını affeder. Bu dönemde Fujimori’ye yöneltilen yoğun eleştirilere kendisinden siyasi nedenleri bahane ederek ayrılan eşi de katılır. 1996 yılında ise üçüncü kez seçilebilmek için özel yasa çıkartacaktır.

2000 genel seçimlerinde aday olan Fujimori’nin karşısında tek rakip olarak Alejandro Toledo vardı. 9 Nisan 2000 tarihinde yapılan ilk tur seçimlerde %36,97 oy alarak Fujimori’nin arkasında kalan Toledo rakibini seçimlerde yolsuzluk yapmakla suçladı. % 45,82 oy alan Fujimori 28 Mayıs 2000 günü yapılan ikinci tur seçimlerinde %51,20 oranında oy almasına rağmen Toledo ikinci tur seçimlerini boykot edince ülkede siyasi ortam çalkalanmaya başlar. Fujimori yoğunlaşan gösterilerden ve muhalefet baskısından çekinerek başbakanlık kurumuna muhalefetten Federico Salas’ı kabul edebileceğini belirtir.

Olaylar 14 Eylül 2000 günü Canal N adlı televizyon kanalında yayınlanan bir video görüntüsüyle kopma noktasına gelir. Görüntülerde iktidardaki Peru 2000 partisine üye Vladimir Montesinos muhalif bir vekile Fujimori’nin Peru 2000 partisine geçmesi için 15 bin dolar rüşvet vermektedir. Skandalın ortaya çıkmasıyla benzer suçlamalar patlak vermeye başlar. Bunların arasında en öne çıkan suçlamalar Fujimori’nin Montesinos mafyasıyla organik bağı ve 1996 – 2000 yılı arasında 20 bin Peru vatandaşının haberleri olmadan kısırlaştırılması vardır. Ulusal bir ayaklanmaya doğru tırmanan muhalefet basıncına dayanamayan Fujimori, 13 Kasım 2000 günü Brunei’deki ASEAN forumuna katılma bahanesiyle ülkeden kaçar. 16 Kasım günü Valentin Paniagua geçici olarak devlet başkanlığına geitirilir. Aynı gün Japonya’ya geçen Fujimori burada istifasını açıklar.

Yıllarca bu ülkede kalan Fujimori 2005 yılı Ekim ayında yaptığı açıklamayla 2006 yılı Nisan ayında yapılacak devlet başkanlığı seçmlerine katılacağını bildirir. Ancak adaylığı siyaset yasağı olduğu için geçersiz ilan edilir.7 Kasım 2005 günü Şili’ye gelen Fujimori burada tutuklanır. 3 Ocak 2006 tarihi itibarıyla Peru hükûmeti Fujimori’nin yakalanması ve ülkesine iade edilmesi için karar çıkartmıştır. Şili Yüksek Mahkemesi 21 Eylül 2007 tarihinde aldığı kararla Fujimori’nin Peru’ya iade edilmesine karar verir. İnterpol mensupları ve doktorların eşliğinde özel uçağa bindirilen Fujimori 23 Eylül 2007 günü Santiago’ya getirilir.

Peru Yüksek Mahkemesi Fujimori’yi görevi suistimal etmek suçundan 6 yıl hapis ve 92 bin dolar para cezasına çarptırır. Süren diğer mahkemede ise 7 Nisan 2009 günü alınan karar sonrasında 1990’lı yıllarda örgütlediği ölüm timlerinin yolaçtığı 25 yargısız infaz sebebiyle 25 yıl hapis cezası alır. 2009 yılı Temmuz ayında rüşvet vermekten 7.5 yıla, Eylül ayındaki mahkemede ise hukukdışı yollarla haberleşmenin dinlenmesi ve gazeteci, politikacı ve sanayicilere rüşvet vermekten 6 yıla mahkûm edilir. Fujimori bu son iki suçlamayı kabul ederek, suçluluğunu itiraf etmiştir.[9]

• Aydınlık Yol
• Abimael Guzman

• Fujimori'nin siyasi hayatı (İspanyolca), 8 Haziran 2010 tarihinde erişilmiştir
• Fujimori'nin Çöküşü adlı belgeselin tanıtımı (İngilizce), 8 Haziran 2010 tarihinde erişilmiştir
• 28 Eylül 2009 tarihli Fujimori'nin suçlu bulunması haberi CNN (İngilizce), 8 Haziran 2010 tarihinde erişilmiştir
• Fujimori dönemini anlatan Korku Devleti adlı belgeselin tanıtımı (İngilizce), 8 Haziran 2010 tarihinde erişilmiştir
• Fujimori dönemi değerlendirmesi (İngilizce), 8 Haziran 2010 tarihinde erişilmiştir
• Fujimori dönemi değerlendirmesi (İngilizce), 8 Haziran 2010 tarihinde erişilmiştir

• Julio F. Carrion, The Fujimori Legacy: The Rise of Electoral Authoritarianism in Peru, Pennsylvania State University Press, 2006 ISBN 978-0-271-02748-7
• Rei Kimura, President Fujimori of Peru: The President Who Dared to Dream, Eyelevel Books, 1998 ISBN 978-1-902528-06-9