Ahteri

Ahterî (d. 1496, Afyonkarahisar; ö. 1561, Kütahya), Türk yazar, âlim. Asıl adı Muslihiddin Mustafa bin Şemsüddin Karahisârî'dir.

Ahteri Mustafa'nın Kütahya'daki Kabri

Hayatı

Ahterî'nin doğum tarihi hakkında kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte onun 1496'da doğduğuna dair rivayetler vardır[1]. Afyonkarahisar’da doğduğu için 'Karahisarî' nispetiyle de anılmaktadır [2]. Muslihiddin Mustafa Efendi Farsça 'yıldız' anlamına gelen 'ahter' kelimesinin ism-i mansubu olan 'ahterî' kelimesini kendisine mahlas olarak seçmiştir. Ahterî Mustafa Efendi'nin babası bilinen hattatlardan Karahisarlı Şemsüddin Ahmed Çelebi olup hattatlar arasında "Karahisarî" diye şöhret bulmuştur. Şemsüddini Karahisarî, kıymetli ve üstat hattatlardan olup, Süleymaniye Camii'nin büyük yazıları ve Kasımpaşa'daki Piyale Paşa Camisi'ndeki bir ayeti kerime onun eseridir. 1529 senesinde vefat ederek İstanbul'da Sütlüce'de Mürşidi Cemalii Karamanî Türbesi haziresine defnedilmiştir. Hattatlar arasında "Yakut-ı Rum" diye de şöhret bulmuştur.

İlk ilim tahsilini Afyon’da yapan Muslihiddin Mustafa Efendi, eğitimini ilerletmek için Kütahya’ya gelmiştir. Kütahya’da Haliliye Medresesi'nde müderrislik yapmış ve kitaplarla meşgul olmuş, bu arada da bir hayli talebe yetiştirmiştir. 1561 yılında ölmüştür.[3] Mezarı, Kütahya’da Pirler Mahallesi'nde bulunan Karadonlu Camii’nin karşısında bulunmaktadır.

Edebiyatta Arapça üzerine uzman olan Ahterî kısa boylu, köse ve çirkin bir zat imiş.[4]

Eserleri
  • Ahteri Lügati: Hadis, tefsir, fıkıh ve İslam tarihi gibi birçok alanda eseri bulunan Ahterî’nin en önemli eseri kendi mahlasını da taşıyan Arapça-Türkçe Ahterî-i Kebîr sözlüğüdür. Sıhahu'l Cevherî, Dusturu'l Luga, Tekmile, Mücmelü'l-Lüga, Mugrib-ül-Lüga ve Mütekaddime gibi Arapça kaynaklardan faydalanılarak hazırlanan eser 1545 yılında tamamlanmıştır. Kırk bin kelimeden oluşan Ahterî-i Kebîr sözlüğünde Arapça kelimelerin sülasi ve rubai kökleri ayrılmamış ve alfabetik olarak hazırlanmıştır[5]
  • Câmiu'l-Mesâil (Çocuklar hakkında)
  • Câmiu'l-Lisan (Fıkıh hakkında)
  • Hâmilü'l-Muhadarât (Muhadarata[6] dair)[7]

Kaynakça
  1. Demir, C., (2000), “Afyonkarahisarlı Bilim Adamı Muslihiddin Mustafa Bin Şemseddin Karahisari ve Eserleri”, V, s.466.
  2. Kılıç, H., (1989), “Ahterî maddesi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), C. I, İstanbul. s.184
  3. Atâi, Nev’izade, (Hicri 1269/Miladi 1853), Hadâiku’l-Hakâik fi Tekmileti’ş-Şakâik: Zeyl-i Şakâyık, Daru’t-Tıbâati’l-Âmire, İstanbul. s.20
  4. Kendisinin müderrislik yevmiyesi zammına binaen Kütahyalı Şâir Firakî lâtife olarak: Ahterî'nin beş iken medresesi on oldu, Talii sa'd oluben Ahterî meymun oldu beyitini söylemiştir
  5. Kırkkılıç, 1989: 18
  6. akılda tutulan faydalı bilgiler ve hikâyeler
  7. Uzunçarşılı, İ. Hakkı, Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, s, 218
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.