ARA General Belgrano

ARA[1] General Belgrano 1951-1982 yılları arasında Arjantin Donanmasında görev yapmış olan kruvazör. İmal edildiğinde USS Phoenix adıyla ABD Donanmasında görev yapmıştır. İkinci Dünya Savaşı sırasında Pasifik Cephesinde savaşmıştır. Sonrasında Arjantin'e satılan gemi, Falkland Savaşı sırasında 2 Mayıs 1982 tarihinde Kraliyet Donanmasına bağlı nükleer denizaltı HMS Conqueror tarafından batırılmıştır. Bu olayın ardından Arjantin donanması Falkland Savaşı'na dahil olamadığı için Belgrano'nun batırılması savaşın İngilizler lehine sonuçlanmasında belirleyici olmuştur.


ARA General Belgrano
Tarihçe
 Arjantin
İsmi: ARA General Belgrano
Adının geldiği yer veya kişi: Manuel Belgrano
Kızağa konulması: 1938
Akıbet: 2 Mayıs 1982'de torpidoyla batırıldı.
Notlar: Mürettebattan 323 kişi ölmüştür

ABD Donanması dönemi

Pearl Harbor Saldırısı sırasında geminin yeri
Gemi 1943 yılında Yeni Gine'deki muharebeler sırasında

Savaş gemisi USS Phoenix olarak New York Shipbuilding Corporation tarafından 1935-1938 yılları arasında üretilmiştir. ABD Donanmasında görev yapan gemi 1941 yılındaki Pearl Harbor Saldırısından hasar almadan kurtulmuştur. Pasifik Cephesinde savaşın sonuna kadar başarıyla görev yapmıştır. Savaşın ardından Philadelphia'da demirli kalmış ve 3 Temmuz 1946 itibarıyla hizmet dışına ayrılmıştır.

Arjantin Donanması dönemi

Gemi Ekim 1951'de Arjantin'e satılır ve o dönem iktidarda olan Juan Peron rejimi için önemli olan tarihe atfen 17 de Octubre (17 Ekim) adını alır. Juan Peron karşıtı 1955 darbesine katılan geminin adı 1811-1819 döneminde Arjantin'in bağımsızlığı için savaşmış olan komutanın adını alır, General Belgrano. Gemi sonraki dönemde Falkland Savaşı kapsamında görev yapar. 2 Nisan 1982 tarihindeki Falkland Adalarının Arjantin birliklerince işgalini izleyen günlerde İngiltere, adaların bulunduğu bölgeyi yasak bölge ilan etmiş, 200 deniz mili çevresindeki Arjantin bandıralı her türlü geminin uyarı verilmeden batırılacağını ilan etmiştir. 30 Nisan günü İngiltere aldığı tek taraflı kararla bölgeyi mutlak yasak bölge ilan etmiş, bölgeye giren herhangi bir geminin uyarı verilmeden batırılacağını ilan etmiştir. Daha önce uluslararası denizcilik alanında örneği bulunmayan bu uygulamayı tarafsız ülkeler kabul etmeseler de uymuşlardır.

Savaşın ilk aşamasında Arjantin'de iktidardaki cunta rejimi İngiltere'nin adaya müdahale etmek için bir görev kuvveti yola çıkardığını anlayınca adadaki güçlerini artırmış ve donanmasındaki gemileri de ada etrafında konuşlandırmaya girişmiştir.

Bu kapsamda aşağıdaki gemiler bölgeye gönderilmiştir:

  • ARA Veinticinco de Mayo uçak gemisi
  • 2 adet destroyer
  • 3 adet Exocet füzesine sahip Drummond sınıfı korvet
  • ARA General Belgrano kruvazörü
  • ARA Piedra Buena destroyeri
  • ARA Hipolito Bouchard destroyeri
  • YPY Puerto Rosales yakıt tankeri

Batırılması ve tartışmalı konular

1-2 Mayıs 1982 tarihinde bölgedeki askerî harekât
Belgrano batarken

29 Nisan 1982 tarihinde gemiler adaların güney bölgesinde devriye halindedir. 30 Nisan günü bölgedeki İngiliz nükleer denizaltısı HMS Conqueror ARA General Belgrano'yu tespit eder. 1 Mayıs 1982 günü Arjantinli Amiral Juan Lombardo ada etrafındaki İngiliz donanma unsurlarının aranarak yok edilmesi emrini verir. Bu sırada Belgrano güney doğu yönüne doğru ilerler. Lombardo'nun verdiği emir mesajı İngiliz istihbaratının eline geçmiştir, Başbakan Margaret Thatcher başkanlığındaki savaş kabinesi ise yasak bölge dışında bulunan ancak tehdit unsuru olarak nitelenen ARA General Belgrano'nun vurulması yönünde emir verir. Gemi yasak bölgenin dışında olmasına rağmen İngilizler tarafından tehdit olarak algılanmıştır.

2 Mayıs 1982 günü Falkland yerel saatiyle 15:57'de HMS Conqueror denizaltısı her biri 363 kg savaş başlığı taşıyan üç güdümsüz geleneksel torpido atar, torpidoların ikisi gemiyi vurur. Gemide yaşanan patlamaların ardında yangın çıkar ve gemi batmaya başlar, kaptan Hector Bonzo 16:24'de gemiyi terk etme emri verir, filikalar suya indirilir. Belgrano'nun elektrik sistemi saldırı sırasında derhal devre dışı kaldığı için yardım sinyali gönderememiştir, kendisine eşlik eden iki savaş gemisinin de durumdan haberi yoktur. Bu gemiler batıya doğru seyirlerine devam etseler de Belgrano'nun başına bir iş geldiğini algıladıklarında artık hava kararmış ve filikalar birbirinden ve bölgeden uzaklaşmıştır. Sonuçta 3-5 Mayıs arasında bölgedeki gemiler 772 mürettebatı kurtarsa da olayda 323 mürettebat hayatını kaybetmiştir, bunların yaklaşık 60'ı ilk saldırıdan yaralı olarak kurtulan ancak hem yaralarından hem de kötü hava koşullarından dolayı ölen kişilerdir.[2]

Belgrano'nun kaybı Arjantin donanmasının savaşın bundan sonraki döneminde pasif kalmasına yol açmıştır. Arjantin ana karası ve Falkland arasındaki karasular İngiliz denizaltılarının hakimiyetine terk edilmiş, bu bölgede İngilizler hava saldırılarına karşı erken uyarı grevi yapmıştır. Arjantin hava kuvvetleri uçak gemilerinden kalkamadığı için ana karadaki üsleri kullanmak zorunda kalmış, bu da menzil ve yakıt kısıtı nedeniyle verimliliklerini olumsuz etkilemiştir. Donanmanın bu şekilde etkisiz hale getirilmesi cunta rejiminin prestijini de yerle bir etmiştir.

Gemi ilan edilen yasak bölgenin dışında vurulduğu için haklılığı yıllar boyunca tartışma konusu olmuş, Thatcher karşıtları Belgrano'nun vurulmasını cinayet olarak değerlendirmiştir.[3] Batırılan geminin kaptanı Hector Bonzo 2003 yılında verdiği bir röportajda savaş durumu bulunan bir durumda yaşananın askerî anlamda doğal bir durum olduğunu söylemiştir.[2] Sonraki dönemde Arjantin Devlet Başkanı olacak olan Cristina Fernández de Kirchner olayı savaş suçu olarak tanımlamıştır.[4] Geminin battığı yer Arjantin tarafından askeri mezar ilan edilmiştir.[5]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. Armada de la República Argentina İspanyolca Arjantin Cumhuriyeti Donanması anlamına gelir
  2. 25 Mayıs 2003 tarihli Peter Beaumont imzalı The Guardian makalesi (İngilizce) 30 Aralık 2020 tarihinde erişilmiştir
  3. 24 Mayıs 1983 tarihinde Thatcher canlı yayında seçmenlerin sorularına yanıt verirken bu konu gündem olmuştur (İngilizce) 2 Ocak 2021 tarihinde erişilmiştir
  4. 2 Mayıs 2012 tarihli El Tribuno haberi (İspanyolca) 30 Aralık 2020 tarihinde erişilmiştir
  5. 15 Mart 2003 tarihli La Nacion haberi (İspanyolca) 30 Aralık 2020 tarihinde erişilmiştir
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.