İşhani Manastırı

İşhani Manastırı (Gürcüce: იშხნის მონასტერი; translit.: “işh’nis monast'eri"; İşhan Manastırı ya da İşhan Kilisesi olarak da bilinir), tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde orta çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. Bugün Türkiye’nin sınırları içinde, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı İşhan köyündedir. Tarihsel Tao bölgesinde 7. yüzyılın ilk yarısında piskopos III. Nerses tarafından yaptırılmıştır.

İşhani Manastırı
იშხნის მონასტერი
İşhani Manastırı
Konum Artvin
Ülke Türkiye
Mezhep Gürcü Ortodoks
Açılış 7. yüzyıl
İşlev Kilise, manastır

Tarihçe

İşhani Manastırı’nın adı ilk ilk olarak, 951 tarihli Grigol Handzteli’nin Yaşamı adlı elyazmasında geçer. Bu elyazmasında manastırın III. Nerses’in piskoposluğu döneminde (641-661) inşa edildiği, ancak kısa süre sonra Arap akınları sırasında kilisenin tahrip edildiği belirtilir. Terk edilmiş olan manastır, 9. yüzyılın başında Kral Adarnese’nin desteği ve maddi katkısıyla Rahip Saba tarafından yeniden inşa edilmiştir.

Manastır ana kilise, 3 ya da 4 küçük kiliseden oluşur. Son zamanlarda burada yapılan kazılarda ana kilisenin yanında, daha önce bilinmeyen iki kilise (görece büyükçe bazilika ve küçük kilise) ortaya çıkmıştır. Bunun sonucunda İşhani Manastırı'nda oldukça küçük bir alanda dört adet kilise inşa edilmiş olduğu anlaşılmaktadır. Kopyalanmış bir İncil’e düşülen nota göre İşhani Manastırı Havariler adına inşa edilmiştir.[1]

İşhani Manastırı, Çoruh Havzası’ndaki beş piskoposluk merkezinden biriydi ve 17. yüzyıla kadar faaliyetini sürdürdü. Kilisenin bir bölümü 19. yüzyılın sonundan 1983 yılına kadar cami olarak kullanıldı. Manastırdan geriye kalan kilise ve şapel, 1987 yılında manastır Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı tarafından tescil edilerek korunması gereken taşınmaz kültür varlıkları arasına alınmıştır.

Ana kilise ve şapel

Manastırın en önemli yapısı ana kilise olan İşhani Kilisesi’dir. Haçvari planlı (34.95x20.75 m) İşhani Kilisesi, kubbeli bazilika tipindedir. Kilisenin doğu cephesi üç kademeli bir bölünden oluşur. Kilisede yuvarlak kemerli, dikdörtgen formlu, at nalı biçiminde kemerlerle kuşatılan pencereler bulunur. 7. yüzyılda inşa edilen ve 1032 yılında yenilenen kilisenin duvar resimleri parça parça günümüze ulaşmıştır. Kubbe içindekiler ise zarar görmeden kalmıştır. İşhani Kilisesi bugün restore edilmiş haldedir.[2][3]

Ana kilise dışında manastırın küçük kiliselerinden olan bir şapel de günümüze ulaşmıştır. Büyük ölçüde ayakta olan bu küçük kilisesi, tek nefli bir yapıdır. 1006 yılında inşa edilmiştir. Şapelin duvar resimleri de parça parça günümüze ulaşmıştır.[3]

Galeri

Kaynakça

  1. Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 30, ISBN 9789941478178.
  2. "İşhan Kilisesi - Artvin" Erişim: 28 Ağustos 2019
  3. Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 76, ISBN 9789941478178.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.