Çanakkale Saat Kulesi

Çanakkale Saat Kulesi, Çanakkale ilinin Merkez ilçesinde bulunan saat kulesi. Vitalis Gaptiorele'nin finansmanıyla Sancakbeyi Cemil Paşa tarafından[1] 1896'da yaptırılan[2][3] kule 20 metre yüksekliğinde olup beş katlıdır.

Çanakkale Saat Kulesi
Genel bilgiler
Tür	Saat kulesi
Konum	Merkez, Çanakkale, Türkiye
Koordinatlar	40°8′58.6248″K 26°24′7.3692″D
Tamamlanma	1896
Yükseklik	20 m (65 ft 7 1⁄2 in)

Mevcut yapı, kare planlı olup aşağıdan yukarı doğru incelen bir formdadır. Kesme taş ile inşa edilmiş yapı, beş kat üzerine yaklaşık 20 m. yüksekliğindedir. En üstte saat çanının bulunduğu çokgen gövdeli ve kubbeli köşk bölümü vardır. Çeşmenin bulunduğu ilk kat diğerlerinden daha yüksek ve enlidir. Kulenin gövdesi enine silmelerle beş kata ayrılmıştır. İlk kattaki silme diğerlerine göre daha enli olup hemen üzerinde ikinci katın  balkonunu destekleyen konsollar yer alır. İkinci ve sonradan ilave edilen dördüncü katta  bu süslemelerin daha küçük boyutlu paralelleri görülür. Üçüncü katta ise kirpi saçak benzeri basit bir silme altı süslemesi dikkati çeker. Sonradan ilave edilen dördüncü kat diğerlerinin aksine köşelerde dört sütuncenin dekoratif birer unsur olarak kullanıldığı bir biçimlenişe sahip olup, dairesel kadran her yüzde yer alır. Sekizgen beşinci katın soğanvârî bir kubbesi vardır ve her yüzünde yer alan açıklıklar, son onarımlar sırasında turkuaz renkli Çanakkale seramikleriyle kapatılmıştır. Kulenin ikinci ve üçüncü katının her yüzünde birer açıklığı yer alır. Bunlar üçüncü katta sivri kemerli daha küçük boyutlarda olup taş sövelidir. İkinci kattakiler, iki iri kaval silmeyle üç yönden kuşatılmış sivri kemerli kapılardır. İlk katın güney yüzünde sivri kemerli iki silmeyle çevrili, yüzeyden içerlek tutulmuş bir kapı, kuzey yüzünde ise çeşme nişi yer alır. Diğer yüzler sağırdır. Çeşme nişi üç ince kaval silmenin U biçiminde çeşmeyi kuşattığı sivri kemerli bir biçime sahip olup yüzeyden içerlek tutulmuştur. Beyaz mermerden çeşmenin, dikdörtgen  biçimli süslemesiz bir aynası ve yalağı ile son onarımlar sırasında yenilendiği anlaşılan  bir lülesi bulunur. Yapının kitabesi ise çeşme alınlığında yeşil bir zemin üzerine altı satır ve yirmi dört kartuş içerisinde verilmiştir. Kitabe metninin hemen üzerinde II. Abdülhamit’in tuğrası yer alır.[4]

Kulenin kitabesinde şu gazel yer alır:

Bir şehinşâhın zülâl-i himmeti

Eyledi reyyân mülk ü milleti

Bâreka'llâh hazret-i Abdülhamid

Oldu her ferdin medar-ı râhatı

Yâ İlahi sen bağışla millete

İştimâl etti cihâna ni'meti

Munteşir envar-ı şâdî ser-te-ser

Herkesin artmakta mes'ûdiyeti

O mâkarim-pîşe hayr-endişenin

Ola bir yıl ömrünün her saati

Bunda saat var rasad var nâzırâ

Çeşme var âyine var kıl dikkati

Bir de âfât-ı savâ'ikden masûn

Eylemek üzre konuldu âleti

Bâ-husûs itdi Cemil Paşa gibi

Bende-i gayret-veri çok hizmeti

Hazreti Mevla müyesser eylesin

Nice ömr âna o âlî hasleti

Hâme-rân ol Zevkiyâ şükran ile

Asdikânın işte budur zimmeti

Altı tezyîl eyleyip tarihini

Söyle yahu geldi eşref saati

Sene 1313 Ketebehu Recep Yesari [5]