Tuna

Tuna, Almanya'nın güneyinde Kara Orman bölgesinde Donaueschingen kasabasında Brigach ve Breg nehirlerinin birleşmesiyle meydana gelen nehir.[1]

Tuna
Budapeşte'de Tuna
Kaynak Karaorman, Almanya
Ağız Karadeniz
Havza ülkeleri Almanya
Avusturya
Slovakya
Macaristan
Hırvatistan
Sırbistan
Bulgaristan
Romanya
Moldova
Ukrayna
Uzunluk 2857 km
Kaynak rakımı 1078 m
Debi 6.460 m³/s
Havza alanı 801.463 km²
Tuna nehrinin geçtiği yerler
Tuna havzasında olan ve Uluslararası Tuna Nehri Koruma Komisyonu üyesi devletler

Tuna nehri havzası, 801.463 km2 toplam alanıyla Volga Nehri'nden sonra Avrupa'nın en büyük ikinci nehir havzasıdır. Nehir 10 ülkeyi katederek Karadeniz'e dökülmektedir. Tuna nehri havzası, 19 ülkeden 80 milyondan fazla insan tarafından paylaşılmakta olup, bu özelliği onu dünyanın en uluslararası nehir havzası yapmaktadır.[1]

Eğim durumuna göre Tuna nehri havzası; üst, orta ve aşağı havzalar olmak üzere üç alt bölgeye ayrılmaktadır. Üst havzası Almanya'daki kaynağından, Slovakya'dan Bratislava'ya kadar uzanır. Orta havza üç alt bölgeden en büyüğü olup, Bratislava’ dan Sırbistan ve Romanya sınırındaki Demirkapı barajına kadar uzanmaktadır. Romanya ve Bulgaristan arasındaki ovalar, platolar ve dağlar Tuna nehrinin Alt havzasını oluşturmaktadır. Karadeniz'e ulaşmadan önce nehir 3 ana kola ayrılmakta ve 6.750 km² lik Tuna Deltası'nı şekillendirmektedir.[1]

Tuna deltasından nehrin yukarısına doğru 2.411 km boyunca gemilerle nehirde yol almak mümkün olup, bu da toplam nehir uzunluğunun % 87’ sine tekabül etmektedir. Tuna nehri üzerinde, Kelheim ve Karadeniz arasında gemiler için 78 adet liman bulunmaktadır.[1]

Tuna nehrine doğuş yeri Kara Orman’ dan Karadeniz arasında 27 büyük, 300 den fazla küçük dere mansaplanmaktadır. Bunlar arasında Tisa 966 km ile en uzun kolu oluşturmakta ve en büyük havza alanına sahiptir. Ayrıca 500 km den uzun kolları; Prut (950 km), Drava (893 km), Sava (861 km), Olt (615 km), Siret (559 km) ve Inn (515 km) nehirleri oluşturmaktadır.[1]

Tuna nehri havzasını oluşturan ülkelere göre alan dağılımı şöyledir: Romanya (%29), Macaristan (%11,6), Sırbistan (%10,2), Avusturya (%10), Almanya (%7), Bulgaristan (%5,9), Slovakya (%5,9), Bosna-Hersek (%4,6), Hırvatistan (%4,4), Ukrayna (%3,8), Çek Cumhuriyeti, (%2,9), Slovenya (%2), Moldova (%1,6), Karadağ (0,9), İsviçre (%0,2), ve diğer (<%0,1 Arnavutluk, Makedonya, İtalya ve Polonya) [2]

Tuna Nehri'nin isimleri
  • Tuna üzerinde Osmanlı-Rus savaşı
  • Tuna kıyısındaki Estergon Şehri, 19. yüzyıl sonu
  • Nehir üzerene planlanan kanal projeleri, 1903

Kısımları
Demir Geçit

Tuna Nehri üç bölüm olarak incelenir. Bunlar;

  • Yukarı Tuna, nehrin kaynağından Devin Geçiti'ne kadar olan kısımdır.
  • Orta Tuna, Yukarı Tuna Bölümünün sonundan başlayarak, Sırbistan-Romanya sınırındaki Demir Geçit'e son bulur.
  • Aşağı Tuna, bu kısım Demir Geçit'ten Karadeniz kıyısındaki Rumen şehri Sulina'ya kadardır.

Adalar
Adakale

Tuna Nehrindeki bazı önemli adalar;

  • Adakale, geçmişte Türk nüfusun yaşadığı ama şimdi baraj suları altında kalan ada
  • Csepel Adası, Tuna'nın en büyük adası.

Kanallar

Nehir birçok kanal vasıtası ile su yolu taşımacılığı için daha uygun hale getirilmiştir. Başlıca kanallar;

  • Ren-ana-Tuna Kanalı (Almanca: Rhein-Main-Donau-Kanal)
  • Tuna-Karadeniz Kanalı (Rumence: Canalul Dunăre – Marea Neagră)
  • Tuna-Tisza-Tuna Kanalı (Sırpça: Kanal Dunav-Tisa-Dunav/ Канал Дунав-Тиса-Дунав)

Kültür

Sultanlar Yolu trekking parkuru Tuna nehri boyunca oluşturulan uzun menzilli kültür rotasıdır. Sultanlar Yolu Tuna nehri kıyılarında Viyanadan başlayarak Sırbistanda Smeredevo şehrine kadar Tuna boyunu takip eder. Smederevoda Tuna nehrinden ayrılarak İstanbulda sonuçlanır.

Panoramik olarak Wachau Vadisi, Avusturya

Resimler

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. "The International Commission for the Protection of the Danube River (ICPDR)". 1 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
  2. "The International Commission for the Protection of the Danube River (ICPDR)". 4 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.