Karayazı

Türkiye'nin 2295 metre yükseklikte konumlanan bir yerleşim birimidir. İlçe güneyinde Karaçoban, Hınıs ve Malazgirt, doğusunda Tutak, batısında Tekman ve Köprüköy, kuzeyinde Horasan ilçeleri ile komşudur. İlçe M.Ö. III ncü yüzyılda medeniyetin kurulduğu Aras nehri civarında Salyamaç, Yolgören ve Çelikli köylerinde bulunan tarihi kalıntılardan anlaşılmaktadır. İlçe Bayraktar köyü civarında kurulmuştur. Evvelden Bayraktar diye tanınan ilçe 1071 Malazgirt zaferinden sonra Anadolu ya ayak basan Selçuklu hükümdarı Alparslan’ın öncülerinden Bayraktar Han tarafından kurulduğu bilinmektedir..İlçenin adı buna nedenle Bayraktar olarak kalmıştır. Karayazı ilçesinde şu an mevcut bir mahalle Bayraktar olarak devam etmektedir.

Osmanlı döneminde Bayraktar mahallesi Hınıs Sancağına bağlı olarak kalmıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra yörenin özelliği nedeni ile idari bütünlüğün sağlanması ve hizmetlerin genişlettirilmesi amacıyla T.B.M.M tarafından ilçe kurulmasına karar verilmiştir.

Aynı zamanda Türkiye'nin en soğuk yeridir. İlçe genelinde sert karasal iklim egemendir.

Kar en erken Ekim ayı sonlarına doğru yağmaktadır. Mayıs ayı sonuna kadar devam eder. Kar örtüsünün ortalama kalınlığı 75 cm. olmakla birlikte bu kalınlık İlçe dışında 150 cm.ye kadar çıkmaktadır.

İlçede yılın 90 günü açık, 200 günü yarı bulutlu/bulutlu, 75 günü ise kapalı geçmektedir.

Yoğun kar yağışı alan bölge, bu nedenle çok verimli meralara sahiptir.

Karayazı ismi karla kaplı düzlük anlamına gelen kar yazı sözünden gelmektedir.

Daha önce Pasinler'e bağlı bir köy iken 1938 yılında ilçe olmuştur. İlçe merkezi şimdi Köprüköy ilçesine bağlı olan Çullu mahallesi iken daha sonra bugünkü yerine taşınmıştır. 23.06.1937 tarih ve 3223 sayılı kanun ile ilçe olmuş,08.02.1938 tarih ve 7862 sayılı kararname ile Pasinler ilçesinden 39,Hınıs'ın Söylemez nahiyesinden 27,Hınıs'ın Göksu nahiyesinden 24,Eleşkirt ilçesinden 5,Tutak ilçesinden 22,Malazgirt ilçesinden 8 adet köy bağlanmıştır. İlçenin önemli tarihi şahsiyetlerinden bazıları Dengbej Reso, Evdale Zeynike, Kolağası Kerem Bey'dir. Kereme Kolağasi ya da Kerem bege Zirki Yolgören mahallesindendir. Rus işgali döneminde aşireti ile birlikte Ruslara karşı savaşmış ve Rus ordusuna ağır kayıplar verdirmiştir. Cumhuriyetin kuruluşundan sonra Erzurum'daki Azadi kongresine katılmış, Şeyh Said isyanında lider kadro içerisinde yer alıp, aktif rol oynamıştır. İsyanın başarısızlığa uğraması ile İran'a geçmiş, burada İran rejimi ile bir çarpışmada öldürülmüştür. Bir diğer önemli şahsiyet Dengbej Reso'dur. Dengbej Reso tüm Kürtler arasında tanınan ve bilinen bir dengbejdir.[3]

• geli bölgesinde yaz aylarında Yabani meyveler örneğin elma, armut, hılık, reğok vb
• sini mineral suyu
• kevser suyu
• çelikli mağarası
• köyceğiz gölü
• Cunni Mağarası
• Cunni Mağarası'nın birkaç kilometre batısında Kangha isminde çok eski bir yerleşim yerinin kalıntıları bulunur ve ortalama 1,5 kilometre Kazbıl-su dere kıyısı boyunca uzanır. Doğusunda Salyamaç mahallesi ile sınırdır. Bu isim bazen Kanka olarak da konuşulur.
• Karayazının hemen arkasında bulunan Çakmak dağı tam bir oksijen kaynağıdır. Soğuk Kaynak suları ile meşhur çakmak dağı; yayla havasıyla, doğal çiçekleri ve güzelliğiyle tam bir piknik alanıdır.
• Köyceğiz gölü

• Michele le Syrien, III, S. 243. Chronique par I.B. Chabot Paris 1899.

• Karayazı28 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Kuzey Doğu Anadolu'da Kayalara Hakedilmiş Eski Türk İşaretleri