Yevno Azef

Evgeni Filipoviç “Yevno” Azef (Rusçası: Евгений Филиппович (Евно) Азеф) (1869—1918) Yahudi Rus ajan provokatör. Hem Rus Sosyalist Devrimci Parti (SR'lar) üyesi olarak siyasi cinayetlerin örgütleyicisi hem de Çarlık gizli polis servisi Okhrana ajanıydı. Polisin tutuklamalar yapabilmesini sağlayacak terör eylemleri gerçekleştiren bir provokatördü.

Yevno Azef

Gençliği

Hrodna Guberniyası Brest Oblastına bağlı Lysaka köyünde 1869 yılında fakir bir Yahudi ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Temel eğitimini aldıktan sonra gazeteci ve gezici satıcı olarak çalıştı. Bu sırada devrimci çevrelerle temasa geçer. 800 Rublelik dolandırıcılıktan dolayı 1892 yılında tutuklanmak üzereyken Almanya’ya kaçar ve önce Karlsruhe, sonra Darmstadt'a gider. Burada elektrik mühendisi eğitimi alır. O yıllarda Okhrana sorumlularından Sergey Vasilyeviç Zubatov tarafından polis ihbarcısı olarak polis kadrosuna alınır.

Polis ihbarcısı

Almanya’da sürgündeki Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi (RSDİP) çevrelerine yakınlaşmaya çalışır ve Avrupa’daki farklı ülkelerdeki devrimcileri tanımaya çalışır. 1899 yılında Rusya’ya döner ve SR’lara katılır. Partinin Merkez Komitesine kadar yükselecektir. 1903 yılında Okhrana’ya, partinin silahlı kanat sorumlusu olan Grigory Gershuni’nin yakalanması için istihbarat sağlar. Yakalanan Gershuni’nin yerine kendisi geçecektir. Bu görevdeyken 1904 yılında İçişleri Bakanı Vyaçeslav Plehve’nin, 1905 yılında Büyük Dük Sergey Aleksandroviç’in ve Petersburg valisi Trepov’un öldürülmesini planlar ve gerçekleştirir. 1908 yılında Azef hem devrimci suikast planlarını yerine getirmekte, hem de polis ajanı olarak görev yapmaktaydı. SR’ların polis teşkilatındaki sempatizanları bu durumu partiye bildirseler de kendilerine inandıramamışlardır.

Ajanlığının ortaya çıkışı

Sonunda polis güçlerinden ayrılan bir sempatizan SR’lardan önde gelen devrimci Vladimir Burtsev’i ikna eder. Burtsev, eski polis müdürü Lopuhin ile görüşür ve Azef’in polis ajanı olduğuna dair teyit alır. Burtsev Azef’i 1909’da ifşa eder. Paris’de parti mahkemesi oluşturulur. SR’lar suçsuzluğuna dair delil getirmek isteyen Azef’i serbest bırakırlar. Azef ise kaçacak ve tekrar Almanya’ya dönecektir. Ajanlığından haberi olmayan eşi Ljuba Mankin ondan boşanacak ve ABD’ye göçecektir.

Ölümü

Almanya’da Azef takma bir isim altında (Aleksandr Nejmajera) bir şarkıcıyla yaşamaya başlar, korse satıcısı ve borsa spekülatörü olarak çalışır. I. Dünya Savaşı sırasında tehlikeli bir terörist olarak enterne edilir. Hapishanede böbreklerinden rahatsızlanır, Aralık 1917’de salıverilir. Hastalığı ilerleyecek ve 24 Nisan 1918 günü ölecektir. Mezartaşı bulunmayan mezarı Berlin'deki Wilmersdorf Mezarlığındadır.

Ayrıca bakınız

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.