Venedik Taciri (film, 2004)

16. yüzyılın sonlarında Venedik'te Antonio adlı bir tüccar, mallarının denizde kalmasıyla paraya sıkışır ve kötü nüyetli bir Yahudi tefeci olan Shylock'tan para ister. Shylock, kızı bir Hristiyan'la evli olduğu için ona karşı bir kin beslemektedir. Sevdiği kız Bassanio için bu parayı bulmaya çalışan Antonio'nun isteğini Shylock hoş karşılar. Ona üç ay vadeli, faizsiz borç verir ancak paranın ödenmemesi durumunda şartlar çok ağırdır. Portia ise Bassani'nun arkadaşını bu zor durumdan kurtarabilmek için kolları sıvar.

Al Pacino'nun harikulade bir karakter oyunu sergilediği Yahudi tefeci Shylock'un mahkeme sırasında gerçekleşen zıt geçişleri, haklıyken haksız duruma düştüğü anda su yüzüne çıkan zihinsel bunalımı büyük bir ustalıkla izleyiciye yansıtması filmin akılda kalan en önemli enstantanelerinden biridir. Bir diğeri de, yine Shylock'un, Antonio ile ilgili zorladığı ve ısrar ettiği yasal yolu, kendisini bu kararından vazgeçirmeye çalışanlara karşı savunduğu sırada sarfettiği sözler, dışarıdan tarafsız gözle bakan herkesi kendi davasında ona hak vermeye teşvik edici türdendir. Birkaç kat fazlası kendisine önerilmesine rağmen, Antonio'nun etinden son ana kadar vazgeçmemesi, 16. yüzyılda din faktörünün ve dinler arası acımasız ilişkilerin sembolize edildiği dikkate değer bir figür olmuştur.

Shakespeare'in komedyalarında işlemeyi sevdiği motiflerden biri olan, kişilerin karşı cinsin kılığına girerek olayların seyrini etkilemesi veya değiştirmesi, tıpkı Onikinci Gece'de Viola'nın yarattığı gibi burada da öyküye güzel bir hava kazandırmıştır.

Filme ismini veren Venedik Taciri'ni oynayan Jeremy Irons (Antonio), tam bir karakter oyunu sergilemiştir. Sergilediği oyundan çok, dostluk ve dostlar için yapılabilecekler üzerine derin mesajlar veren Antonio, filmin sonuna doğru Bassanio ile Portia aşkına, Bassanio tarafında kefil olmuş, film boyunca bir önceki kefaletinin bedelini ödemesine rağmen ikinci bir seferde de kefil olmaktan kaçınmaması ve Portia tarafından da bu kefalete değer verilmesi, Antonio'nun birleştirici ve güven sağlayıcı yönünü pekiştirmiştir.

En önemli karakterlerden biri olan Portia rolünü üstlenen Lynn Collins, başlangıçta kendisine karşı duyulan endişeyi boşa çıkarmış ve başarılı bir performans sergilemiştir. Gerek temsil ettiği karakterin en önemli ipuçlarından birini verecek olan, Bassanio'nun kutu seçimi yaptığı sırada sergilediği davranışlar, gerek de avukat kılığında mahkeme salonunda takındığı yüz ifadesi ve beden dili hakimiyeti buna örnek olarak gösterilebilir. 16. yüzyılda yaşayan soylu bir kadının sahip olduğu geleneksel donuk, durgun, mesafeli ve şımarık tavır ve davranışlar yerine kendisini görmeye gelen soylular ile girdiği güleryüzlü diyaloglar ve karşılarında sergilediği duruş, bu anlamda farklı bir çizgiye yerleştirilebilir; zira geleneksel duruştan bir sapma teşkil eder. Ancak Bassanio karşısında kendini ifade ediş tarzını, Portia'nın Bassanio'ya karşı en başından beri kayıtsız olmamasına bağlamak mümkündür.

Aşk Her Yerde filminde canlandırdığı uçarı İngiliz delikanlısı Colin'e karşı Kris Marshall, bu kez, Bassanio'nun tüm bu macerasında en yakınında bulunan arkadaşı Gratiano olarak farklı bir rolde izleyenlerin karşısına çıkmaktadır. Bassanio'nun Portia'ya bağlılık sözü verdiği sırada kendisi de Portia'nın yardımcısı ile evleneceğini açıklar. Bassanio'nun gerisinde kalmakla beraber filmi tatlandıran rollerden biridir.

• Beyazperde Film Sayfası15 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.