Tibet sığırı

Tibet sığırı (Bos grunniens), Yak yahut Hotoz olarak da bilinir, boynuzlugiller (Bovidae) familyasından Tibet, Himalaya bölgeleri ve Moğolistan'da bulunan uzun tüylü kamburlu bir sığır türüdür. Büyük evcil bir nüfusa ek olarak, küçük korunmasız vahşi bir yak nüfusu vardır. Evcilleri de, yabanileri de sürü hayvanlarıdır.

Tibet sığırı
Yaşadığı dönem aralığı: 5-5 Ma
Pliyosen 
Korunma durumu

Hassas (IUCN 3.1)
Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Sınıf: Mammalia
Takım: Artiodactyla
Familya: Bovidae
Oymak: Bovini
Cins: Bos
Tür: B. mutus
İkili adlandırma
Bos mutus
Przewalski, 1883
Tibet sığırı dağılım haritası

Etimoloji

Tibetçede yak kelimesi sadece türün erkeğini tanımlamakta kullanılır, dişiler nak veya dri olarak adlandırılır. Buna rağmen birçok dilde yak iki cinsiyet için kullanılmaktadır.

Özellikleri

Yabani Tibet Sığırları (B. g. mutus alt türü) yerden omuza kadar 2 metre boyundayken evcil olanlar bunun yarısı kadardır. İki türde kendilerini soğuktan koruyan uzun tüylere sahiptirler, vücutlarının yanlarında ve altlarında son derece uzun ve yumuşak tüyler vardır. Yabanileri siyah veya kahverengi olurlar. Evciller ise beyaz da olabilir. Hem dişilerin hem de erkeklerin ay biçiminde ayrık boynuzları vardır. Tibet Sığırı kısa bacaklı ve iri ayaklıdır. Geviş getiren hayvanlardır. Burunları ise kılsızdır.

Vahşi yaklar, 1,000 kg kadar tartabilir. Genellikle 10-30 hayvanlık gruplar halindedirler.

Yaşam alanları, tepeler gibi ağaçsız yüksek araziler, 3,200- 5,400 m'in arasında dağlar ve yaylalardır. Otlar, likenler ve diğer bitkileri yerler.

Üreme

On aylık bir gebelik süresinden sonra sonbaharda yavrularlar. Yabaniler sadece dişilerden oluşan sürülerde yaşar. Erkeklerse yalnız yaşarlar.

Kültür

Yaklar, Tibet'te tarla sürmek için yaygın olarak kullanılır.

Tibet sığırları, özellikle Tibetlilerin yaşamında önemli bir yer tutmuştur. Bunun nedeni Tibet'in yüksek karlı yaylalarına çok iyi uyum sağlayabilmesidir. Toprağa çok sağlam basar. Bu nedenle ulaşım araçlarının giremediği bölgelerde büyük rağbet görürler, binek, çeki ve yük hayvanı olarak kullanılırlar. Ayrıca sütünden, kılından, etinden yararlanılır. Bu öküzün yağından kandil yapımında, tezeğinden gübre olarak faydalanılırdı. Ayrıca kuyruğundan tuğ, tüyünden de yapılan ve at gerdanına süs olarak takılan püsküle de Kotas, Kotaz yahut Kutas adı verilirdi.

Dış bağlantılar

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.