Sisowath Monivong
Sisowath Monivong (Kmerce:ព្រះបាទ ស៊ីសុវត្ថិ៍ មុនីវង្ស), (27 Aralık 1875 – 24 Nisan 1941). 1927'den, öldüğü 1941 yılına kadar Fransa himayesindeki Kamboçya'nın krallığını yapan kişi. Şair kral Ang Duong'un torunu, Norodom Sihanouk'un büyükbabası ve şimdiki kral Norodom Sihamoni'nin büyük büyükbabası. Kraliyet unvanı Kmer: ព្រះបាទសម្តេចព្រះសិរីមុនីវរ្ម័នក្រុមហ្លួងចៅចក្របាងស្ស ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស នៃព្រះរាជាណចក្រកម្ពុជា (Preah Bat Samdach Preah Serei Monivarman Krom Luang Chao Chakarbangsa Sisowath Monivong Nai Preah Reacheanachak Kampuchea) "Majesteleri, alimlerin şanlı koruyucusu, denizlerin ve karaların hakimi, Kamboçya Kralı Sisowath Monivong".
| Sisowath Monivong | |
|---|---|
| [[Dosya:|border|frameless|upright=1.0]] | |
| Kamboçya Kralı | |
| Hüküm süresi | 9 Ağustos 1927 – 24 Nisan 1941 |
| Taç giymesi | 20 Temmuz 1928 |
| Önce gelen | Kral Sisowath |
| Sonra gelen | Norodom Sihanouk |
| Eş(leri) | Norodom Kanviman Norleak Tevi |
| Çocukları |
Sisowath Pinnareth Sisowath Thavet Roeungsi Sisowath Sariletlak Sisowath Kossamak Sisowath Nearirakh Sisowath Monireth Sisowath Monipong |
| Hanedan | Sisowath Hanedanlığı |
| Babası | Kral Sisowath |
| Annesi | Varni Van |
| Doğum | 27 Aralık 1875 |
| Ölüm | 24 Nisan 1941 (65 yaşında) |
| Dini | Budist |
Hayatı
1875 yılında, Kral Sisowath'ın altı çocuğunun ikincisi olarak Phnom Penh'de dünyaya geldi.[1] Annesinin adı Neak Moneang Van idi. O sırada Kamboçya'nın başkenti Odong'da, tahtta amcası Kral Norodom bulunuyordu. Norodom, Fransa himayesindeki Kamboçya'nın kukla kralıydı. Fransa'nın 1884'te Laos ve Vietnam'ı işgalinden sonra (Siyam da mağlup edilmiş, ancak işgal edilmemişti), Kamboçya Fransa'nın kolonisi haline geldi. Bundan sonra Sisowath Monivong kraliyet ailesi ile birlikte yeni başkent Phnom Penh'e taşındı.
1904 yılında, iki amcası birden ölünce, Kamboçya veliaht prensi oldu. 1906 yılında babası ile birlikte Fransa'ya seyahate çıktı[1] ve burada Saint-Maixent askeri okuluna kaydoldu. İki yıl sonra asteğmen olarak mezun oldu ve Fransız Yabancı Lejyonu'na katıldı. Sırasıyla Brive ve Paris'te görev yaptı. 1909'da ülkesine döndü. 1910'da teğmen, 1916'da yüzbaşı, 1922'de binbaşı oldu ve aynı yıl bu rütbeyle terhis oldu. I. Dünya Savaşı'nda, aktif biçimde gönüllü asker ve işçi toplamaya çalıştı. Sonrasında Bakanlar Kurulu Genel Sekretirliği ve Kraliyet Ailesi Konsey Başkanlığı görevlerine atandı.
Monivong'un birçok kadınla ilişkisi oldu. Bu kadınlardan, ancak Monivong'a çocuk doğuran altısına yasal statü tanındı.[1] Bu kadınlardan biri, Kamboçya Kraliyet Balesi dansçılarından, Meak adında bir kadındı ki, 1926'da Prens Sisowath Kusarak'ı dünyaya getirdi. 1934-35'te, Meak, iki küçük kuzenini yanına aldırdı.[2] Kuzenlerden 6 yaşlarındaki Saloth Sar isimli küçük oğlan çocuğu, daha sonra Pol Pot adıyla herkes tarafından tanınacaktı.
24 Nisan 1941 tarihinde, 65 yaşında iken hayata gözlerini kapattı. Anısını yaşatmak için bir milli parka da adı verildi.
Hükümdarlığı
1927 yılında babası ölünce, 52 yaşında iken tahta çıktı.Babası ve amcası gibi kendisi de, Fransızlar için tahtta oturan bir bir kukladan öte bir anlam taşımıyordu. Tarihçiler de Monivong'u "Fransızlara hiç sorun çıkartmayan yönetici" olarak tanımlamışlardı.[3] Gerçek güç her zaman Fransız sömürge yöneticilerindeydi.
Monivong'ın yönetimi esnasında, Kamboçya dışarıdan gelen komünist akımların etkisinde kaldı. Vietnamlı lider Ho Chi Minh'in 1930'da kurduğu Hindiçin Komünist Partisi, Kamboçya'da da popüler hale gelmiş ve taraftar toplamıştı. Partinin ana amacı Fransızları bölgeden kovmaktı.
Nazi Almanyası'nın 1940 yılında Fransa'yı işgalinden sonra işbaşına geçen Vichy hükumeti, Fransa'nın işgal edilmemiş kısmında olduğu gibi, Kamboçya ve diğer sömürgelerde yönetimi ele aldı. 1930'ların sonlarında, Japonlae Vietnam'ın iç kısımlarına doğru ilerlemeye başlamışlar, 1941 yılı başlarında da Kamboçya'yı işgal etmişlerdi. Japonlar Kamboçya'daki Vichy yönetiminin, kendi hakimiyetleri altında devamına izin verdiler. Kamboçya Kralı Fransızlara, Fransızlar ise Japonlara tabi durumdaydı. Bu arada Japonların yeni müttefiği Tayland ise Batı Kamboçya'yı işgal etmişti. İşgalcilerinin baskısının iyice arttığı bir dönemde, 1941'in sonlarında, Sisowath Monivong Kampot şehrine gelerek, kendisini emekliye ayırdı ve aynı yılın sonunda Bokor'da hayata gözlerini kapadı.[4]
Monivong'un oğlu Sisowath Monireth veliaht prensti. Buna rağmen Fransızlar, daha itaatkar olduğunu düşündükleri Sisowath Kosamak'ın 19 yaşındaki oğlu Norodom Sihanouk'u tahta çıkardılar.[5]
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Sisowath Monivong ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.
Sisowath Monivong Sisowath Hanedanı Doğumu: 27 Aralık 1875 Ölümü: 24 Nisan 1941 | ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Kral Sisowath |
Kamboçya Kralı  1927 – 1941 |
Sonra gelen Norodom Sihanouk |
Kaynakça
- Jeldres, Julio A., 2003, The Royal House Of Cambodia, Monument Books, Phnom Penh
- Chandler, David P., 1992, Brother Number One: A political biography of Pol Pot, Silkworm Books, Thailand: 8
- Volkert, Kurt; T. Jeff Williams (2001). A Cambodian Odyssey. Lincoln, NE: Writer's Showcase; iUniverse.com, Inc. s. 8. ISBN 0595166067. 26 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2014.
- Corfield, Justin (2009). The History of Cambodia. Santa Barbara, CA: ABC-CLIO, LCC. s. 144. ISBN 9780313357220.
- Volkert, Kurt; T. Jeff Williams (2001). A Cambodian Odyssey. Lincoln, NE: Writer's Showcase; iUniverse.com, Inc. s. 9. ISBN 0595166067. 26 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2014.