Pol Pot
Pol Pot, asıl adı ile Saloth Sar (d. 19 Mayıs 1925 - ö. 15 Nisan 1998), Kızıl Kmerler adlı komünist gerilla teşkilatının kurucusu, 1976 ilâ 1979 yıllarında Kamboçya başbakanı. İdeolojik olarak Marksist-Leninist ve Khmer milliyetçisi olan Pol Pot, Kamboçya'yı tek partili komünist bir devlete dönüştürdü. İktidarı döneminde Kamboçya'da tahminen 1,5 ila 2 milyon Kamboçyalı kıtlık, yargısız infaz, hastalık veya aşırı çalışmadan dolayı öldü. Ayrıca diktası döneminde, lideri olduğu Kızıl Kmerler tarafından Kamboçya soykırımı gerçekleştirildi.[1][2][3]
Pol Pot | |
---|---|
Kamboçya Komünist Partisi Merkez Komitesinin Genel Sekreteri | |
Görev süresi 22 Şubat 1963 - 6 Aralık 1981 | |
Yerine geldiği | Tou Samouth |
Yerine gelen | Parti dağıldı |
Kamboçya Başbakanı | |
Görev süresi 25 Ekim 1976 - 7 Ocak 1979 | |
Yerine geldiği | Nuon Chea (geçici) |
Yerine gelen | Pen Sovan |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 19 Mayıs 1925 Kampong Thom, Kamboçya |
Ölüm | 15 Nisan 1998 (72 yaşında) Oddar Meanchey, Kamboçya |
Partisi | Kamboçya Komünist Partisi |
Evlilik(ler) | Khieu Ponnary |
Çocuk(lar) | Sar Patchata |
Gençliği
1925 yılında o dönem Fransız Hindiçini içinde yer alan günümüzde Kamboçya'nın bir parçası olan Kompong Thom şehrinde çiftçi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.
Pol Pot, 1949 yılında Paris'te radyo mühendisliği bursu kazandı. 1953 yılında Kamboçya'ya döndü ve öğretmenlik yapmaya başladı. 1963 yılında ise ormanlık bölgelere çekilerek Kızıl Kmerler olarak bilinen gerilla teşkilatını kurup organize etti. 1970'teki askeri ihtilal sonucu iktidardan uzaklaştırılan Kamboçya'nın kralı Norodom Sihanouk ile iş birliğine girerek askeri idareye karşı hareket başlattı. 1975'te General Lon Nol yönetimindeki askeri idareyi devirerek başbakan oldu.
İktidar yılları
Başbakan olmasına rağmen bütün idareyi elinde bulunduran Pol Pot, birliklerinin başkent Phnom Penh'i işgal etmesiyle asıl yüzünü gösterdi ve katliamlarını sergilemeye başladı. Şehirde yaşayan herkesi pirinç tarlalarında çalışmaya zorlayan Pol Pot, bütün okulları kapattı. Okuma yazma bilenler öncelikli olmak üzere yaşlı-genç-çocuk-kadın-erkek ayırımı yapmaksızın yüz binlerce kişiyi işkencehanelere dönüştürülen okullarda, idareye karşı olduklarını itiraf ettirdikten sonra ölüm tarlalarına sürdü.
1979'da Vietnamlılar tarafından desteklenen Hun Sen önderliğindeki bir hareketle başkentten uzaklaştırılan Pol Pot ve Kızıl Kmerler, iktidarda oldukları süre içinde Kamboçya kaynaklarına göre yaklaşık 7 milyonluk nüfusun 1 milyon 700 binini katlettiler.
Yine bu dönemde yüz binlerce ev, binlerce okul, hastane, Budist-Hristiyan-Müslüman ibadethaneleri yerle bir edildi ve bu dönemde tüm dünyada 'Bir Numaralı Düşman Kardeş' olarak anılmaya başlandı.
Devrilmesi
1979'dan 1997 Temmuzuna kadar Kamboçya'nın Çin ve Tayland sınırındaki ormanlık bölgede gerilla hareketine devam eden Pol Pot'un bu ülkeler tarafından desteklendiği iddia edildi.
1997 Temuzunda Kral Sihanouk'un oğlu Prens Ranaridh'e bağlı kuvvetlerle iş birliği yaparak başkenti ele geçirmeye çalısan Pol Pot'a bağlı Kızıl Kmerler, eski başbakan Hun Sen'e bağlı hükûmet kuvvetlerince püskürtüldü. Son başarısız girişiminden dolayı yandaşlarınca ömür boyu ev hapsine mahkûm edilen Pol Pot'un sağlık durumu da gittikçe kötüleşti.
Ölümünden yaklaşık olarak bir hafta önce Tayland hükûmeti Pol Pot'u yakaladığı halde, 'başka ülkenin içişlerine müdahale olur' ve 'Çin'le ilişkilerimiz bozulur' gerekçesiyle serbest bıraktı. Dönemin ABD başkanı Bill Clinton ise Pentagon'a Pol Pot'un derhal yakalanarak milletlerarası bir mahkemede yargılanması emri verdi.
Ölümü
Kızıl Kmerler, Pol Pot'un 15 Nisan 1998'de kalp krizi sonucu öldüğünü açıklamışlardır. Diğer bir iddiaya göre ise Pol Pot, sıtmayla mücadele ve sakinleştirici ilaçları alarak intihar etmiştir. Dünya kamuoyu, Kızıl Kmerler tarafından yapılan bu açıklamaya pek itibar etmemişti. Pol Pot ölümünden birkaç ay önce kendisiyle yapılan bir röportajda, milyonlarca insanın öldürülmesiyle ilgili vicdanen rahat olduğunu, bunları tek başına yapmadığını açıklamıştı. Ülke nüfusunun çeyreği, Pol Pot yönetimi sırasında ölmüştür.[3]
Kaynakça
- "Pol Pot". History Channel. 21 Ağustos 2018. 28 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
- "Pol Pot overthrown". On January 7, 1979, Vietnamese troops seize the Cambodian capital of Phnom Penh, toppling the brutal regime of Pol Pot and his Khmer Rouge. History Channel. 23 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
- "DEATH OF POL POT; Pol Pot, Brutal Dictator Who Forced Cambodians to Killing Fields, Dies at 73". The New York Times. 17 Nisan 1998. 7 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
Siyasi görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen Khieu Samphan |
Demokratik Kamboçya Başbakanı 1976-1980 |
Sonra gelen Khieu Samphan |
Önce gelen Yok |
Milli Savunma Yüksek Kuruluş Yöneticisi 1985-1997 |
Sonra gelen Yok |
Parti siyasi görevi | ||
Önce gelen Tou Samouth |
Kamboçya Komünist Partisi Genel Sekreteri 1963-1981 |
Sonra gelen Kendisi Demokratik Kamboçya Partisi |
Önce gelen Kendis Kamboçya Komünist Partisi |
Demokratik Kamboçya Partisi Genel Sekreteri 1981-1985 |
Sonra gelen Khieu Samphan |
Askerî görevi | ||
Önce gelen ? |
Demokratik Kamboçya Ulusal Ordusu Başkomutanı 1980-1985 |
Sonra gelen Son Sen |
Vikisöz'de Pol Pot ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |