Silezya Savaşları
Silezya Savaşları, 18. yüzyılın ortalarında Prusya ve Avusturya İmparatorluğu arasında Silezya bölgesinin kontrolünü sağlayabilmek amacıyla gerçekleşen üç adet savaştır. Bu savaşlar;
- Birinci Silezya Savaşı (1740-42)
- İkinci Silezya Savaşı (1744-45)
- Üçüncü Silezya Savaşı (1756-63)
Bu savaşlardan ilk iki tanesi Avusturya Veraset Savaşı kapsamında değerlendirilebilir. Sonuncu savaş ise Yedi Yıl Savaşları olarak bilinmektedir.
Silezya bölgesi Prusya için oldukça stratejik bir öneme sahipti. Bu bölge Prusya'nın iki baş düşmanı olan Avusturya ve Rusya'nın Prusya iç işlerine karışmak için kullandığı bir yerdi.[1] Prusya'nın zaferiyle sonuçlanan bu savaşlar Almanca konuşan ulusların birliğinin sağlanmasına yönelik olarak ortaya çıkan 1866 yılındaki Prusya-Avusturya Savaşının nedenlerinden biridir.
Birinci Silezya Savaşı
Arka plan
Birinci Silezya Savaşı genel olarak Avusturya Veraset Savaşı'nın bir uzantısı olarak görülür. Avusturya Veraset Savaşı'nın Kökleri 1713 yılında Habsburg İmparatoru VI. Karl'ın en büyük erkek kardeşi I. Joseph'in ölmesi dolayısıyla yayımladığı mirasçılık hakkının babalarından kızlarına geçebileceğini öngören ve Pragmatik Yaptırım olarak adlandırılan imparatorluk emrinden kaynaklanmaktadır. Kral 1740 yılında öldüğünde yerine 1717 yılında doğmuş olan en büyük kızı Maria Theresa Bohemya ve Macaristan tahtıyla birlikte Avusturya Arşidüşesi olarak Habsburg Hanedanının olarak başı oldu.
Kralın sağlığı sırasında genel olarak kabul edilen Pragmatik Yaptırım, kralın ölümüyle beraber Prusya tahtına yükselen II. Friedrich ve Wittelbach elektörü Bavyera'lı Charles Albert buna karşı çıktı. Charles'ın amacı imparatorluk tahtı ve Habsburg topraklarıyken Frederich 1335'ten beri Bohemya toprağı olan Sİlezya bölgesini ilhak etmeyi amaçlıyordu.
Frederich bu talebini 1537 yılında Silezya Dükü Legnica'lı II.Frederich ile Hohenzollern elektörü Brandenburg Dükü II.Joachim arasındaki miras anlaşmasına dayandırmaktaydı. Frederich'in bu telepleri aynı zamanda Bavyera, Saksonya ve Köln elektörlerinin yanında Fransa, İspanya, İsveç ve Napoli Krallıkları gibi birçok irili ufaklı Avrupa güçleri tarafından da desteklenmekteydi. Bütün bu desteğin arkasındaki ortak amaç ise Habsburg Monarşi'sinin etkisinin azaltılması ve diğer Alman Devletleri üzerindeki etkisinin kırılmasıydı.
Habsburgların yanında ise Rus İmparatorluğu'nun yanı sıra Hollanda ve Britanya gibi deniz güçleri bulunmaktaydı. Bu devletlerin ise bir 18.yy geleneği olarak Avrupa dışında emperyal çıkarları dolayısıyla Fransa'nın karşısında yer alma politikasını uygulamaktadırlar. Britanya ile Avusturya zaten halihazırda 1731 yılından beri bir ittifak içinde bulunmaktaydı.
Savaş
8 Kasım 1740 tarihinde Prusya ordusuna hücum emri verdi. Saldırı planına göre, iki kolordu küçük bir Avusturya piyade alayını yenerek tüm Silezya'nın kontrolünü ele geçirecekti. 11 Aralıkta, Silezya'nın teslimi hususunda Avusturya'ya bir ültimatom verdi. Karşılığında ise Pragmatik Yaptırımı tanıyacağını ve Brandenburg prens elektörü olarak oyunu Maria Theresa'nın eşi Lorraine Dükü Francis'e vereceğini beyan etmiştir. Bunun cevabını beklemeden, beş gün sonunda 27.000 askleriyle Protestan nüfus tarafından selamlanarak Silezya topraklarına girdi.
İki aylık mücadeleden sonra, Prusya ordusu Küçük Avusturya birliklerinin olduğu Glogow, Brzeg ve Nysa kaleleriyle birlikte tüm Silezya'da hakimiyeti sağlamış vaziyette bulunmaktaydı. Kış sebebiyle duran savaşta, bahar geldiğinde Prusya 9 Martta Glogow'u fethetti. Kalan Avusturya kuvvetleri Brzeg dolaylarında Wilhelm Reinhard von Neipperg komutasında toplandı. 10 Nisan'da Frederick'in Generalfeldmarschall'ı Kurt Christoph Graf von Schwerin komutasındaki Prusya ordusu, Mollwitz Savaşında Brzeg'de toplanan Avusturya ordusunu mağlup etti.
Kaynakça
- Browning, Reed (2005). "New Views on the Silesian Wars". Journal of Military History. 69 (2). ss. 521-534. doi:10.1353/jmh.2005.0077.;